جواهرات ملی ایران ( تا پیش از سال ۱۳۵۷ جواهرات سلطنتی ایران ) به مجموعه ای از جواهرات سلطنتی گفته می شود که طی صدها سال توسط پادشاهان مختلف ایران جمع آوری گردیده و چه به صورت پیاده و چه به صورت ساخته شده اکنون در موزه جواهرات ملی ایران وابسته به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نگهداری می شوند. آغاز جمع آوری این جواهرات به صورت جدی به دوران صفویه بازمی گردد و پس از آن گاهی پادشاهانی قطعاتی را به آن افزوده اند و گاهی در هنگام تغییر حکومت ها، بخش هایی از آن به تاراج رفته است. این مجموعه یکی از بزرگترین مجموعه های جواهر در جهان بوده و قدمت برخی از جواهرات این مجموعه به اساطیر و پیش از تاریخ بازمی گردد. این جواهرات امروزه به عنوان بخشی از فرهنگ و تاریخ ایران شناخته شده و همچون سایر عناصر شناخت فرهنگی مانند معماری، رسوم، رقص و هنر عنصری برای شناخت فرهنگ ایرانی به شمار می رود. تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، در برخی از مراسم رسمی همچون ازدواج ها و تاجگذاری از جواهرات ملی استفاده می شد.
... [مشاهده متن کامل]
استفاده از جواهرات در ایران ریشه بسیار کهن دارد. در طول تاریخ، پادشاهان ایران هرگاه از جنگ های خارجی و ناآرامی های داخلی فراغتی حاصل می نمودند، به تجمل و جمع آوری جواهرات همت می گماشتند. با حمله اعراب به ایران، بخش عمده ای از این جواهرات از بین رفت که داستان فرش بهارستان خسرو، از جمله رقت بارترین حوادث است. حکومت های پس از اسلام نیز بعد از مدت کوتاهی به تدریج در جمع آوری این نفایس کوشیده اند که بخشی از این جواهرات ( دوران اسلامی ) هنوز در ایران موجود است. با این حال تا دورهٔ صفویان اطلاعات دقیقی راجع به چگونگی جمع آوری و نگهداری این نفایس وجود ندارد.
در دورهٔ صفویه، با ورود خارجیان و سیاحان و سفرنامه نویسان غربی، اطلاعات مدون تری در این خصوص باقی مانده است. در این دوره و به خصوص در زمان سلطنت شاه عباس بزرگ، فتوحات متعدد مرزی، انتظام و امنیت داخلی و در نهایت روابط گستردهٔ سیاسی و اقتصادی خارجی دولت، باعث شد تا اعتبار مالی و قدرت اقتصادی ایران افزایش یافته و دربار ایران به جمع آوری جواهر روی آورد. به طور کلی خزائن نفایس شاه عباس صفوی، که به نظر ژان شاردن سیاح و جواهر فروش فرانسوی یکی از بزرگ ترین مجموعه های زمان خود بوده است، عموماً از یکی از منابع زیر جمع آوری شده است:
... [مشاهده متن کامل]
استفاده از جواهرات در ایران ریشه بسیار کهن دارد. در طول تاریخ، پادشاهان ایران هرگاه از جنگ های خارجی و ناآرامی های داخلی فراغتی حاصل می نمودند، به تجمل و جمع آوری جواهرات همت می گماشتند. با حمله اعراب به ایران، بخش عمده ای از این جواهرات از بین رفت که داستان فرش بهارستان خسرو، از جمله رقت بارترین حوادث است. حکومت های پس از اسلام نیز بعد از مدت کوتاهی به تدریج در جمع آوری این نفایس کوشیده اند که بخشی از این جواهرات ( دوران اسلامی ) هنوز در ایران موجود است. با این حال تا دورهٔ صفویان اطلاعات دقیقی راجع به چگونگی جمع آوری و نگهداری این نفایس وجود ندارد.
در دورهٔ صفویه، با ورود خارجیان و سیاحان و سفرنامه نویسان غربی، اطلاعات مدون تری در این خصوص باقی مانده است. در این دوره و به خصوص در زمان سلطنت شاه عباس بزرگ، فتوحات متعدد مرزی، انتظام و امنیت داخلی و در نهایت روابط گستردهٔ سیاسی و اقتصادی خارجی دولت، باعث شد تا اعتبار مالی و قدرت اقتصادی ایران افزایش یافته و دربار ایران به جمع آوری جواهر روی آورد. به طور کلی خزائن نفایس شاه عباس صفوی، که به نظر ژان شاردن سیاح و جواهر فروش فرانسوی یکی از بزرگ ترین مجموعه های زمان خود بوده است، عموماً از یکی از منابع زیر جمع آوری شده است:
