جنایت جنگی

جنایت جنگی (war crime)
جنایتی مانند کشتن غیرنظامیان یا اسیران جنگی که قوانین پذیرفته شده در عرصۀ بین المللی و حاکم بر جنگ، به ویژه موافقت نامۀ لاهه۱ (۱۹۰۷) و موافقت نامۀ ژنو۲ (۱۹۴۹)، را نقض کند. یک اصل اساسی قوانین مربوط به چنین جنایاتی آن است که اطاعت از دستورات مافوق باعث سلب مسئولیت اجراکنندۀ دستور نمی شود. در عمل، معمولاً طرف پیروز در جنگ است که جنایتکاران جنگی را تحت پیگرد قرار می دهد. پس از جنگ جهانی دوم، جنایات جنگی موضوع مهمی شد. در ۱۹۴۳ «کمیسیون رسیدگی به جنایات جنگی سازمان ملل متحد۳» تشکیل شد تا به بررسی اعمال وحشیانۀ آلمانی ها در برابر اتباع متفقین بپردازد. رهبران نازی را در محاکمات نورنبرگ۴ محاکمه کردند (۱۹۴۵ـ۱۹۴۶). افسران بلندپایۀ ژاپنی را نیز در «دادگاه نظامی بین المللی۵» در توکیو۶ محاکمه کردند و دیگر متهمان را بخش حقوقی فرماندهی عالی متفقین به پای میز محاکمه کشاند. در سال های بعد جست وجو و یافتن نازی هایی که از چنگ عدالت گریخته بودند، همچنان ادامه یافت. هدایت این جست وجوگران را سیمون ویسنتال۷ (۱۹۰۹ـ ) برعهده داشت، که در ۱۹۶۰ آدولف آیشمن۸ را تعقیب و دستگیر کرد. احتمالاً کلاوس باربی۹ آخرین جنایتکار جنگی اصلی نازی بود، که به چنگ عدالت افتاد؛ باربی را در ۱۹۸۷ در فرانسه به سبب جنایت های مرتکب شده در زمان فرماندهی اش در لیون۱۰ محاکمه کردند. در بریتانیا نخستین دادگاه جنایتکاران جنگی در مه ۱۹۹۶ آغاز به کار کرد. شیمون سرافینوویچ۱۱ (۱۹۱۱ـ۱۹۹۷)، پناهندۀ ساکن بریتانیا، با سه اتهام مربوط به کشتار یهودیان در بلاروس (زمستان ۱۹۴۱ـ۱۹۴۲) مواجه شد. در یک دادرسی کم سابقه، مسئلۀ سلامتی متهم را هیئت منصفه بررسی کرد و در ژانویۀ ۱۹۹۷ رأی داد که وضع جسمانی متهم برای محاکمه مناسب نیست. سرافینوویچ در اوت همان سال درگذشت. در جنگ های بعدی نیز اعمال جنایتکارانه بسیاری روی داده است؛ ازجمله کشتار می لای۱۲ (۱۹۶۸) در جنگ ویتنام۱۳، که در آن سربازان امریکایی ۲۰۰ غیرنظامی غیرمسلح را به قتل رساندند. در نوامبر ۱۹۹۵ رادُوان کارادیچ۱۴، رهبر صرب های بوسنی، و راتکو ملادیچ، فرمانده ارتش کارادیچ، در دادگاه جنایات جنگی یوگسلاوی در لاهۀ هلند به نسل کُشی و جنایت علیه بشریت متهم شدند و در سال های اخیر میلوشویچ، رهبر صربستان، و صدام، دیکتاتور عراق، محاکمه شدند. در زمان جنگ، جاسوسان جنایتکار جنگی به شمار نمی آیند. از نظر حقوقی، جاسوسان «جنگجویان بدون حق۱۵» محسوب می شوند، که می توان آنان را کشت؛ جاسوسان هیچ حقی مشابهِ حق اسیران جنگی ندارند.
Hague Convention
Geneva Convention United Nations War Crimes Commission Nuremberg Trials International Military Tribunal Tokyo Simon Wiesenthal Adolf Eichmann Klaus Barbie Lyons Szymon Serafinowicz My Lai massacre Vietnam War Radovan Karadzic unprivileged beligerents