جهان قابل مشاهده

در کیهان شناسی مه بانگ، گیتی مشاهده پذیر ( به انگلیسی: Observable universe ) شامل کهکشان ها و جرم های دیگر و به کلی گیتی ای ست که مشاهدهٔ آن از زمین در دورهٔ کنونی امکان پذیر شده است. دلیل مشاهده پذیر بودن این مواد این است که نور خارج شده از این اجسام، از لحظهٔ آغاز انبساط کیهان تا کنون، زمان کافی برای رسیدن به ما را داشته است. با فرض اینکه گیتی همسانگرد است، فاصله تا لبه های گیتی مشاهده پذیر تقریباً در همه جهت ها یکی است، بدین معنا که بی توجه به شکل کلی گیتی، گیتی مشاهده پذیر یک حجم کروی است که ناظر در مرکز آن قرار می گیرد. هر منطقه ای در گیتی دارای گیتی مشاهده پذیر با مرکز خودش است که ممکن است با آنِ زمین همپوشانی داشته یا نداشته باشد.
افق کیهان شناسی، بیشترین فاصله ای است که ذرات می توانسته اند در طول عمر جهان، آن فاصله را به سوی ناظر پیموده باشند. این فاصله مرز میان بخش قابل مشاهده و غیرقابل مشاهده جهان را نمایش می دهد، [ ۱] از این رو این فاصله در زمان کنونی، اندازه جهان قابل مشاهده امروزی را مشخص می نماید. [ ۲] وجود، ویژگیها و اهمیت یک افق کیهان شناسی به مدل کیهان شناسی مورد بحث بستگی دارد.
برحسب فاصله همراه، افق کیهان شناسی برابر با زمان همدیس η 0 گذشته از مهبانگ ضرب در سرعت نور c می باشد. کمیت η 0 از رابطه زیر به دست می آید:
که a ( t ) فاکتور مقیاس متریک فریدمان - لومتر - رابرتسون - واکر و مهبانگ را در زمان t = 0 در نظر می گیریم. به عبارت دیگر افق کیهان شناسی با گذر زمان عقب می رود و بخش قابل مشاهده جهان افزایش می یابد. [ ۱] [ ۳] از آنجا که فاصله ویژه در یک زمان دلخواه برابر با فاصله همراه ضرب در فاکتور مقیاس است[ ۴] ( در زمان فعلی فاصله همراه با فاصله ویژه برابر تعریف می شود، پس در زمان کنونی a ( t ) = 1 ) ، فاصله ویژه تا افق کیهان شناسی در زمان t 0 از رابطه زیر به دست می آید:[ ۵]
تفاوت افق کیهان شناسی با افق رویداد کیهانی در این است که افق کیهان شناسی بزرگ ترین فاصلهٔ همراهی است که تا یک زمان مشخص نور ممکن است از آن به ناظر رسیده باشد، در حالیکه افق رویداد بزرگ ترین فاصلهٔ همراهی است که نور منتشر شده از آن در زمان حال ممکن است به ناظری در آینده برسد. [ ۶] گمان می رود در زمان فعلی این افق رویداد کیهانی در حدود ۴۶ میلیارد سال نوری باشد. [ ۷] به طور عمومی فاصلهٔ ویژه تا افق رویداد در زمان t 0 از رابطهٔ زیر به دست می آید:[ ۵]