[ویکی فقه] جَنْتَمور (یا چین تَمور)، اولین حاکم مغول در خراسان و مازندران بود.
نام او در منابع به صورتهای جین تمور، جِنْدَمِر، چین تمور، جنتمور و جنتیمور ضبط شده است جنتمور به گفته جوینی از قوم قَراخِتای و به نوشته رشیدالدین فضل اللّه از قوم اونگ (جمع مغولی : اونگوت ) بود. وی در ۶۱۵ از طرف جوجی (متوفی ۶۲۴)، پسر چنگیزخان ، برای گرفتن اطاعت ، به شهر جَند اعزام شد. اهالی شهر ــ که نماینده پیشین مغولان را کشته بودند ــ این بار نیز به قصد جان سفیر ناخوانده ، اجتماع کردند. جنتمور ابتدا به دلجویی از مردم و نصیحت آنان پرداخت و، با زیرکی ، خبر انصراف از حمله به جند را به آنان داد و با لطایف الحیل از صفوف معاندان گذشت و سپس اوضاع شهر را به اطلاع جوجی رساند. در صفر ۶۱۶، مغولان جند را محاصره و غارت کردند.
فتح خوارزم
وقتی که سرزمین آباد و پرجمعیت خوارزم به دست مغولان افتاد، جوجی سردار زیرک خود، جنتمور، را در ۶۲۲ باسْقاقِ ( شحنه ) خوارزم گرداند. جنتمور با مردم آن ناحیه با ملایمت رفتار می کرد و آنان را به «ایلی» (فرمانبرداری) مغولان فرا می خواند و در مقابل ، طاغیان را به سپاه می سپرد.
لشکرکشی چرماغون
او در لشکرکشی چُرماغون (از امرای مغول ) برای دفع حملات سلطان جلال الدین خوارزمشاه مِنکُبِرنی (حک: ۶۱۷ ـ ۶۲۸) و سرکوب طایفه قَنقْلی ــ که به فرماندهی قَراجَه و یغان سُنْقُور ، دو تن از امرای سابق خوارزمشاه ، یاغی شده بودند ــ به فرمان اوگْتای قاآن به کمک اردو شتافت . در این مأموریت ، که ظاهراً برای خلاصی خراسان از طاغیان ، سپاه عظیمی شرکت کرده بود، جز شرف الدین خوارزمی ، که بعدها به وزارت رسید، هیچ فردی از مسلمانان رغبت نکرد جنتمور را همراهی کند و در تخریب بلاد اسلامی و کشتار مسلمانان سهیم باشد. جنتمور یکی از صاحب منصبان عالی رتبه اوگتای قاآن را، به نام کَلبُلات ، که به دستور چرماغون و از خوارزم به کمک او آمده بود، به جنگِ قراجه فرستاد. کلبلات پس از سه روز نبرد، در حوالی سبزوار بر قراجه پیروز شد
اختلاف بر سر ولایت خراسان
...
نام او در منابع به صورتهای جین تمور، جِنْدَمِر، چین تمور، جنتمور و جنتیمور ضبط شده است جنتمور به گفته جوینی از قوم قَراخِتای و به نوشته رشیدالدین فضل اللّه از قوم اونگ (جمع مغولی : اونگوت ) بود. وی در ۶۱۵ از طرف جوجی (متوفی ۶۲۴)، پسر چنگیزخان ، برای گرفتن اطاعت ، به شهر جَند اعزام شد. اهالی شهر ــ که نماینده پیشین مغولان را کشته بودند ــ این بار نیز به قصد جان سفیر ناخوانده ، اجتماع کردند. جنتمور ابتدا به دلجویی از مردم و نصیحت آنان پرداخت و، با زیرکی ، خبر انصراف از حمله به جند را به آنان داد و با لطایف الحیل از صفوف معاندان گذشت و سپس اوضاع شهر را به اطلاع جوجی رساند. در صفر ۶۱۶، مغولان جند را محاصره و غارت کردند.
فتح خوارزم
وقتی که سرزمین آباد و پرجمعیت خوارزم به دست مغولان افتاد، جوجی سردار زیرک خود، جنتمور، را در ۶۲۲ باسْقاقِ ( شحنه ) خوارزم گرداند. جنتمور با مردم آن ناحیه با ملایمت رفتار می کرد و آنان را به «ایلی» (فرمانبرداری) مغولان فرا می خواند و در مقابل ، طاغیان را به سپاه می سپرد.
لشکرکشی چرماغون
او در لشکرکشی چُرماغون (از امرای مغول ) برای دفع حملات سلطان جلال الدین خوارزمشاه مِنکُبِرنی (حک: ۶۱۷ ـ ۶۲۸) و سرکوب طایفه قَنقْلی ــ که به فرماندهی قَراجَه و یغان سُنْقُور ، دو تن از امرای سابق خوارزمشاه ، یاغی شده بودند ــ به فرمان اوگْتای قاآن به کمک اردو شتافت . در این مأموریت ، که ظاهراً برای خلاصی خراسان از طاغیان ، سپاه عظیمی شرکت کرده بود، جز شرف الدین خوارزمی ، که بعدها به وزارت رسید، هیچ فردی از مسلمانان رغبت نکرد جنتمور را همراهی کند و در تخریب بلاد اسلامی و کشتار مسلمانان سهیم باشد. جنتمور یکی از صاحب منصبان عالی رتبه اوگتای قاآن را، به نام کَلبُلات ، که به دستور چرماغون و از خوارزم به کمک او آمده بود، به جنگِ قراجه فرستاد. کلبلات پس از سه روز نبرد، در حوالی سبزوار بر قراجه پیروز شد
اختلاف بر سر ولایت خراسان
...
wikifeqh: جنتمور