جنگ نیابتی، جنگ واسطه ای[ ۱] یا جنگ وکالتی ( به انگلیسی: proxy war ) وضعیتی است که در آن قدرت های درگیر به جای اینکه مستقیماً وارد جنگ با یکدیگر شوند با حمایت های مالی، تسلیحاتی و تبلیغاتی از کشورها یا گروه های مسلح دیگری که با قدرت مقابل یا متحدین آن در جنگند، سعی در تضعیف آن قدرت یا فشار بر آن می نمایند.
در بسیاری از موارد به علت توان بالای نظامی قدرت های اصلی، درگیری نظامی مستقیم آن ها با یکدیگر می تواند هزینه های سیاسی، اقتصادی و انسانی بالایی را برای هر دو طرف در پی داشته باشد و از این رو طرفین تلاش می کنند که بدون وارد شدن به جنگ تمام عیار از طریق حمایت از گروه ها و دولت های ثالث به طرف مقابل ضربه بزنند. در موارد دیگری ممکن است دو قدرت اصلی به جنگ مستقیم با یکدیگر مشغول شده باشند، اما همزمان در مناطق دیگری با حمایت از گروه ها و کشورهای ثالث به جنگ نیابتی با قدرت مقابل نیز بپردازند. جنگ نیابتی خالص تقریباً وجود ندارد، زیرا گروه هایی که با یک کشور خاص در جنگ هستند معمولاً به دنبال منافع و هدف های خاص خود هستند که ممکن است با منافع و هدف های کشور حامی آن ها یکی نباشد.
معمولاً بیشترین کاربرد جنگ های نیابتی در دوران های جنگ سرد است، زیرا به این وسیله می توان بدون درگیری مستقیم با قدرت مقابل و ورود در یک جنگ بزرگ و بسیار پرهزینه، به فشار بر قدرت مقابل ادامه داد.
کشورها و قدرت های نظامی ممکن است تصمیم بگیرند که دشمنان خود را به روشی همه جانبه مورد حمله قرار ندهند و در عوض به چند دلیل جنگ های نیابتی به راه بیندازند:[ ۲] [ ۲]
• محدود کردن دخالت مستقیم: مداخله نظامی مستقیم می تواند منجر به تلفات قابل توجه، هزینه های اقتصادی و انزوای بین المللی شود. با راه اندازی جنگ های نیابتی، کشورها می توانند از دخالت مستقیم در درگیری ها اجتناب کنند و در عین حال به اهداف استراتژیک خود دست یابند.
• حفظ قابلیت انکار: جنگ های نیابتی به کشورها این امکان را می دهد که با حمایت از یک شخص ثالث، انکار را حفظ کنند، نه اینکه مستقیماً خودشان درگیر نبرد باشند. این می تواند به کشورها کمک کند تا از محکومیت بین المللی یا تشدید درگیری اجتناب کنند.
• کاهش خطرات: جنگ های نیابتی می توانند کمتر از مداخله مستقیم نظامی خطرآفرین باشند، زیرا خطرات و تلفات توسط نیروهای نیابتی به جای ارتش خود کشور متحمل می شوند. این می تواند جنگ های نیابتی را به گزینه ای جذاب تر برای کشورهایی تبدیل کند که به دنبال دستیابی به اهداف استراتژیک بدون خطر قابل توجه هستند.
• حفظ منابع: مداخله مستقیم نظامی هم از نظر منابع و هم از نظر سرمایه سیاسی می تواند پرهزینه باشد. با به راه انداختن جنگ های نیابتی، کشورها می توانند منابع را حفظ کرده و آنها را بر سایر اولویت های استراتژیک متمرکز کنند.
• اجتناب از تشدید تنش: مداخله نظامی مستقیم می تواند منجر به تشدید درگیری شود و به طور بالقوه کشورهای دیگر منطقه را درگیر کند. با راه اندازی جنگ های نیابتی به جای مداخله مستقیم نظامی، کشورها می توانند از تشدید تنش جلوگیری کرده و از درگیری های منطقه ای گسترده تر جلوگیری کنند.
