جنگ صلیبی چهارم

جنگ صلیبی چهارم ( ۱۲۰۲–۱۲۰۴ میلادی ) با فراخوان پاپ اینوسنت سوم با انگیزه حمله به سرزمین های مقدس و بازپس گیریِ اورشلیم آغاز شد. به علت درگیری های درونی میان پادشاهان و مراکز قدرت مسیحی و مطامع جمهوری ونیز، جنگ صلیبی چهارم از هدف اولیه اش منحرف شد و به تسخیر و غارت زادار و قسطنطنیه مسیحی و تقسیم بخش عمده امپراتوری بیزانس بین جمهوری ونیز، صلیبیان و دولت های بازمانده از امپراتوری بیزانس انجامید. بدین ترتیب، جمهوری ونیز توانست با اتکا به موقعیت اقتصادی خود، از انگیزه های مذهبی صلیبیون برای مقاصد سیاسی و تجاری خود بهره برداری کند و به قوی ترین قدرت تجاری دریای مدیترانه تبدیل گردد.
پس از شکست پادشاهی اورشلیم در برابر صلاح الدین ایوبی و ناکامی جنگ صلیبی سوم برای بازپس گیری شهر اورشلیم، اشتیاق اندکی در اروپاییان برای یک جنگ دیگر باقی مانده بود. اما نهایتاً، بارون های فرانسوی پذیرفتند، که در یک جنگ صلیبی دیگر شرکت کنند. صلیبیون برای این منظور، راه دریایی از طریق مدیترانه را برگزیدند. برای تأمین کشتی های مورد نیاز با انریکو داندولو، حاکم جمهوری ونیز، قرارداد بستند. داندولو کشتی ها را فراهم کرد، اما صلیبیان قادر به پرداخت هزینه های هنگفت آن نبودند؛ لذا داندولو از آن ها خواست که در عوض بدهی شان با حمله به شهر بندری زادار آن را تحت اطاعت جمهوری ونیز درآورند. پس از حمله به زادار و غارت آن، صلیبیون دوباره متوجه شدند که از عهده بازپرداخت اجاره کشتی های داندولو برنمی آیند. در همین اثنا آلکسیوس چهارم، شاهزاده تبعیدی بیزانسی، از صلیبیون درخواست کرد، که در ازای بازپس گیری امپراتوری، بدهی جمهوری ونیز را بپردازد. به همین دلیل رهبران صلیبی تصمیم گرفتند تا به قسطنطنیه بروند. آن ها پس از حمله به شهر، موفق شدند آلکسیوس چهارم را بر تخت بنشانند، اما او حاضر نشد بیش از نیمی از مبلغ را بپردازد. سپس، در اثر مخالفت مردم قسطنطنیه از امپراتوری خلع شد. پس از یک سری سوءتفاهم ها و نبردها، نهایتاً صلیبیون، قسطنطنیه را در سال ۱۲۰۴ تسخیر و آن را غارت کردند و بسیاری از اهالی شهر را از دم تیغ گذراندند.
در نتیجه این رخداد، صلیبیون دولتی به نام امپراتوری لاتین را به پایتختی این شهر به وجود آوردند، که مدت نیم قرن دوام آورد. در دیگر سرزمین های بازمانده از بیزانس نیز سه حکومت مستقل یونانی تبار شکل گرفت. بخشی از اموال و سرزمین های امپراتوری بیزانس نیز نصیب جمهوری ونیز گردید. بدین ترتیب، ونیز با حذف رقیبش، بدل به بزرگ ترین قدرت تجاری مدیترانه گردید. همچنین، ضربه ای که از این جنگ به امپراتوری بیزانس وارد شد، سبب گردید که دیگر هرگز جایگاه پیشین خود را به دست نیاورد و در موضع ضعف قرار بگیرد و در نهایت مغلوب ترکان عثمانی شود. از جهت دینی، این وقایع آخرین نقطه جدایی بزرگ بین کلیسای ارتدکس شرقی و کلیسای کاتولیک به شمار می آید.