جورقان

جورَقان شهری از توابع شهرستان همدان است و در ۳کیلومتری شهر همدان در کنار جاده همدان - تهران واقع شده است.
بطلمیوس در جغرافیای خود در قرن دوم میلادی از جورقان به Guriauna یاد کرده است، بنابر المسالک فضل الله العمری متوفی ۷۴۴ هجری طایفه الکورانیه ( گوران ) در جبال همدان و شهرزور سکونت داشتند،
مردم محلی وجه تسمیه جورقان را از گوران یعنی قوم گوران از تبار گاوبارگان و یا از گوروان بر گرفته از ( گورآهوان ) می دانند و چون قبل از تشکیل گوروان کل منطقه تالاب بزرگ وپر آبی بوده است که از نشانه های می توان قرق نزدیک شهر وشاه قرق که در پشت زندان الوند کنونی قرار دارد اشاره کرد و دارای سه منطقه قشلاقی سر سبز و بکر به نام های گمار قشلاقی، سولیجه و قزلجه بوده است شاهان و درباریان برای شکار گور به ایجا می آمدند و تعداد زیادی گور شکار می کردند به همین این منطقه به گوروان ( به معنی محلی که دارای تعداد زیادی آهو در آن روان هستند ) یا گورآهوان ( به معنی محل شکار آهو شهرت داشته است ) از دیگر وجه تسمیه هایی که مردم به آن اشاره می کنند نام آوروان است ( یعنی منطقه ای که آب در آن همواره روان بوده است ) که این نام توسط طایفه هایی که از به منطقه ای کوچ و ساکن شدن آن ها کنار رودخانه پرآب قره چای گرفته شده است به مرور زمان به گوروان تغییرشکل یافته است و برخی دیگر بر این باورند که نام گوروان بر گرفته از کلمه گاوداران است و در زمان حکومت کریم خان زند تعدادی از درباریان به همراه قاسم خان به منطقه جوروان آمده و آن ها با تعداد زیادی گاو به این منطقه مهاجرت کرده اند به دلیل در چرا بودن گاوهای زیاد در آن به گاوروان شهرت داشته است و به مرور زمان به نام گوروان تغییر یافته است و آخرین نام های آن جوروان که از کلمه جوروان ( به معنی منطقه ای که محصول جو آن مانند زر زرد می باشد ) ونام جورقان فعلی است که مردم منطقه ریشه آن را بر گرفته از کشیدن جور خون نفراتی از اربابان که درگیری با مردم روستا با سر نپذیرفتن حق اربابی و ظلم می دانند. [ نیازمند منبع]
شهر جورقان از اتصال طایفه ای که به این منطقه کوچ کرده اند تشکیل شده است و منطقه دیگری ا که در جنب قنات کریز و فرودگاه قرار دارد محل نگهداری افرادی بوده که به بیماری جذام مبتلا بوده اند. به گفته محلی ها که در کنار رودخانه قرار داشته بر اثر سیل ویران شده و امتداد سد خاکی کنونی محل قرار داشته است و مردم پس ویرانی روستا درزمین های بالاتر از رود قره چای و منطقه شهری فعلی ساکن شده اند و مردم نیز پس از تخریب روستایشان در منطقه جورقان کنونی ساکن شده اند. جورقان دارای سه قنات به نام های خلفه کریز، کله بر ( یعنی قناتی که شدت آب آن به قدری بوده که کله یک گاو را با خود می برده ) و قنات پری جان و۸ آسیاب که ۵ عدد از آن ها توسط قنات ها کار می کرده اند و چرخ آسیاب ۳تای دیگر نیز به وسیلهٔ آب قره چای می چرخیده و آثار اندکی نیز از آن ها باقی مانده است. از آثار تاریخی شهر جورقان می توان به پل تاریخی اوچ گز و ۳ کوره تولید آجردستی قدیمی با سوخت گیاهی کارمی کرده اند و ۹ دودکش اجری قدیمی به ارتفاع ۶۰متر اشاره کرد.