[ویکی فقه] جو آسمان (قرآن). خداوند متعال پرواز پرندگان در در فضای بیکران آسمان را نشانه ای روشن برای مومنان می داند.
پرواز پرندگان در جو آسمان، از نشانه ها و آیات الهی می باشد:•الم یروا الی الطیر مسخرت فی جو السـماء ما یمسکهن الا الله ان فی ذلک لایـت لقوم یؤمنون. «آیا به پرندگانی که در جوّ آسمان مسخّر (قدرت خدای) اند ننگریستند که آنها را جز خداوند (با تعبیه دستگاه پرش در بدن و الهام کیفیت پرواز به آنها) نگه نمی دارد.بی تردید در این (نوع خلقت) نشانه هایی است (از علم و قدرت و حکمت خدا) برای گروهی که ایمان دارند.».در مجمع البیان گفته: کلمه جو به معنای هوای دور از زمین است. و بنا به گفته او معنای آیه چنین است: آیا به مرغان نمی نگرند که چگونه در فضای دور و در جو آسمان مسخر خدا هستند؟ آن گاه نتیجه این نگریستن و تفکر را بیان نموده می فرماید: ما یمْسِکُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ.در اینجا خدای تعالی سبب نگهداری مرغان را در فضا منحصر به خود کرده با اینکه می بینیم که اسباب طبیعی نیز در پرواز مرغان در فضا مؤثرند، و از سوی دیگر می دانیم که خدای تعالی در کلام مجیدش ناموس علیت و معلولیت را تصدیق نموده، سببیت اسباب طبیعی را قبول دارد پس چگونه در مساله پرواز مرغان، آن را انکار کرده است؟.این سؤالی است که در آیه شریفه به نظر می رسد و لیکن باید دانست که ایستادن و راه رفتن مرغان در فضا و سقوط نکردن شان به هر گونه ای که باشد و مستند به هر سببی که بوده باشد خودش و سببش و رابطه ای که میان آن سبب و این سبب (پرواز) برقرار است همه مستند به خدای تعالی و صنع او هستند. او است که وجود را بر طیر و بر سبب طیرانش و رابطه میان آن سبب و آن طیران افاضه فرموده. پس سببی که وجود را به آن سبب افاضه کرده حقیقی است هر چند که متوقف بر سبب طبیعی و قریب نیز باشد، پس سبب حقیقی این موجود منحصرا خدای تعالی است، هر چند موقوف بر سبب های طبیعی نزدیکش هست.و اینکه فرمود:" إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ" معنایش این است که در مسخر بودن مرغان در جو آسمان، آیت ها و نشانه هایی است برای مردمی که ایمان بیاورند، چون مرغان در فضا یک حال ندارند تا یک آیت باشند بلکه گاهی دفیف (پرزدن) دارند و گاهی صفیف (بال را چون هواپیما باز نموده و بدون حرکت پرواز می کنند) گاهی بال ها را بطور کلی می بندند و بی بال حرکت می کنند گاهی می ایستند گاهی منتقل می شوند، گاهی صعود دارند و گاهی نزول، که همه این ها همانطور که خدای تعالی فرمود آیت هایی است برای مردمی که ایمان بیاورند.
