جوشکاری خودزا

جوشکاری خودزا ( به انگلیسی: Autogenous Welding ) یکی از روش های انجام جوشکاری ذوبی یا جوشکاری فیوژن ( به انگلیسی: Fusion Welding ) است، که در این روش، جوشکاری بدون فلز پرکننده انجام می شود. در جوشکاری خودزا، جوش ممکن است به طور کامل از بخشی از فلز پایه استفاده کند. لازم به ذکر است که جوشکاری حالت جامد ( غیر ذوبی ) ، به دلیل عدم استفاده از ماده ی پرکننده ی خارجی نیز می تواند در دسته جوشکاری خودزا قرار بگیرد. [ ۱] [ ۲]
به طور کلی، می توان جوشکاری ذوبی را بر اساس کاربرد و ماهیت ماده ی پرکننده به سه روش زیر انجام داد:
• همگن: در روش همگن، جنس فلز پرکننده با جنس فلز پایه یکسان است.
• ناهمگن: در روش ناهمگن، جنس فلز پرکننده با جنس فلز پایه متفاوت است که در این حالت فلز پرکننده هم می تواند الکترودی باشد که در طول جوشکاری مصرف می شود و یا فلزی از جنس فولاد، مس، زیرکونیوم، منیزیم، یا آلیاژی مبتنی بر نیکل باشد.
• خودزا: در روش خودزا، از هیچ فلز پرکننده ای استفاده نمی شود و ذوب شدن فلزات پایه، جوش را می سازد. [ ۳]
جوشکاری خودزا یکی از روش های جوشکاری ذوبی است. بعضی از انواع فرایند جوشکاری را می توان با روش خودزا انجام داد. مانند: جوشکاری تیگ ( جوشکاری تنگستن ) ، جوش با پرتو لیزر، جوشکاری پلاسما، جوشکاری با پرتو الکترون و جوشکاری هیدروژن اتمی. از طرفی بعضی از فرایندهای جوشکاری با روش خودزا قابل انجام نیستند. مانند: جوشکاری قوسی فلز پوشش دار، جوشکاری قوسی با گاز محافظ، جوشکاری قوسی با مفتول تو پودری. [ ۱] [ ۲] [ ۳]
جوشکاری تنگستن یا TIG ( مخفف: Tungsten Inert Gas ) که در ایران بیشتر به جوشکاری آرگون معروف است، یکی از فرآیند های مهم جوش در صنعت جوشکاری است. بر اساس نام گذاری انجمن جوشکاری آمریکا، این فرایند با نام GTAW نیز شناخته می شود. در فرایند تیگ، از یک الکترود غیر مصرفی از جنس تنگستن یا آلیاژهای آن، برای انتقال جریان الکتریسیته و ایجاد قوس الکتریکی استفاده می شود. این فرایند هم با فلز پرکننده و هم بدون فلز پرکننده قابل انجام است. در فرایند جوشکاری تیگ برای جلوگیری از اکسید شدن الکترود و محافظت از منطقه جوش، گازهای خنثی به عنوان گاز محافظ کابرد دارند. هلیوم و آرگون و یا ترکیبی از این دو از جمله گازهای مورد استفاده در این فرایند هستند که دلیل نامگذاری این فرایند به جوشکاری آرگون می باشد.