جیمز ویلیام

جِیمز، ویلیام (۱۸۴۲ـ۱۹۱۰)(James, William)
جِیمز، ویلیام
فیلسوف و روان شناس امریکایی. از نخستین کسانی بود که رویکرد تأکید بر مقاصد یا اهداف رفتار را به کار برد و از روان شناسی علمی تجربی طرفداری کرد. کتاب انواع تجربۀ دینی۱ (۱۹۰۲) او از مهم ترین آثار در روان شناسی دین است. جیمز در اثر کلاسیک خود، اصول روان شناسی۲ (۱۸۹۰)، مفهوم جریان سیال ذهن۳ را مطرح کرد با این تفصیل که تفکر، هشیاری، یا حیات ذهنی یک جریان پیوسته است نه اجزایی جدا از یکدیگر؛ نیز نظریۀ هیجانات، مشهور به نظریۀ جیمز ـ لانگه۴ را پیش نهاد. مطالب مفصلی نیز دربارۀ روان شناسی نابهنجاری نوشت و سهم عمده ای در مطالعۀ فراهنجار۵ داشت. ویلیام، برادر هنری جیمز۶ داستان نویس (۱۸۴۳ـ۱۹۱۶) بود. از پزشکی به روان شناسی روی آورد و از ۱۸۷۲ تا ۱۹۰۲ در دانشگاه هاروارد تدریس کرد. گرچه، به قول خودش، مستعد کار تجربی نبود، یکی از نخستین آزمایشگاه های روان شناسی را در دانشگاه هاروارد تأسیس کرد (۱۸۷۵). بخش مهمی از عقاید فلسفی خود را در کتاب عملگرایی، نامی تازه برای برخی از راه های قدیمی تفکر۷ (۱۹۰۷) بیان کرده است. این کتاب تلاشی برای توصیف واقعیت برحسب پیامدهای رضایت بخش آن است، و متأثر از عقاید چارلز ساندرز پرس۸، فیلسوف امریکایی، دربارۀ عملگرایی است. جیمز در مقالاتی در مورد تجربه گرایی بنیادی۹ (۱۹۱۲) این نکته را مطرح کرد که با تجربۀ خالص می توانیم به واقعیت نهایی دست یابیم و آن را این گونه تعریف کرد: سیلان بی واسطۀ حیات که غذای فکری بعدی ما را فراهم می آورد. اراده به معتقد بودن (۱۸۹۷) از دیگر آثار اوست.Varieties of Religious ExperiencePrinciples of Psychologystream of consciousnessJames-Lange TheoryparanormalHenry JamesPragmatism, a New Name for Some Old Ways of ThinkingCharles Sanders PeirceEssays in Radical Empiricism