جنگ های بیزانس و سلجوقیان ( ترکی استانبولی: Bizans - Selçuklu Savaşları ) ، به مجموعه جنگ هایی در منطقه آسیای صغیر و سوریه و اروپا میان ترکان سلجوقی تازه مستقر شده در منطقه و امپراتوری بیزانس که به مدت ۳ قرن تا زمان سقوط سلجوقیان روم به درازا کشید. از مهم ترین این نبردها می توان به نبرد ملازگرد اشاره کرد که آلب ارسلان توانست امپراتور بیزانس را شکست و اسیر کند.
از مدت ها قبل از سلطنت طغرل، ترکمانان حملات متعددی به سرزمین آناتولی یا روم شرقی، بیزانس، داشتند؛ اما در دورهٔ سلطنت طغرل و برای نخستین بار در سال ۴۴۰ ه. ق، ترکمانان به سرکردگی ابراهیم ینال، بخش هایی از روم شرقی را آماج حملات خود قرار دادند. [ ۱] زمانی که گروهی از غزها تصمیم گرفتند که به قلمرو ابراهیم ینال وارد شوند، ابراهیم به این بهانه که سرزمین های تحت تصرف او ظرفیت سکونت آنان را ندارد، غزها را در جهت کسب غنیمت و جهاد در راه خدا، برای حمله به روم شرقی تحریض و دعوت نمود و وعدهٔ همراهی خود در این راه را به آنان داد. در نتیجه غزها، به سمت سرزمین روم گسیل شدند و ابراهیم ینال نیز به دنبال آنان رهسپار آن نواحی شد. آنان پس از وصول بدان مناطق، در نبردهای سختی که با سپاهیان پرتعداد رومی و اهالی آبخاز در مناطقی همچون ملازگرد ( منازکرت ) ، ارزن روم ( ارزنه الروم ) ، قالیقلا و طرابوزان داشتند، پس از تحمل شکست ها و کسب پیروزی هایی، سرانجام به همراه ابراهیم ینال، موفق به کسب پیروزی نهایی شدند که در طی آن بسیاری از رومیان کشته، اسیر یا متواری شدند. [ ۲]
در طی این نبردها، بسیاری از پاتریک ها در کنار قاریط، پادشاه آبخاز، به اسارت درآمدند. [ ۳] پس از این رخدادها، ابراهیم ینال با دست اندازی بر مناطق متعدد در سرزمین روم، توانست حتی تا فاصلهٔ پانزده روزه از پایتخت سرزمین روم یعنی قسطنطنیه، پیشروی کند. همچنین پس از نبردهای مذکور، مهاجمان توانستند مقدار زیادی از مردمان آن نواحی را به همراه چهارپایان، اموال و تجهیزات جنگی به چنگ آورند. [ ۴]
و نفوذ سلجوقیان در مرزهای شرقی قلمرو بیزانس و در پی لشکر کشی و پیشروی آلب ارسلان به قفقاز و آناتولی رومی ها را هراسان کرد. [ ۵] [ ۶] رمانوس دیوگنس امپراتور جدید، فکر کرد می تواند با عملی کردن اندیشه خود دولت نوپای سلجوقی را نابود کند به همین منظور با گرد آوری سپاهی مرکب از مقدونیها، بلغاریها، فرانکها و جز آنان به سوی انطاکیه حرکت کرد و شهر منبج ( هیروپولیس ) و ارتاح را تصرف کرد به حلب نزدیک شد، [ ۷] [ ۸] اما قحطی و سوزانده شدن مواد غذایی از سوی ترک ها موجب شد که دیوگنس بازگردد. [ ۹] به علت ناآرامی هایی که درمصر بود و دعوت مصریان از آلب ارسلان او به سوی سوریه لشکرکشید. او شهرهای سر راه از جمله ملازگرد و ارجیش را به سرعت فتح نمود؛ و از طریق دیار بکرو رها، به حلب حمله کرد و امیران حلب و دیار بکر را وادار به اطاعت کرد. آلب ارسلان می خواست به مصر برود که فرستاده امپراتور روم نزد او آمد و تخلیه شهرهای تصرف شده را خواستار شد و به. او لشکرکشی به مصر را نیمه تمام گذاشت و راهی آذربایجان