جنگ صفین و نهروان

[ویکی فقه] مهم ترین علت وقوع جنگ صفین، سرپیچی معاویه از بیعت با حضرت علی (علیه السلام) به بهانه شرکت حضرت در قتل عثمان بوده است که در آستانه پیروزی کامل امیرمؤمنان (علیه السلام)، با حیله عمروعاص جنگ پایان پذیرفت و با جریان حکمیت، امام از برخی خواسته های خویش موقتاً و برحسب ضرورت و تحمیل دست برداشت. عده ای از سپاهیان علی (علیه السلام) (خوارج) که اتفاقاً در وادار کردن حضرتشان به پایان جنگ نقشی مهم داشتند، بعدها متوجه اشتباه خویش شده و از حضرت خواستند که عهد خویش را با معاویه بشکند که با نپذیرفتن ایشان زمینه جنگ نهروان پیش آمد.
حضرت علی (علیه السلام) در مدت کوتاه خلافت پنج ساله خویش با سه گروه به جنگ پرداخت:
← جنگ با اصحاب جمل
باری حضرت علی (علیه السلام) نامه معاویه را پاسخ نوشت: بیعت من یک بیعت عمومی است و شامل همه افراد مسلمین می باشد اعم از کسانی که در موقع بیعت در مدینه حاضر بوده یا کسانی که در بصره و شام و شهرهای دیگر باشند و تو گمان کردی که با تهمت زدن قتل عثمان نسبت به من، می توانی از بیعت من سرپیچی کنی و همه می دانند که او را من نکشته ام تا قصاصی بر من لازم آید و ورثه عثمان در طلب خون او از تو سزاوارترند و تو خود از کسانی هستی که با او مخالفت کردی و در آن موقع که از تو کمک خواست وی را یاری نکردی تا کشته شد. حضرت علی (علیه السلام) در موارد زیادی به روشن گری مردم و فریب های معاویه پرداخته اند.برای اطلاع بیشتر به شروح نهج البلاغه و کتبی که در این زمینه نگاشته شده است مراجعه نمایید.
← وقوع جنگ نهروان
۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۸۸، کتاب خانه آیت الله مرعشی، قم، ۱۴۰۴ ق.
...