جکسون ابراهام والنتاین ویلیامز

[ویکی نور] جکسون آبراهام والنتاین ویلیامز. «ابراهام ولنتاین ویلیامز جکسن» از محققان نامدار آمریکا در رشته زبان و ادبیات و دین و آئین در ایران باستان به شمار می رود. وی در سال 1862م. در یکی از خانواده های قدیمی نیویورک به دنیا آمد. گواهینامه دبیرستان را در سال 1883م. اخذ نمود و از دانشگاه کلمبیا به عنوان دانشجوی ممتاز در رشته ادبیات یونان و روم قدیم درجه لیسانس گرفت. در آخرین سال دوره لیسانس به آموختن زبان سنسکریت پرداخت. پس از دوره لیسانس، در رشته زبان شناسی به تحصیل خود در دانشگاه کلمبیان ادامه داد و به مطالعه زبان اوستایی پرداخت. وی در سال 1889م. از دانشگاه کلمبیا موفق به دریافت درجه دکترا شد. در همان سال برای تکمیل مطالعات هند و ایرانی خود به آلمان رفت. در آن جا نزد کارل کلدنر به تحصیل زبان اوستایی و نزد ریشارد پیشل به مطالعه سانسکریت پرداخت. جکسن در سال 1889م. به آمریکا بازگشت و در دانشگاه کلمبیا به تدریس زبان ادبیات انگلیسی پرداخت. پس از تأسیس کرسی زبان های هند و ایرانی در سال 1895م. ضمن تدریس، به تحقیقات و مطالعات در این زمینه پرداخت و تا آن هنگام مقاله هایی درباره زبان های ایرانی خاصه زبان اوستایی منتشر کرد که از آن جمله اند: «یکی از سروده های زردشت»، «الفبای اوستائی»، «دستور زبان اوستائی و مقایسه آن با سانسکریت».
آنچه بیشتر ذوق و علاقه اش را برمی انگیخت، تحقیق درباره زردشت بود. در سال 1889م. کتاب عظیم «زردشت پیامبر ایران باستان» را به چاپ رساند و این همان کتابی است که وی را به شهرت جهانی رساند و به عنوان یکی از شاهکارهای تحقیقی و پژوهشی باقی ماند.
جکسن برای نخستین بار در سال 1903م. به ایران مسافرت نمود و در این سفر از کوه بیستون بالا رفت و سنگ نبشته داریوش را از نزدیک مورد مطالعه قرار داد. حاصل این سفر کتاب «سفرنامه جکسن» است که در سال 1906م. منتشر شد. وی دوباره در سال 1907م. و سپس در سال 1910م. به این نواحی مسافرت کرد و در بازگشت به آمریکا کتاب از قسطنطنیه تا زادگاه عمر خیام را نوشت. این کتاب نشان می دهد که علاقه جکسن منحصر به تحقیق در زبان های اوستایی ایران نبوده و او به شعر و شاعران فارسی گوی نیز سخت دل بسته بود، به گونه ای که دیوان شاعران ایرانی، کتاب های بالینی او بوده که هر شب پیش از خوابیدن می خوانده است.
جکسن بعدها به تحقیق درباره دین مانی پرداخت و در سال 1923م. کتاب آئین مانوی را منتشر کرد و سپس چندین مقاله در این ارتباط انتشار داد و در همان سال مهم ترین تألیف جکسن در این زمینه، با عنوان تحقیقی درباره دین مانی با توجه به اوراق تورفان منتشر شد. این تحقیقات، اگر چه گاه از حیطه ایران شناسی دور می گردد و به لحاظ محتوا نیز خالی از نقص نمی باشد؛ ولی چنان ارزنده است که ستایش و حق شناسی محققان در دین مانی را برانگیخته است.
وی علاوه بر مطالعه و تحقیق درباره ایران، به هند نیز مسافرت کرد و در ارتباط با زبان سانسکریت تحقیقات قابل توجهی ارائه داد. کتاب تاریخ هند در نه جلد نتیجه این پژوهش ها است.