• حفاظت از متحدان: از جنگ های نیابتی می توان برای حمایت از متحدانی که با تهدید نیروهای متخاصم مواجه هستند، استفاده کرد. با ارائه پشتیبانی از طریق نیروهای نیابتی به جای مداخله مستقیم نظامی، کشورها می توانند به محافظت از متحدان خود بدون خطر دخالت مستقیم در درگیری کمک کنند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر بسیاری از موارد به علت توان بالای نظامی قدرت های اصلی، درگیری نظامی مستقیم آن ها با یکدیگر می تواند هزینه های سیاسی، اقتصادی و انسانی بالایی را برای هر دو طرف در پی داشته باشد و از این رو طرفین تلاش می کنند که بدون وارد شدن به جنگ تمام عیار از طریق حمایت از گروه ها و دولت های ثالث به طرف مقابل ضربه بزنند. در موارد دیگری ممکن است دو قدرت اصلی به جنگ مستقیم با یکدیگر مشغول شده باشند، اما همزمان در مناطق دیگری با حمایت از گروه ها و کشورهای ثالث به جنگ نیابتی با قدرت مقابل نیز بپردازند. جنگ نیابتی خالص تقریباً وجود ندارد، زیرا گروه هایی که با یک کشور خاص در جنگ هستند معمولاً به دنبال منافع و هدف های خاص خود هستند که ممکن است با منافع و هدف های کشور حامی آن ها یکی نباشد.
معمولاً بیشترین کاربرد جنگ های نیابتی در دوران های جنگ سرد است، زیرا به این وسیله می توان بدون درگیری مستقیم با قدرت مقابل و ورود در یک جنگ بزرگ و بسیار پرهزینه، به فشار بر قدرت مقابل ادامه داد.
کشورها و قدرت های نظامی ممکن است تصمیم بگیرند که دشمنان خود را به روشی همه جانبه مورد حمله قرار ندهند و در عوض به چند دلیل جنگ های نیابتی به راه بیندازند:[ ۲] [ ۲]
• محدود کردن دخالت مستقیم: مداخله نظامی مستقیم می تواند منجر به تلفات قابل توجه، هزینه های اقتصادی و انزوای بین المللی شود. با راه اندازی جنگ های نیابتی، کشورها می توانند از دخالت مستقیم در درگیری ها اجتناب کنند و در عین حال به اهداف استراتژیک خود دست یابند.
• حفظ قابلیت انکار: جنگ های نیابتی به کشورها این امکان را می دهد که با حمایت از یک شخص ثالث، انکار را حفظ کنند، نه اینکه مستقیماً خودشان درگیر نبرد باشند. این می تواند به کشورها کمک کند تا از محکومیت بین المللی یا تشدید درگیری اجتناب کنند.
• کاهش خطرات: جنگ های نیابتی می توانند کمتر از مداخله مستقیم نظامی خطرآفرین باشند، زیرا خطرات و تلفات توسط نیروهای نیابتی به جای ارتش خود کشور متحمل می شوند. این می تواند جنگ های نیابتی را به گزینه ای جذاب تر برای کشورهایی تبدیل کند که به دنبال دستیابی به اهداف استراتژیک بدون خطر قابل توجه هستند.
• حفظ منابع: مداخله مستقیم نظامی هم از نظر منابع و هم از نظر سرمایه سیاسی می تواند پرهزینه باشد. با به راه انداختن جنگ های نیابتی، کشورها می توانند منابع را حفظ کرده و آنها را بر سایر اولویت های استراتژیک متمرکز کنند.
• اجتناب از تشدید تنش: مداخله نظامی مستقیم می تواند منجر به تشدید درگیری شود و به طور بالقوه کشورهای دیگر منطقه را درگیر کند. با راه اندازی جنگ های نیابتی به جای مداخله مستقیم نظامی، کشورها می توانند از تشدید تنش جلوگیری کرده و از درگیری های منطقه ای گسترده تر جلوگیری کنند.
• حفاظت از متحدان: از جنگ های نیابتی می توان برای حمایت از متحدانی که با تهدید نیروهای متخاصم مواجه هستند، استفاده کرد. با ارائه پشتیبانی از طریق نیروهای نیابتی به جای مداخله مستقیم نظامی، کشورها می توانند به محافظت از متحدان خود بدون خطر دخالت مستقیم در درگیری کمک کنند.
wiki: جنگ نیابتی