شد و هنگامی که به خوی رسید به او خبر رسید که رمانوس با لشکری ۲۰۰هزار نفری به سمت او می آید. [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲] آلب ارسلان با لشکری که تعداد آن ها به ۱۵ هزار نفر می رسید در روزه جمعه ۲۷ ذیقعده که مبارک بودن آن روزتایید شده بود برای پیروزی یا شهادت در ملازگرد از توابع اخلاط با سپاه روم رو به رو شد این اولین رویارویی بزرگ میان رومی ها و ترک ها بود. [ ۱۳] [ ۱۴] آلب ارسلان ابتدا معتقد بود پروزی همه جانبه بر سپاه روم موقعیت را به نفع وی رقم خواهد زد او با اعقاد به این موضوع با سرعت و شجاعت به خط مقدم سپاه روم حمله کرد آن ر ا نابود کرد اما به زودی متوجه شد که جنگ با سپاه عظیم بی فایده است پس عقل و دانایی حکم می کرد که آلب ارسلان راه صلح را در پیش گیرد او این پیشنهاد را به امپراتور روم داد ولی او قبول نکرد. [ ۱۵] [ ۱۶] از خود گذشتگی سپاه آلب ارسلان باعث شد در این جنگ رمانوس شکست بخورد و اسیر شد آلب ارسلان با او با احترام رفتار کرد و او را به وطنش بازگرداند و البته عده ایی معتقد هستند که هنگامی پادشاه روم اسیر شد سربازان بسیار بر او تازیانه زدند. امپراتور روم پیش از رهایی از اسارت، آزادی اسیران مسلمان و پرداخت غرامت و مالیات دادن به دولت سلجوقی را به مدت ۵۰ سال پذیرفت. نبرد ملازگرد و پیروزی آلب ارسلان در این جنگ یکی از رویدادهای مهم تاریخ اسلام به شمار می رود، از این زمان به بعد مسلمانان و ترک ها به تدریج بر آسیای صغیر چیره شدند و این موضوع باعث شد تمدن اسلامی در آسیای صغیر جایگزین تمدن مسیحی شود و در آنجا استقرار پیدا کرد و پیروزی آلب ارسلان در این جنگ او در جهان اسلام به شهرت رساند. [ ۱۷] [ ۱۸] [ ۱۹]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاز مدت ها قبل از سلطنت طغرل، ترکمانان حملات متعددی به سرزمین آناتولی یا روم شرقی، بیزانس، داشتند؛ اما در دورهٔ سلطنت طغرل و برای نخستین بار در سال ۴۴۰ ه. ق، ترکمانان به سرکردگی ابراهیم ینال، بخش هایی از روم شرقی را آماج حملات خود قرار دادند. [ ۱] زمانی که گروهی از غزها تصمیم گرفتند که به قلمرو ابراهیم ینال وارد شوند، ابراهیم به این بهانه که سرزمین های تحت تصرف او ظرفیت سکونت آنان را ندارد، غزها را در جهت کسب غنیمت و جهاد در راه خدا، برای حمله به روم شرقی تحریض و دعوت نمود و وعدهٔ همراهی خود در این راه را به آنان داد. در نتیجه غزها، به سمت سرزمین روم گسیل شدند و ابراهیم ینال نیز به دنبال آنان رهسپار آن نواحی شد. آنان پس از وصول بدان مناطق، در نبردهای سختی که با سپاهیان پرتعداد رومی و اهالی آبخاز در مناطقی همچون ملازگرد ( منازکرت ) ، ارزن روم ( ارزنه الروم ) ، قالیقلا و طرابوزان داشتند، پس از تحمل شکست ها و کسب پیروزی هایی، سرانجام به همراه ابراهیم ینال، موفق به کسب پیروزی نهایی شدند که در طی آن بسیاری از رومیان کشته، اسیر یا متواری شدند. [ ۲]
