جوزا

/jowzA/

لغت نامه دهخدا

جوزا. [ ج َ ] ( اِخ ) جوزاء. نام برجی است از بروج آسمان. در اصل لغت جوزا بمعنی گوسپند سیاه است که میان او سپید باشد و چون این چنین گوسپند در میان گله گوسپندان سیاه مطلق بغایت اظهر و نمودار باشد همچنین برج مذکور نیز به نسبت دیگر بروج کواکب روشنی دارد و در میان همه بروج ممتاز است لهذا به این اسم مسمی کردند و صورتش بشکل دو کودک برهنه است که پی همدیگر درآمده اند.
دوپیکر. یکی از بروج دوازده گانه فلکی ، و آنرا توأمان نیز گویند. یکی از دو خانه عطارد است و خانه دیگر آن سنبله است. ( مفاتیح ). || نام صورت دیگر است از صور جنوبی بصورت مرد قائم بدو صورتی از صور منطقةالبروج میان ثور و سرطان که در آن هشتادوپنج ستاره رصد کرده اند بشکل دو تن ایستاده تخیل شده ، دستها بر گردن یکدیگر دارند، سرها سوی شمال شرقی و پایها بجنوب غربی :
برکرده پیش جوزا وز پس بنات نعش
این همچو بادبیزن و آن همچو باب زن.
عسجدی.
کی دیده ای دو دوست که جوزاصفت شدند
کایامشان چو نعش یک از یک جدا نکرد.
خاقانی.
تنها نه امروز چون نکوشی
کز علم و عمل برشوی به جوزا؟
ناصرخسرو.
هرکه را از فضل یزدان چشم او بینا شود
گرچه باشد زیر دریا بر سر جوزا شود.
ناصرخسرو.
رجوع به جوزاء شود.

فرهنگ فارسی

یکی از صور منطقه البروج که بشکل توام است توامان دو پیکر. ۲ - سومین برج از برجهای دوازده گانه پس از ثور و پیش از سرطان مطابق خرداد ماه کنونی .

فرهنگ معین

(جُ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - دو پیکر، نام یکی از صورت های فلکی جنوب شرقی .۲ - نام سومین برج از منطقة البروج که خورشید در حرکت ظاهری خود در خردادماه در این صورت فلکی دیده می شود. ۳ - نام هشتمین منزلِ ماه که عرب آن را نثره گوید.

فرهنگ عمید

۱. (نجوم ) سومین صورت فلکی منطقةالبروج که در نیمکرۀ شمالی قرار دارد، توٲمان، دوپیکر.
۲. سومین برج از برج های دوازده گانه، برابر خرداد.

فرهنگستان زبان و ادب

{Gemini, Gem, Twins} [نجوم] صورت فلکی منطقه البروج بین دو صورت ثور و سرطان

گویش مازنی

/joozaa/ ناتنی

دانشنامه آزاد فارسی

جوزا (Gemini)
(یا: دوپیکر، توأمان) صورت فلکیِ۱ برجگاهی (منطقه البروجی)۲ چشمگیری در نیمکرۀ شمالی، به صورت دوقلوهای مقدّم و مؤخر. دوقلوی مؤخر۳ درخشان ترین ستارۀ این صورت فلکی، و دوقلوی مقدم۴، سامانه ای شامل شش ستاره است. مسیر ظاهری خورشید در خرداد ماه از جوزا۵ گذر می کند. در آذرماه، هرسال شهاب های جوزایی۶ در محدودۀ این صورت فلکی می بارند. در احکام نجوم۷، یکم تا سی ویکم خرداد ماه روزهای جوزایند (← حرکت_تقدیمی). جوزا همچنین نام قدیمی و متروک صورت فلکی جبار است.constellation prominent zodiacal Castor Gemini Geminid meteors astrology

مترادف ها

twin (اسم)
جفت، زوج، دوتا، توام، دوقلو، جوزا، همشکمان

پیشنهاد کاربران

گرفت آتش خشم در وی عظیم
سرش خواست کردن چو جوزا دو نیم
جوزا :
دکتر شفیعی کدکنی در مورد واژه ی می نویسد : ( ( جوزا یکی از صُوَر فلکی است که در ادبیات همواره به شکل کسی که کمر بندی یا حمایلی بر میان دارد وصف شده است . ) )
وگر نز بهر دینستی در اندر بنددی گردون
...
[مشاهده متن کامل]

وگر نز بهر شرعستی، کمر بگشایدی جوزا
( تازیانه های سلوک، نقد و تحلیل قصاید سنائی، دکتر شفیعی کدکنی، زمستان ۱۳۸۳، ص 257. )

بپرس