در زبان فارسی، جمله به دو صورت ساده و مرکب به کار می رود. جمله ساده دارای یک فعل و معنای کامل است و جمله مرکب از چند جمله و دو نوع هم پایه و ناهم پایه تشکیل می شود. در جملات مرکب هم پایه هر جمله دارای معنای مستقل است و جملات مرکب ناهم پایه با دو بخش جملات پایه و پیرو و معنای غیر مستقل به کار می روند. جملات مرکب هم پایه از دو یا چند جمله مستقل تشکیل شده است که به وسیله پیوندهای هم پایه ساز به هم مرتبط می شوند. در صورتی که این پیوندها از میان آن ها برداشته شود، هرکدام یک جمله مستقل خواهند بود. برای درک بهتر، به جمله زیر نگاه کنید که چطور دو جمله مستقل با کلمه اما، به عنوان پیوند هم پایه ساز، یک جمله مرکب هم پایه ساخته اند.
... [مشاهده متن کامل]
من شب گذشته به مسافرت رفتم، اما خواهرم در خانه ماند.
جملات مرکب ناهم پایه یا جملات پایه و پیرو، دست کم از دو جمله تشکیل شده اند که به لحاظ معنایی به یکدیگر وابسته هستند. جمله پیرو یا وابسته نیز جمله ناقصی است که به همراه جمله پایه یا هسته به کار می رود و معنای آن را کامل می کند. یا به عبارتی، جمله یا جمله های دیگری که برای تکمیل معنای جمله پایه به آن افزوده شده است جمله پیرو نامیده می شود. جمله پیرو معمولاً با یک حرف ربط به جمله پایه می پیوندد. مثلاً در عبارت 'پارسایی را دیدم که زخم پلنگ داشت' ( سعدی ) 'پارسایی را دیدم' جمله پایه است و 'زخم پلنگ داشت' که با حرف 'که' به آن پیوسته است جمله پیرو به شمار می آید.
جمله پیرو مفاهیمی همچون نتیجه، زمان، شرط، علت و. . را به جمله پایه اضافه می کند. این جمله می تواند پیش یا پس از جمله پایه به کار برود و ارتباط دو جمله با حروف ربط یا همان پیوندهای وابسته ساز برقرار می شود.
من رفتم برای این که مادرم را ببینم.
من رفتم، در مثال بالا جمله پایه است و با پیوند وابسته ساز ( برای این که ) به جمله پیرو در انتهای جمله مرتبط شده است.
... [مشاهده متن کامل]
من شب گذشته به مسافرت رفتم، اما خواهرم در خانه ماند.
جملات مرکب ناهم پایه یا جملات پایه و پیرو، دست کم از دو جمله تشکیل شده اند که به لحاظ معنایی به یکدیگر وابسته هستند. جمله پیرو یا وابسته نیز جمله ناقصی است که به همراه جمله پایه یا هسته به کار می رود و معنای آن را کامل می کند. یا به عبارتی، جمله یا جمله های دیگری که برای تکمیل معنای جمله پایه به آن افزوده شده است جمله پیرو نامیده می شود. جمله پیرو معمولاً با یک حرف ربط به جمله پایه می پیوندد. مثلاً در عبارت 'پارسایی را دیدم که زخم پلنگ داشت' ( سعدی ) 'پارسایی را دیدم' جمله پایه است و 'زخم پلنگ داشت' که با حرف 'که' به آن پیوسته است جمله پیرو به شمار می آید.
جمله پیرو مفاهیمی همچون نتیجه، زمان، شرط، علت و. . را به جمله پایه اضافه می کند. این جمله می تواند پیش یا پس از جمله پایه به کار برود و ارتباط دو جمله با حروف ربط یا همان پیوندهای وابسته ساز برقرار می شود.
من رفتم برای این که مادرم را ببینم.
من رفتم، در مثال بالا جمله پایه است و با پیوند وابسته ساز ( برای این که ) به جمله پیرو در انتهای جمله مرتبط شده است.