جنبش حسنیان

[ویکی نور] جنبش حسنیان؛ ماهیت فکری و تکاپوی سیاسی تألیف محمد حسین الهی زاده، از جمله آثار فارسی در موضوع تاریخ اسلام است. کتاب حاضر، در واقع پایان نامه دوره دکتری مؤلف است که در سال 1383ق در دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران، به راهنمایی دکتر صادق آئینه وند و مشاوره دکتر غلامحسین زرگری نژاد و دکتر حسین مفتخری تحریر یافته استآنچه در کتاب حاضر مورد توجه و سؤال است چرایی و چگونگی قیام های حسنیان و علل و عوامل مخالفت آن ها با حکومت عبّاسی با عنایت به مشخصه های فکری و سیاسی قیام های مذکور و نتایج و پیامدهای آن است
کتاب حاضر مشتمل بر دو مقدمه از ناشر و مؤلف و چهار فصل است که به ترتیب عبارت است از: 1. کلیات تحقیق؛ 2. ماهیت فکری جنبش حسنیان؛ 3. تکاپوهای سیاسی جنبش؛ 4. آثار. در آخر نیز نتیجه گیری انجام شده است.
در این پژوهش، گردآوری اطلاعات از طریق یادداشت برداری با استفاده از مآخذ و اسناد و مدارک، اعم از منابع متقدّم (کتب، نامه ها و...)، تحقیقات (کتب، مقالات) و پایگاه های اطلاع رسانی صورت گرفته است. مراحل گردآوری اطلاعات در مقدمه کتاب شرح شده است
پژوهش حاضر پژوهشی بنیادی- نظری است و با صبغه تاریخی خود، بر نقد بیرونی و درونی داده ها اتکا دارد؛ با نقد بیرونی، درستی داده ها، و با نقد درونی، ارزش داده ها (دقت و اعتبار آن ها) سنجیده می شود
از آنجا که پژوهش حاضر به بررسی «فعالیت های سیاسی حسنیان در عصر عبّاسی» اختصاص دارد و این بررسی صرفاً به فعالیت های سیاسی عبداللّه محض و پسرانش محمّد نفس زکیّه و ابراهیم قتیل باخمری و یحیی صاحب دیلم و ادریس و نواده دختری اش حسین بن علی (صاحب فخ) محدود می شود، مؤلف در ابتدا، بحثی کلی درباره نحوه مناسبات حسنیان- به طور اعم- با خلفای اموی و سابقه فعالیت سیاسی آنان و نیز مطالبی درباره مواضع و مناسباتشان در قبال حکومت عبّاسی مطرح کرده است