شایسته تفکر
پرواز پرندگان در جو با حفظ تعادل خود، شایسته تفکر و تامل مؤمنان:•الم یروا الی الطیر مسخرت فی جو السـماء ما یمسکهن الا الله ان فی ذلک لایـت لقوم یؤمنون. «آیا به پرندگانی که در جوّ آسمان مسخّر (قدرت خدای) اند ننگریستند که آنها را جز خداوند (با تعبیه دستگاه پرش در بدن و الهام کیفیت پرواز به آنها) نگه نمی دارد.بی تردید در این (نوع خلقت) نشانه هایی است (از علم و قدرت و حکمت خدا) برای گروهی که ایمان دارند.».رؤیت که به معنای دیدن با چشم است، هرگاه با الی متعدی شود، متضمن معنای نظر و دقت منجر به عبرت گیری است. مجمع البیان رویت را به معنای اندیشیدن دانسته و در معنای آیه می گوید: آیا در باره مرغان نمی اندیشید که خداوند آنها را طوری آفریده است که می توانند در جو، تصرف و بالا و پائین و آمد و شد کنند؟ آری آنها بدون تکیه گاهی با بال های خود در هوا پرواز می کنند و سقوط نمی کنند. •او لم یروا الی الطیر فوقهم صـفـت ویقبضن ما یمسکهن الا الرحمـن انه بکل شیء بصیر. «و آیا آنها به پرندگانی که در بالای سرشان در پروازاند ننگریستند که گاه بال های خود گشوده دارند و گاه می بندند؟! آنها را (در میان فضا) جز خدای رحمان نگه نمی دارد، که او به هر چیزی بیناست.».منظور از اینکه طیر فوق انسان ها باشند این است که بالای سر انسان در هوا پرواز می کنند، و منظور از کلمه صافات و کلمه یقبضن این است که مرغان در هوا بال خود را باز می کنند، و سپس می بندند، و اگر این دو کلمه را به صیغه جمع آورد، با اینکه سخن از طیر مفرد داشت نه طیور، بدان جهت بود که مراد از کلمه طیر جنس مرغان است، نه یک مرغ.و جمله " ما یمْسِکُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمنُ" به منزله جواب است از سؤالی تقدیری و فرضی، گویا شخصی پرسیده: منظور قرآن از اینکه توجه مردم را به سوی پرواز طیور و باز و بسته شدن بال های آنها در هوا جلب کرده چیست؟ در این جمله پاسخ داده که منظور این است که بفهمند جز خدا کسی طیور را در فضا نگه نمی دارد. گو اینکه ماندن طیور در فضا و ساقط نشدن آنها مستند به اسبابی طبیعی است، هم چنان که ماندن انسان در زمین هم همین طور است، و ماندن و شنا کردن ماهی های سنگین وزن در روی آب نیز اینطور است، و همه امور طبیعی همین طور مستند به اسباب و علل طبیعی است، و لیکن همه این علل طبیعی به خدای تعالی منتهی می شود، و به همین جهت صحیح است که ماندن مرغان در هوا را به خدا نسبت دهیم. آیه شریفه دو آیت را ارائه می دهد، یکی نیفتادن مرغان در حال بال زدن، و یکی نیفتادنشان در حال بال جمع کردن.
پرواز پرندگان در جو آسمان، از نشانه ها و آیات الهی می باشد:•الم یروا الی الطیر مسخرت فی جو السـماء ما یمسکهن الا الله ان فی ذلک لایـت لقوم یؤمنون. «آیا به پرندگانی که در جوّ آسمان مسخّر (قدرت خدای) اند ننگریستند که آنها را جز خداوند (با تعبیه دستگاه پرش در بدن و الهام کیفیت پرواز به آنها) نگه نمی دارد.بی تردید در این (نوع خلقت) نشانه هایی است (از علم و قدرت و حکمت خدا) برای گروهی که ایمان دارند.».در مجمع البیان گفته: کلمه جو به معنای هوای دور از زمین است. و بنا به گفته او معنای آیه چنین است: آیا به مرغان نمی نگرند که چگونه در فضای دور و در جو آسمان مسخر خدا هستند؟ آن گاه نتیجه این نگریستن و تفکر را بیان نموده می فرماید: ما یمْسِکُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ.در اینجا خدای تعالی سبب نگهداری مرغان را در فضا منحصر به خود کرده با اینکه می بینیم که اسباب طبیعی نیز در پرواز مرغان در فضا مؤثرند، و از سوی دیگر می دانیم که خدای تعالی در کلام مجیدش ناموس علیت و معلولیت را تصدیق نموده، سببیت اسباب طبیعی را قبول دارد پس چگونه در مساله پرواز مرغان، آن را انکار کرده است؟.این سؤالی است که در آیه شریفه به نظر می رسد و لیکن باید دانست که ایستادن و راه رفتن مرغان در فضا و سقوط نکردن شان به هر گونه ای که باشد و مستند به هر سببی که بوده باشد خودش و سببش و رابطه ای که میان آن سبب و این سبب (پرواز) برقرار است همه مستند به خدای تعالی و صنع او هستند. او است که وجود را بر طیر و بر سبب طیرانش و رابطه میان آن سبب و آن طیران افاضه فرموده. پس سببی که وجود را به آن سبب افاضه کرده حقیقی است هر چند که متوقف بر سبب طبیعی و قریب نیز باشد، پس سبب حقیقی این موجود منحصرا خدای تعالی است، هر چند موقوف بر سبب های طبیعی نزدیکش هست.و اینکه فرمود:" إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ" معنایش این است که در مسخر بودن مرغان در جو آسمان، آیت ها و نشانه هایی است برای مردمی که ایمان بیاورند، چون مرغان در فضا یک حال ندارند تا یک آیت باشند بلکه گاهی دفیف (پرزدن) دارند و گاهی صفیف (بال را چون هواپیما باز نموده و بدون حرکت پرواز می کنند) گاهی بال ها را بطور کلی می بندند و بی بال حرکت می کنند گاهی می ایستند گاهی منتقل می شوند، گاهی صعود دارند و گاهی نزول، که همه این ها همانطور که خدای تعالی فرمود آیت هایی است برای مردمی که ایمان بیاورند.
