حاج درویشعلی خان اسلامی ساروی

حاج درویشعلی خان در بخشِ مرکزیِ شهرِ ساری دارایِ املاک و دارایی هایِ فراوان بود، که امروزه میدانِ ساعت و بخش هایِ ابتداییِ خیابان هایِ نادر ، 18دی و شهید مدرّس، بر رویِ املاک و موقوفاتِ ایشان بنا شده است.
مرحوم 'حاج درویشعلی خان اسلامی ساروی' فردی مومن و متدیّن ، و پایبند به دینِ مبینِ اسلام بود و همواره دغدغه ی تبلیغ و اقامه ی اسلامِ عزیز را داشت.
بر خلافِ رفتارِ خوانین در آن سالها که سرشار از تکبّر ، ظلم ، مال اندوزی و زورگویی بود حاج درویشعلی اهلِ زندگیِ اشرافی و پُر زرق و برق نبود و همواره اهلِ قناعت و تکریم بود. و خود را همسطحِ مردمِ معمولی و تنگدستِ جامعه قرار میداد تا مبادا مرتکبِ فخرفروشی شود.
از این روی در عملی خداپسندانه و کریمانه بخشِ عظیمی از اموال و املاکِ خود را برای رفاه و آسایشِ مردمِ جامعه فی سبیل الله تعالی وقف کرد. فهرستِ بخشی از این موقوفات به شرحِ زیر است:
1 - یک باب مسجد
2 - یک واحد مکتب خانه و مدرسه ی علمیّه
3 - دو باب حمّام کاملاََ مجزّا از همدیگر، که ظاهراََ یکی مخصوصِ بانوان و دیگری مخصوصِ آقایان بوده است، که امروزه فقط بنایِ متروکه ی یکی از این دو باب حمّام در ابتدایِ خیابانِ شهید مدرّس واقع در میدانِ ساعت پابرجاست.
4 - یک پارچه گذر و بازارچه به نامِ "گذر درویشعلی خان" .
5 - مقدارِ قابلِ توجّهی زمین که امروزه به مبادیِ خیابان هایِ اصلیِ شهرِ ساری از جمله: نادر ، 18دی ، و شهید مدرّس تبدیل شده است.
این موقوفات تا اواخرِ حکومتِ سلسله ی قاجار و اوایلِ حکومتِ پهلوی برجایِ خود باقی بودند و در خدمت رسانی به مردمِ شهرِ ساری استفاده میشدند. و گویا اشخاصی از خاندانِ 'خویی' مسولیّتِ جامه داری و ارائه ی خدمات در حمّامِ وقفی را بر عهده داشتند.
لیکن در اوایلِ دوره ی حکومتِ رضاخان پهلوی که حکومتش دستنشانده ی اجنبی بود و ماهیّتش اسلام ستیز و سکولار بود و در عمل هیچ پایبندی به احکامِ شرعی و عرفیِ جامعه نداشت ، تمامی موقوفاتِ گسترده ی مرحوم حاج درویشعلی خان اسلامی ساروی غصب شد ، تخریب شد و تغییر کاربری داده شد. به جز یک باب حمّام که امروزه در ابتدایِ خیابانِ شهید مدرّس قرار دارد. این حمّام هم به دلیلِ دیرینگیِ بنا و اهمیّتِ تاریخی و فرهنگی از اختیارِ سازمانِ اوقاف خارج و به عنوانِ یک اثرِ ملّی به ثبتِ وزارتِ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در آمده است. امّا با وجودِ ظرفیّتِ بسیار بالا برایِ جذبِ گردشگر و رونقِ اقتصادِ گردشگری و تحکیمِ ریشه هایِ کهنِ شهرِ ساری همچنان متروکه و مهجور واقع شده است. و دریغا از ذرّه ای دلسوزی و همّت و خلاقیّت و احساسِ مسولیّت از جانبِ مسولینِ عالیّه ی کشوری و استانی و شهری در جهتِ مرمّت و بهره برداری از این اثرِ فاخرِ ملّی. در این سالها به جز وعده هایِ سرخرمن و پوپولیستی و ژست هایِ خدومانه جلویِ لنزِ دوربینِ خبرگزاری ها چیزی از مسولینِ مربوطه ندیدیم.
البتّه کوتاهی و فرار از تکلیفِ سازمانِ اوقاف را هم در مظلوم واقع شدنِ موقوفاتِ حاج درویشعلی نباید نادیده گرفت. چرا که سازمانِ اوقاف شرعاََ و عرفاََ مکلّف است بناهایی با همان کیفیّت و کاربری و در موقعیّتی در همان حدود و به نامِ وقف کننده یعنی مرحوم حاج درویشعلی خان اسلامی ساروی ایجاد کند. با این حساب یک مسجد ، یک حمّام ، یک مدرسه ، و یک بازارِ سرپوشیده بر ذِمّه ی سازمانِ اوقاف و مسولینِ تصمیم گیرِ آن است.
امّا فعلاََ که سازمانِ اوقاف سُنبه اش پُر زور است و گوشش بدهکارِ این حرفها نیست. ولی هیچوقت خورشید پشت ابر نمیمونه.
وَ مِن الله تعالی توفیق.