جمهوری پنجم فرانسه

جمهوری پنجم فرانسه نام دولت کنونی فرانسه است که از ۵ اکتبر ۱۹۵۸ پدید آمده است. این جمهوری توسط شارل دوگل بر ویرانه های جمهوری چهارم فرانسه ساخته شد. با کنار گذاشتن نظام پارلمانی ناکارآمد جمهوری چهارم نوعی نظام ریاستی زاده شد که در آن رئیس کشور دیگر مقامی تشریفاتی نیست و رئیس جمهور و نخست وزیر هر دو در اداره عملی کشور نقش دارند. موریس دوورژه آن را یک نظام سیاسی جدید نامید و اصطلاح نظام نیمه ریاستی را برای توصیف آن ابداع کرد و در دهه ۱۹۹۰ بیشتر کشورهای کمونیستی پیشین با الهام از جمهوری پنجم این الگوی حکومتی را برای کشور خود برگزیدند. [ ۱] پس از انقلاب ۱۳۵۷ در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز از این مدل حکومتی الگو گرفته شد. [ ۲]
انگیزاننده پایه ریزی جمهوری پنجم، بحران الجزایر بود. هرچند فرانسه بسیاری از مستعمره هایش را در باختر آفریقا و جنوب شرقی آسیا از دست داده بود ولی هنوز الجزایر را نگاه داشته بود. سرانجام در ۵ ژوئیه ۱۹۶۲ الجزایر به استقلال رسید.
شارل دوگل از این بحران برای پدیدآوردن جمهوری نوینی با رئیس جمهوری دارای اختیارات بیشتر سود برد. دوره زمامداری رئیس جمهور در قانون اساسی جدید، طولانی تر شد ( در آغاز هفت سال و اکنون پنج سال ) و نیروی رئیس جمهور نیز در سنجش با دیگر رژیم های مردمسالار در اروپا بسیار بیشتر شد. قانون اساسی تازه در ۲۸ سپتامبر ۱۹۵۸ به همه پرسی گذارده شد و با رای ۸۲٫۶٪ مردم به تصویب رسید.
رئیس جمهور در آغاز از سوی انجمن انتخاباتی برگزیده می شد ولی در سال ۱۹۶۲ دوگل پیشنهاد کرد که رئیس جمهور با رای مستقیم مردم برگزیده شود. انتخابات در فرانسه تا انتخابات سال ۱۹۹۵ برای دوره های ۷ ساله بود ولی از انتخابات سال ۲۰۰۲ به دوره های ۵ ساله کاهش یافت.
ژرژ پمپیدو در سال ۱۹۷۴ در گذشت و برای همین دوره ریاست جمهوری اش نیمه تمام ماند
جانشینان دوگل به ترتیب عبارتند از:
• ژرژ پمپیدو: از ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴ اتحاد برای جمهوری جدید و اتحاد دموکرات ها برای جمهوری ( دوره نیمه تمام )
• والری ژیسکار دستن: از ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۱ اتحاد برای دموکراسی فرانسه
• فرانسوا میتران: ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۵ ( حزب سوسیالیست ( فرانسه ) )
• ژاک شیراک: ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۷ اتحاد برای جنبش مردمی
• نیکلا سارکوزی از ۲۰۰۷ میلادی تا ۲۰۱۲ میلادی اتحاد برای جنبش مردمی
• فرانسوا اولاند از ۲۰۱۲ میلادی تا انتخابات ۲۰۱۷ میلادی ( دورهٔ اول ریاست جمهوری ) ( حزب سوسیالیست ( فرانسه ) )
• امانوئل مکرون از ۲۰۱۷ تا کنون