[ویکی فقه] جمله شرطیه اتفاقیه به معنی جمله شرطیه فاقد رابطه لزومی میان مقدم و تالی است.
جمله شرطیه اتفاقیه، مقابل جمله شرطیه لزومیه بوده و به جمله شرطیی گفته می شود که پیوستگی و اتصال میان مقدم و تالی در آن به صرف تصادف و اتفاق می باشد، نه از روی لزوم و ضرورت، مانند جمله: " ان کان زید ناطقا کان الحمار ناهقا ".
تعریف مرحوم مظفر
در کتاب " المنطق " آمده است:" الاتفاقیة " و هی التی لیس بین طرفیها اتصال حقیقی لعدم العلقة التی توجب الملازمة، و لکنه یتفق حصول التالی عند حصول المتقدم، کما لو اتفق ان محمدا الطالب لا یحضر الدرس، الا بعد شروع المدرّس فتؤلّف هذه القضیة الشرطیة ( کلما جاء محمد فان المدرّس قد سبق شروعه فی الدرس ) و لیس هنا أیّة علاقة بین مجی ء محمد و سبق شروع الدرس، و انما ذلک بمحض الصدفة المتکررة ".
تکرار جزا در قضایای شرطی اتفاقی
درباره بعضی از قضایای شرطی اتفاقی، برخی به جهت تکرار وجود جزا هنگام وجود شرط در آن، تصور کرده اند که یک قضیه شرطی لزومی است و حال آن که در واقع، قضیه اتفاقی است که به طور مکرر جزا بعد از شرط آن اتفاق افتاده است.
جمله شرطیه اتفاقیه، مقابل جمله شرطیه لزومیه بوده و به جمله شرطیی گفته می شود که پیوستگی و اتصال میان مقدم و تالی در آن به صرف تصادف و اتفاق می باشد، نه از روی لزوم و ضرورت، مانند جمله: " ان کان زید ناطقا کان الحمار ناهقا ".
تعریف مرحوم مظفر
در کتاب " المنطق " آمده است:" الاتفاقیة " و هی التی لیس بین طرفیها اتصال حقیقی لعدم العلقة التی توجب الملازمة، و لکنه یتفق حصول التالی عند حصول المتقدم، کما لو اتفق ان محمدا الطالب لا یحضر الدرس، الا بعد شروع المدرّس فتؤلّف هذه القضیة الشرطیة ( کلما جاء محمد فان المدرّس قد سبق شروعه فی الدرس ) و لیس هنا أیّة علاقة بین مجی ء محمد و سبق شروع الدرس، و انما ذلک بمحض الصدفة المتکررة ".
تکرار جزا در قضایای شرطی اتفاقی
درباره بعضی از قضایای شرطی اتفاقی، برخی به جهت تکرار وجود جزا هنگام وجود شرط در آن، تصور کرده اند که یک قضیه شرطی لزومی است و حال آن که در واقع، قضیه اتفاقی است که به طور مکرر جزا بعد از شرط آن اتفاق افتاده است.
wikifeqh: قضیه_شرطیه_اتفاقیه