جنگ ایران و روس یا لشکرکشی پتر یکم به ایران جنگی بین روسیه و ( سلسله صفویان ) ایران بود، که پس از سقوط اصفهان توسط شورشیان افغان به دلیل تلاش تزار برای گسترش نفوذ روسیه در مناطق دریای مازندران و قفقاز و بازداشتن رقیبش، امپراتوری عثمانی، از دستیابی های ارضی در منطقه به بهای افول صفویان شروع شد.
... [مشاهده متن کامل]
پیروزی روسیه منجر به از دست دادن اراضی ایران در قفقاز شمالی، قفقاز جنوبی و شمال ایران کنونی، و انضمام شهرهای دربند ( روسیه ) ( جنوب داغستان ) و باکو و اراضی نزدیک پیرامون آنها و نیز ولایات گیلان، شروان، مازندران، و گرگان در پی معاهده سنت پترزبورگ ( ۱۷۲۳ ) شد.
ایران نه سال بعد این نواحی را در طی جنگ های نادرشاه در داغستان از روس ها پس گرفت.
ترجمه ای از ویکی پدیا روسی
لشکرکشی به ایران یا جنگ ایران و روسیه ۱۷۲۲ – ۱۷۲۳ م. ( ۱۱۰۱ – ۱۱۰۲ ه. ش / ۱۱۳۵ – ۱۱۳۶ ه. ق ) حملهٔ سپاه و نیروی دریایی روسیه به قلمرو ایران در جنوب شرقی قفقاز جنوبی و داغستان بود.
هدف رسمیِ این لشکرکشی ایجاد مسیر تجاری برای بازرگانان روس و محافظت از آنها در برابر راهزنان بود.
جمله معروفی است که ارزیابی بازرگانان روس را از لشکرکشی به ایران نشان می دهد:
«دروازه های آسیا را به روی ما گشود. »
نظر دیگری هم وجود دارد که این لشکرکشی برای تنبیه لزگی ها در قفقاز جنوبی بود.
در سال ۱۷۰۱ اسرائیل آوری، دیپلمات ارمنی به همراه میناس تیگرانیان که شخصیت سیاسی و کلیسایی مؤثری در کلیسای ارمنستان بود به منظور ارائه طرح خود برای آزاد سازی ارمنستان با حمایت روسیه، به مسکو نزد تزار پتر اول رفت. همچنین آنها نامه ای از طرف ملیک های ارمنی ( ایالات سیونیک و قره باغ ) به پتر تقدیم کردند که در آن دقیقاً نوشته شده بود:
«هیچ امید دیگری نداریم جز به پادشاهی مرغزار آسمان که جناب اشرف حاکم روی زمین هستید. » پتر وعده داد بعد از پایان جنگ با سوئد به ارامنه کمک کند.
در تاریخ ۲۴ مه ۱۷۱۴ شاهزاده بیکوویچ چِرکاسکی در گزارش خود در بارهٔ شرایط قفقاز، پتر اول را متقاعد می کند که لازم است حاکمان قموق را به سمت خود جلب کند. او اینطور توضیح می دهد:
اگر این قوم با یاری خداوند و ارادهٔ خردمندانهٔ شما در کنار شما باشند، آنگاه قدرت شما می تواند در آن سرزمین به بهترین شکل افزایش یابد. از این رو دیگران هم خواهند ترسید چرا که در آن مناطق همه از این قوم کوهپایه نشین بی اندازه می ترسند. اما ایرانی ها بیشتر می ترسند. آنها از روی ترسِ خود به شاهزاده و شمخالِ قُموق مواجب می دهند و اگر در اعمالشان اندیشه کنید شبیه خراج است و خرج بزرگی است که از طرف شاه ایران هرساله به حاکمان قموق داده می شود.
... [مشاهده متن کامل]
پیروزی روسیه منجر به از دست دادن اراضی ایران در قفقاز شمالی، قفقاز جنوبی و شمال ایران کنونی، و انضمام شهرهای دربند ( روسیه ) ( جنوب داغستان ) و باکو و اراضی نزدیک پیرامون آنها و نیز ولایات گیلان، شروان، مازندران، و گرگان در پی معاهده سنت پترزبورگ ( ۱۷۲۳ ) شد.
ایران نه سال بعد این نواحی را در طی جنگ های نادرشاه در داغستان از روس ها پس گرفت.
ترجمه ای از ویکی پدیا روسی
لشکرکشی به ایران یا جنگ ایران و روسیه ۱۷۲۲ – ۱۷۲۳ م. ( ۱۱۰۱ – ۱۱۰۲ ه. ش / ۱۱۳۵ – ۱۱۳۶ ه. ق ) حملهٔ سپاه و نیروی دریایی روسیه به قلمرو ایران در جنوب شرقی قفقاز جنوبی و داغستان بود.
هدف رسمیِ این لشکرکشی ایجاد مسیر تجاری برای بازرگانان روس و محافظت از آنها در برابر راهزنان بود.
جمله معروفی است که ارزیابی بازرگانان روس را از لشکرکشی به ایران نشان می دهد:
«دروازه های آسیا را به روی ما گشود. »
نظر دیگری هم وجود دارد که این لشکرکشی برای تنبیه لزگی ها در قفقاز جنوبی بود.
در سال ۱۷۰۱ اسرائیل آوری، دیپلمات ارمنی به همراه میناس تیگرانیان که شخصیت سیاسی و کلیسایی مؤثری در کلیسای ارمنستان بود به منظور ارائه طرح خود برای آزاد سازی ارمنستان با حمایت روسیه، به مسکو نزد تزار پتر اول رفت. همچنین آنها نامه ای از طرف ملیک های ارمنی ( ایالات سیونیک و قره باغ ) به پتر تقدیم کردند که در آن دقیقاً نوشته شده بود:
«هیچ امید دیگری نداریم جز به پادشاهی مرغزار آسمان که جناب اشرف حاکم روی زمین هستید. » پتر وعده داد بعد از پایان جنگ با سوئد به ارامنه کمک کند.
در تاریخ ۲۴ مه ۱۷۱۴ شاهزاده بیکوویچ چِرکاسکی در گزارش خود در بارهٔ شرایط قفقاز، پتر اول را متقاعد می کند که لازم است حاکمان قموق را به سمت خود جلب کند. او اینطور توضیح می دهد:
اگر این قوم با یاری خداوند و ارادهٔ خردمندانهٔ شما در کنار شما باشند، آنگاه قدرت شما می تواند در آن سرزمین به بهترین شکل افزایش یابد. از این رو دیگران هم خواهند ترسید چرا که در آن مناطق همه از این قوم کوهپایه نشین بی اندازه می ترسند. اما ایرانی ها بیشتر می ترسند. آنها از روی ترسِ خود به شاهزاده و شمخالِ قُموق مواجب می دهند و اگر در اعمالشان اندیشه کنید شبیه خراج است و خرج بزرگی است که از طرف شاه ایران هرساله به حاکمان قموق داده می شود.