شایسته تفکر
پرواز پرندگان در جو با حفظ تعادل خود، شایسته تفکر و تامل مؤمنان:•الم یروا الی الطیر مسخرت فی جو السـماء ما یمسکهن الا الله ان فی ذلک لایـت لقوم یؤمنون. «آیا به پرندگانی که در جوّ آسمان مسخّر (قدرت خدای) اند ننگریستند که آنها را جز خداوند (با تعبیه دستگاه پرش در بدن و الهام کیفیت پرواز به آنها) نگه نمی دارد.بی تردید در این (نوع خلقت) نشانه هایی است (از علم و قدرت و حکمت خدا) برای گروهی که ایمان دارند.».رؤیت که به معنای دیدن با چشم است، هرگاه با الی متعدی شود، متضمن معنای نظر و دقت منجر به عبرت گیری است. مجمع البیان رویت را به معنای اندیشیدن دانسته و در معنای آیه می گوید: آیا در باره مرغان نمی اندیشید که خداوند آنها را طوری آفریده است که می توانند در جو، تصرف و بالا و پائین و آمد و شد کنند؟ آری آنها بدون تکیه گاهی با بال های خود در هوا پرواز می کنند و سقوط نمی کنند. •او لم یروا الی الطیر فوقهم صـفـت ویقبضن ما یمسکهن الا الرحمـن انه بکل شیء بصیر. «و آیا آنها به پرندگانی که در بالای سرشان در پروازاند ننگریستند که گاه بال های خود گشوده دارند و گاه می بندند؟! آنها را (در میان فضا) جز خدای رحمان نگه نمی دارد، که او به هر چیزی بیناست.».منظور از اینکه طیر فوق انسان ها باشند این است که بالای سر انسان در هوا پرواز می کنند، و منظور از کلمه صافات و کلمه یقبضن این است که مرغان در هوا بال خود را باز می کنند، و سپس می بندند، و اگر این دو کلمه را به صیغه جمع آورد، با اینکه سخن از طیر مفرد داشت نه طیور، بدان جهت بود که مراد از کلمه طیر جنس مرغان است، نه یک مرغ.و جمله " ما یمْسِکُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمنُ" به منزله جواب است از سؤالی تقدیری و فرضی، گویا شخصی پرسیده: منظور قرآن از اینکه توجه مردم را به سوی پرواز طیور و باز و بسته شدن بال های آنها در هوا جلب کرده چیست؟ در این جمله پاسخ داده که منظور این است که بفهمند جز خدا کسی طیور را در فضا نگه نمی دارد. گو اینکه ماندن طیور در فضا و ساقط نشدن آنها مستند به اسبابی طبیعی است، هم چنان که ماندن انسان در زمین هم همین طور است، و ماندن و شنا کردن ماهی های سنگین وزن در روی آب نیز اینطور است، و همه امور طبیعی همین طور مستند به اسباب و علل طبیعی است، و لیکن همه این علل طبیعی به خدای تعالی منتهی می شود، و به همین جهت صحیح است که ماندن مرغان در هوا را به خدا نسبت دهیم. آیه شریفه دو آیت را ارائه می دهد، یکی نیفتادن مرغان در حال بال زدن، و یکی نیفتادنشان در حال بال جمع کردن.
wikifeqh: جو_آسمان_(قرآن)