حاکمان قم

[ویکی نور] حاکمان قم، تألیف سید محمد دلال موسوی و مرتضی بهرامی خشنودی، به بررسی حاکمان و مسئولین قم در طول تاریخ این شهر تا عصر حاضر پرداخته است. این کتاب به زبان فارسی روان در یک جلد نگارش شده است.
کتاب، مشتمل بر مقدمه و متن اثر است. متن اثر اگرچه فاقد تبویب و فصل بندی است، اما می توان مطالب آن را در چهار بخش خلاصه نمود که هر بخش مشتمل بر عناوینی است. نویسنده از منابع مختلف عربی و فارسی و نیز مجلات در نگارش کتاب استفاده کرده است.
نویسنده در مقدمه کتاب با اشاره به اهمیت موضوع کتاب، شناخت فرهنگ تشیع در قم را بدون مطالعه تاریخی حاکمان و زمامداران قم در طول تاریخ تحولات این شهر غیرممکن می داند .
نویسنده در مقدمه چنین می نویسد: «تاریخ قم، به سبب قدمت و اهمیت اجتماعی این شهر، شایسته کاوشی نیکوست. حوادث اجتماعی و تحولات مذهبی شهر قم پس از اسلام، هماره کانون توجه جستجوگران بوده است، به ویژه برای اندیشمندان مسلمان شیعه؛ چراکه قم، همواره یکی از پایگاه های ارزشمند ایشان بوده است. نقش کریمه اهل بیت(ع) نیز در مهم تر شدن جایگاه قم، روشن تر از آفتاب است و سخن گفتن در این باره، شایسته مجالی است فراخ .
آنچه در این نوشتار آمده، نگاهی است به «حاکمان قم» که چه کسانی بوده اند، چه کرده اند و چگونه حکم رانده اند؟ البته سودمندی بیشتر و گسترده تر این تلاش، در گرو تکمیل آن در گام های بعدی است؛ راهی که اگر توسط ما هم به انجام نرسد، علاقه مندان به تاریخ و دانش پژوهان خواهند پیمود و با افزودن تحلیل هایی تازه تر و آگاهانه تر، بخشی از تاریخ این مرزوبوم را روشن تر از پیش خواهند ساخت .