جهان سوم

جهان سوّم (Third World)
(یا: کشورهای در حال توسعه) کشورهای کمتر توسعه یافته در مقایسه با کشورهای صنعتی بازار آزاد غرب (جهان اول۱) و کشورهای صنعتی کمونیست پیشین (جهان دوم۲). کشورهای جهان سوم، با توجه به معیار درآمد سرانۀ آن ها، جزو فقیرترین کشورها محسوب می شوند و در آسیا، افریقا، و امریکای لاتین متمرکزند. اوایل دهۀ ۱۹۷۰، سرآغاز کوشش جمعی کشورهای جهان سوم برای مقابله با کشورهای صنعتی قدرتمند در خصوص موضوعاتی نظیر سطح قیمت های مواد اولیه بود. این کشورها، ملت های خود را گروهی تلقی می کردند که در گذشته، ملل پیشرفته از آن ها بهره کشی کرده اند و آن ها محقند که واپس ماندگی خود را جبران کنند (← جنبش_غیرمتعهدها). کشورهای جهان سوم، خود به چند گروه تقسیم می شوند: کشورهای کم درآمد، شامل چین و هند؛ کشورهای با درآمد متوسط، نظیر نیجریه، اندونزی، و بولیوی؛ و کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط، مانند برزیل، الجزایر، و مالزی. ۷۵ درصد از جمعیت دنیا در کشورهای جهان سوم زندگی می کنند، اما فقط بیست درصد از منابع جهان را مصرف می کنند. در ۱۹۹۰، متوسط درآمد سرانۀ جمعیت نیم کرۀ شمالی ۱۲,۵۰۰ دلار، یعنی هجده برابر بیشتر از درآمد سرانه در نیم کرۀ جنوبی بود. کشورهای جهان سوم، به رغم تفاوت های بی شمار در تاریخ، جغرافیا، ساختار اجتماعی و فرهنگ، ویژگی های مشترکی دارند: بخش های صنعتی جدید نسبتاً توسعه نیافته اند؛ عمدتاً تولیدکنندۀ کالاهای اولیه برای کشورهای صنعتی غربی اند که تقاضا و قیمت آن ها متغیر است؛ مردم این کشورها فقیرند و عمدتاً به کشاورزی اشتغال دارند. سایر مسائل مربوط به کشورهای در حال توسعه عبارت اند از میزان بالای رشد جمعیت و مرگ ومیر؛ امکانات ضعیف آموزشی و بهداشتی؛ سطح بالای کم کاری و در برخی موارد، بی ثباتی سیاسی. کشورهای جهان سوم، که در رأس آن ها کشورهای عرب صادرکنندۀ نفت۳ قرار دارند، بیش از ۷۵ درصد از واردات اسلحۀ جهان را به خود اختصاص می دهند. در سال های اخیر عملکرد اقتصادی کشورهای در حال توسعه متفاوت بوده است. کشورهای مجاور صحرای افریقا مشکلات جدی تری دارند و در مقابل سایر کشورها، ازجمله برخی از کشورهای آسیایی، پیشرفت فوق العاده داشته اند. در جنوب شرقی آسیا، چهار کشور به اصطلاح «اژدها۴» یعنی هنگ کنگ، کرۀ جنوبی، سنگاپور، و تایوان با درآمد سرانۀ قابل مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان اول، به حدی پیشرفت کردند که به کشورهای تازه صنعتی شده۵ معروف شدند. مالزی و تایلند نیز به سرعت در حال توسعه اند و به موازات آن ها، اما ناپیوسته، آرژانتین، برزیل، شیلی، مکزیک، و پرو نیز توسعه می یابند. بسیاری از کشورهای در حال توسعه با نپرداختن وام های سنگین خارجی خود موجب شده اند کشورهای صنعتی شرایط وام ها را سخت تر کنند و برنامۀ زمان بندی جدیدی (تعویق بازپرداخت) برای وام ها در نظر بگیرند.
First World
Second World Arab oil-exporting countries dragon newly industrialized countries (NICs)