در طی این نبردها، بسیاری از پاتریک ها در کنار قاریط، پادشاه آبخاز، به اسارت درآمدند. [ ۳] پس از این رخدادها، ابراهیم ینال با دست اندازی بر مناطق متعدد در سرزمین روم، توانست حتی تا فاصلهٔ پانزده روزه از پایتخت سرزمین روم یعنی قسطنطنیه، پیشروی کند. همچنین پس از نبردهای مذکور، مهاجمان توانستند مقدار زیادی از مردمان آن نواحی را به همراه چهارپایان، اموال و تجهیزات جنگی به چنگ آورند. [ ۴]
و نفوذ سلجوقیان در مرزهای شرقی قلمرو بیزانس و در پی لشکر کشی و پیشروی آلب ارسلان به قفقاز و آناتولی رومی ها را هراسان کرد. [ ۵] [ ۶] رمانوس دیوگنس امپراتور جدید، فکر کرد می تواند با عملی کردن اندیشه خود دولت نوپای سلجوقی را نابود کند به همین منظور با گرد آوری سپاهی مرکب از مقدونیها، بلغاریها، فرانکها و جز آنان به سوی انطاکیه حرکت کرد و شهر منبج ( هیروپولیس ) و ارتاح را تصرف کرد به حلب نزدیک شد، [ ۷] [ ۸] اما قحطی و سوزانده شدن مواد غذایی از سوی ترک ها موجب شد که دیوگنس بازگردد. [ ۹] به علت ناآرامی هایی که درمصر بود و دعوت مصریان از آلب ارسلان او به سوی سوریه لشکرکشید. او شهرهای سر راه از جمله ملازگرد و ارجیش را به سرعت فتح نمود؛ و از طریق دیار بکرو رها، به حلب حمله کرد و امیران حلب و دیار بکر را وادار به اطاعت کرد. آلب ارسلان می خواست به مصر برود که فرستاده امپراتور روم نزد او آمد و تخلیه شهرهای تصرف شده را خواستار شد و به. او لشکرکشی به مصر را نیمه تمام گذاشت و راهی آذربایجان شد و هنگامی که به خوی رسید به او خبر رسید که رمانوس با لشکری ۲۰۰هزار نفری به سمت او می آید. [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲] آلب ارسلان با لشکری که تعداد آن ها به ۱۵ هزار نفر می رسید در روزه جمعه ۲۷ ذیقعده که مبارک بودن آن روزتایید شده بود برای پیروزی یا شهادت در ملازگرد از توابع اخلاط با سپاه روم رو به رو شد این اولین رویارویی بزرگ میان رومی ها و ترک ها بود. [ ۱۳] [ ۱۴] آلب ارسلان ابتدا معتقد بود پروزی همه جانبه بر سپاه روم موقعیت را به نفع وی رقم خواهد زد او با اعقاد به این موضوع با سرعت و شجاعت به خط مقدم سپاه روم حمله کرد آن ر ا نابود کرد اما به زودی متوجه شد که جنگ با سپاه عظیم بی فایده است پس عقل و دانایی حکم می کرد که آلب ارسلان راه صلح را در پیش گیرد او این پیشنهاد را به امپراتور روم داد ولی او قبول نکرد. [ ۱۵] [ ۱۶] از خود گذشتگی سپاه آلب ارسلان باعث شد در این جنگ رمانوس شکست بخورد و اسیر شد آلب ارسلان با او با احترام رفتار کرد و او را به وطنش بازگرداند و البته عده ایی معتقد هستند که هنگامی پادشاه روم اسیر شد سربازان بسیار بر او تازیانه زدند. امپراتور روم پیش از رهایی از اسارت، آزادی اسیران مسلمان و پرداخت غرامت و مالیات دادن به دولت سلجوقی را به مدت ۵۰ سال پذیرفت. نبرد ملازگرد و پیروزی آلب ارسلان در این جنگ یکی از رویدادهای مهم تاریخ اسلام به شمار می رود، از این زمان به بعد مسلمانان و ترک ها به تدریج بر آسیای صغیر چیره شدند و این موضوع باعث شد تمدن اسلامی در آسیای صغیر جایگزین تمدن مسیحی شود و در آنجا استقرار پیدا کرد و پیروزی آلب ارسلان در این جنگ او در جهان اسلام به شهرت رساند. [ ۱۷] [ ۱۸] [ ۱۹]
