جنبش مسلمانان مبارز

عنوان تشکلی سیاسی از نواندیشان مذهبی ایران. پیشینۀ این گروه از نظر تاریخی به دهۀ ۱۳۲۰ش و نهضت خداپرستان سوسیالیست به رهبری محمد نخشب می رسد. برخی اعضای این حزب، ازجمله نخشب، بعدها حزب مردم ایران را بنیانگذاری کردند که یکی از اعضای آن حبیب الله پیمان بود. این حزب در ۱۳۳۰ به جبهۀ ملّی نزدیک شد و تا ۱۳۳۹ نیز ارتباط نزدیکی با جبهۀ ملّی دوم و سپس نهضت آزادی ایران برقرار کرد. پس از انحلال جبهه ملّی دوم، پیمان به همراه کاظم سامی و علی شریعتمداری، سازمانی به نام جنبش انقلابی مردم ایران با عنوان اختصاری «جاما» پایه گذاری کردند که در آستانۀ انقلاب اسلامی دچار اختلاف نظر شد. سپس، پیمان به همراه عده ای از هم فکرانش ازجمله حسن افتخار و سید جعفر عباس زادگان، جنبش مسلمانان مبارز را پدید آوردند و با انتشار هفته نامۀ امّت به فعالیت سراسری پرداختند. مشی سیاسی آنان پیروی از رهبری امام خمینی (ره) و همکاری با گروه های هم فکر و هم هدف در مسیر انقلاب بود، امّا فعالیت های مشترک آنان با مجاهدین و برخی گروه های تندرو، و نیز انتقادها و مخالفت آنان با دولت موقت، شورای انقلاب و حزب جمهوری اسلامی، رفته رفته این گروه را در زمرۀ گروه های اُپوزیسیون قرار داد. سرانجام به ناچار در خرداد ۱۳۶۰ که برخورد شدیدی میان نیروهای جمهوری اسلامی و مخالفان پیش آمد، جنبش مسلمانان مبارز نیز تعطیل اعلام شد. دفاتر حزبی جنبش در تهران و سراسر ایران، با عنوان دفتر امت فعالیت می کرد. این گروه، پس از دوم خرداد ۱۳۷۶ و روی کار آمدن دولت سیّد محمّد خاتمی، بار دیگر فعالیت های خود را همچنان با رهبری حبیب الله پیمان به صورت برگزاری جلساتی آغاز کرد، اما دیگر به وضع سابق بازنگشت.