قیام مردمی هند علیه استعمار به شدت توسط اشغالگران انگلیسی سرکوب شد و همین امر در شیوه ی مبارزاتی آنان تأثیر گذاشت. آن دسته از روحانیون مسلمان که از کشتار جان به در برده بودند، تصمیم گرفتند با ایجاد مراکز آموزشی در برابر هجوم فرهنگی استعمار ایستادگی کنند و بدین ترتیب مدرسه ی دینی دیوبند پایه گذاری شد. حضور طلبه هایی از نقاط مختلف و از جمله بلوچستان ایران، موجب نشر اندیشه های بانیان این مدرسه گردید و نوعی مکتب فکری پدید آمد که از یک سو، ریشه در آموزه های اشعری و ماتریدی داشت و از سوی دیگر ضرورت های سیاسی، اجتماعی جامعه ی استعمارزده ی هند را مدنظر قرار می داد. شاگردان این مدرسه پس از ورود به بلوچستان ایران، ضمن تأسیس مدارس دیوبندی به گسترش این تفکر پرداختند و با تشکیل جماعت های تبلیغی که از روش همتایانشان در هند نمونه برداری شده بود، تلاش زیادی را برای ترویج تفکر دیوبندی آغاز کردند. این تفکرات از یک سو به دلیل ارتباطات فرهنگی اقوام بلوچ با یکدیگر و از سوی دیگر به جهت پیوند حنفی مذهبان بلوچستان ایران و هند در ایران تقویت شده است. تفکر دیوبندی درون مایه ی ضد استعماری و بیگانه ستیزی دارد ؛ لیکن برای مبارزه از سنت الهام گرفته و با نوگرایی آموزشی متداول در اوایل قرن نوزدهم میلادی در تقابل بوده است. امروزه تفکر دیوبندی یکی از جریانهای فکری بلوچستان به شمار می رود و جماعت های تبلیغ در شهرها و روستاهای مختلف به فعالیت مشغولند.
... [مشاهده متن کامل]
مبارزات مردم هند علیه انگلستان به صورت های گوناگونی شکل گرفت. پس از سرکوب قیام مردم هندوستان و قتل تعدادی از مسلمانان، روحانیون شمال غربی این کشور پراکنده شدند و بخشی از آن ها به حیدر آباد مهاجرت کردند. تعدادی نیز در مناطقی خارج از هند مانند مکه اقامت گزیدند. لیکن افرادی مانند «محمد قاسم نانوتوی» و «رشید احمد گنگوهی» تلاش کردند پس از تعطیلی مدرسه ی «سهارانپور» که در آشفته بازار شورش داخلی، جایگاهش را از دست داده بود ، مکتب خانه ی کوچک «دیوبند» را گسترش دهند.
مدرسه ی دیوبند سرانجام در مسجد «چته» گشایش یافت. ( ۱۵ محرم ۱۲۸۳ ق . / ۳۰ مه ۱۸۶۶ م . ) این مدرسه با یک محصل به نام « محمودالحسن » و یک استاد به نام « مولوی محمود » کارش را آغاز کرد. بر خلاف مدارس قبلی که هزینه هایشان از محل اوقاف تأمین می شد ، به علت دست اندازی انگلیسی ها بر اوقاف ، مؤسسین مدرسه گرفتند هزینه های آن را از طریق گردآوری « چنده » یا اعانه ی عمومی تأمین کنند . بدین ترتیب مدرسه از قید حمایت مالی حکومت و ملاکین آزاد می گردید . این مدرسه به مرور گسترش یافت و افراد زیادی از بین طبقات فرو دست و فرزندان خرده مالکان و پیشه وران را به خود جذب کرد . به زودی طلبه هایی از ایالتهای شمالی هند ، پنجاب ، بنگال ، ایران و افغانستان نیز به دیوبند روی آوردند و این مرکز آموزشی توانست بر سایر مدارس هند تأثیر بگذارد. در اندک زمانی بر مؤسسات این مدرسه افزوده شد و به یکی از مدارس بزرگ مذهب حنفی تبدیل گردید تا جایی که بعضی از آن به عنوان « الازهر آسیا » یاد کرده اند.
... [مشاهده متن کامل]
مبارزات مردم هند علیه انگلستان به صورت های گوناگونی شکل گرفت. پس از سرکوب قیام مردم هندوستان و قتل تعدادی از مسلمانان، روحانیون شمال غربی این کشور پراکنده شدند و بخشی از آن ها به حیدر آباد مهاجرت کردند. تعدادی نیز در مناطقی خارج از هند مانند مکه اقامت گزیدند. لیکن افرادی مانند «محمد قاسم نانوتوی» و «رشید احمد گنگوهی» تلاش کردند پس از تعطیلی مدرسه ی «سهارانپور» که در آشفته بازار شورش داخلی، جایگاهش را از دست داده بود ، مکتب خانه ی کوچک «دیوبند» را گسترش دهند.
مدرسه ی دیوبند سرانجام در مسجد «چته» گشایش یافت. ( ۱۵ محرم ۱۲۸۳ ق . / ۳۰ مه ۱۸۶۶ م . ) این مدرسه با یک محصل به نام « محمودالحسن » و یک استاد به نام « مولوی محمود » کارش را آغاز کرد. بر خلاف مدارس قبلی که هزینه هایشان از محل اوقاف تأمین می شد ، به علت دست اندازی انگلیسی ها بر اوقاف ، مؤسسین مدرسه گرفتند هزینه های آن را از طریق گردآوری « چنده » یا اعانه ی عمومی تأمین کنند . بدین ترتیب مدرسه از قید حمایت مالی حکومت و ملاکین آزاد می گردید . این مدرسه به مرور گسترش یافت و افراد زیادی از بین طبقات فرو دست و فرزندان خرده مالکان و پیشه وران را به خود جذب کرد . به زودی طلبه هایی از ایالتهای شمالی هند ، پنجاب ، بنگال ، ایران و افغانستان نیز به دیوبند روی آوردند و این مرکز آموزشی توانست بر سایر مدارس هند تأثیر بگذارد. در اندک زمانی بر مؤسسات این مدرسه افزوده شد و به یکی از مدارس بزرگ مذهب حنفی تبدیل گردید تا جایی که بعضی از آن به عنوان « الازهر آسیا » یاد کرده اند.
