حاج حَمد، محمّد ابوالقاسم (سودان ۱۹۴۱ـ۲۰۰۴)
متفکر و نویسندۀ سودانی. در خانواده ای اهل طریقت به دنیا آمد. در انقلاب اریتره علیه نیروهای اشغالگر اتیوپی مشارکت داشت. سپس به عضویت دفتر نمایندگی انقلابیان اریتره در دمشق و بیروت درآمد. وی نظریه پردازِ پروژه ای بود که خود نام «قرن افریقایی بزرگ» بر آن نهاد. همچنین، در شماری از احزاب و سازمان های سیاسی سودان مانند حزب مردم به رهبری حسن ترابی عضویت داشت، و در این حزب به سبب گرایش های انقلابی چپ و در عین حال اسلامی به «شیخ سرخ» ملقب شد. حاج حمد مشاور امور خارجی امارت ابوظبی و برخی امیران سعودی، مشاور رئیس دولت اریتره، و مدتی مشاور مرکز جهانی اندیشۀ اسلامی در امریکا بود و برای تئوری اسلامی سازی معرفت نظریه پردازی کرد. وی در ۱۹۷۹ فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را پیش بینی کرده بود. آثار فراوانی از او منتشر شده که از آن جمله اند: انقلاب و ضد انقلاب در اریتره؛ روش شناسی معرفتی قرآن؛ اسلام و نقطۀ عطف جدید؛ جهان شمولی دوم اسلام. مقالاتی از وی به فارسی ترجمه شده است.
متفکر و نویسندۀ سودانی. در خانواده ای اهل طریقت به دنیا آمد. در انقلاب اریتره علیه نیروهای اشغالگر اتیوپی مشارکت داشت. سپس به عضویت دفتر نمایندگی انقلابیان اریتره در دمشق و بیروت درآمد. وی نظریه پردازِ پروژه ای بود که خود نام «قرن افریقایی بزرگ» بر آن نهاد. همچنین، در شماری از احزاب و سازمان های سیاسی سودان مانند حزب مردم به رهبری حسن ترابی عضویت داشت، و در این حزب به سبب گرایش های انقلابی چپ و در عین حال اسلامی به «شیخ سرخ» ملقب شد. حاج حمد مشاور امور خارجی امارت ابوظبی و برخی امیران سعودی، مشاور رئیس دولت اریتره، و مدتی مشاور مرکز جهانی اندیشۀ اسلامی در امریکا بود و برای تئوری اسلامی سازی معرفت نظریه پردازی کرد. وی در ۱۹۷۹ فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را پیش بینی کرده بود. آثار فراوانی از او منتشر شده که از آن جمله اند: انقلاب و ضد انقلاب در اریتره؛ روش شناسی معرفتی قرآن؛ اسلام و نقطۀ عطف جدید؛ جهان شمولی دوم اسلام. مقالاتی از وی به فارسی ترجمه شده است.