تهران مرکز استان تهران و بزرگ ترین و پُرجمعیت ترین شهر ایران است. تهران شهری با گوناگونی قومیت است اما جمعیت خارجی آن بسیار کم است. تهران هنگام پایتخت شدن جمعیتی کمتر از ۲۰ هزار تن داشت و هم اکنون به یکی از پرجمعیت ترین کلان شهرهای خاورمیانه تبدیل شده است. میزان رشد جمعیت در تهران سالانه ۱/۷۹ درصد است. میزان باسوادی نیز در تهران بالاست.
... [مشاهده متن کامل]
تحولات جمعیتی تهران به عنوان پایتخت، پس از سال ۱۳۰۰ شامل چهار دورهٔ برجسته می شود:
• دورهٔ اول از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ که خندق ها و دروازه ها از میان رفتند، راه های شهر اصلاح شدند و شهر شکل منظم هندسی به خود گرفت. جمعیت تهران در این سده افزایش چشمگیری پیدا کرد، به نحوی که طی دو سرشماری در سال های ۱۳۱۰ و ۱۳۱۹، از ۳۰۰ هزار تن در سرشماری نخست، به ۵۴۰ هزار تن در سرشماری دوم رسید.
• دورهٔ دوم از سال ۱۳۲۰تا ۱۳۳۲ که این دوره همراه با بروز جنگ جهانی دوم بود و تغییرات زیادی انجام نشد و تنها شهر از اطراف توسعه یافت. جمعیت تهران در این دوره مطابق آمار رسمی سال ۱۳۲۵ حدود ۸۸۰ هزار تن بود.
• دورهٔ سوم از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ که در این دوره به دلیل ساخت بزرگراه ها، خیابان ها و بلوارها، شهرک های تازه و ساختمان های بزرگ، تهران رشد چشمگیری داشت و از هر سو گسترش پیدا کرده بود، به نحوی که یکی از شهرهای بزرگ آسیا به حساب می آمد. جمعیت تهران به سرعت افزایش پیدا کرده بود و از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن در ۱۳۳۵ به چهارمیلیون و ۵۳۰ هزار تن در سال ۱۳۵۵ رسیده بود.
• دورهٔ چهارم از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۵ که سال های نخست پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود، تهران از هر سو گسترده شد. مهاجرت به تهران و دادن زمین به تعاونی ها برای خانه سازی و ایجاد خانه های ارزان قیمت، از دلایل گسترش شهر در این دوران است. براساس آمار سال ۱۳۷۱ جمعیت تهران ۶۶۲۰۴۶۱ تن بود.
در دهه های گذشته، جمعیت خالص افزوده شده به تهران بیش از پنج میلیون نفر است که این پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی گسترده ای داشته است. براساس شش دوره سرشماری انجام شده، جمعیت تهران از سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵ حدود پنج برابر شده است و این رشد در شهرهای اطراف تهران بیشتر از شهر تهران بود؛ به طوری که رشد شهر تهران طی دهه های اخیر کاهش یافته و بر جمعیت پیرامون آن افزوده شده است.
... [مشاهده متن کامل]
تحولات جمعیتی تهران به عنوان پایتخت، پس از سال ۱۳۰۰ شامل چهار دورهٔ برجسته می شود:
• دورهٔ اول از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ که خندق ها و دروازه ها از میان رفتند، راه های شهر اصلاح شدند و شهر شکل منظم هندسی به خود گرفت. جمعیت تهران در این سده افزایش چشمگیری پیدا کرد، به نحوی که طی دو سرشماری در سال های ۱۳۱۰ و ۱۳۱۹، از ۳۰۰ هزار تن در سرشماری نخست، به ۵۴۰ هزار تن در سرشماری دوم رسید.
• دورهٔ دوم از سال ۱۳۲۰تا ۱۳۳۲ که این دوره همراه با بروز جنگ جهانی دوم بود و تغییرات زیادی انجام نشد و تنها شهر از اطراف توسعه یافت. جمعیت تهران در این دوره مطابق آمار رسمی سال ۱۳۲۵ حدود ۸۸۰ هزار تن بود.
• دورهٔ سوم از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ که در این دوره به دلیل ساخت بزرگراه ها، خیابان ها و بلوارها، شهرک های تازه و ساختمان های بزرگ، تهران رشد چشمگیری داشت و از هر سو گسترش پیدا کرده بود، به نحوی که یکی از شهرهای بزرگ آسیا به حساب می آمد. جمعیت تهران به سرعت افزایش پیدا کرده بود و از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن در ۱۳۳۵ به چهارمیلیون و ۵۳۰ هزار تن در سال ۱۳۵۵ رسیده بود.
• دورهٔ چهارم از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۵ که سال های نخست پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود، تهران از هر سو گسترده شد. مهاجرت به تهران و دادن زمین به تعاونی ها برای خانه سازی و ایجاد خانه های ارزان قیمت، از دلایل گسترش شهر در این دوران است. براساس آمار سال ۱۳۷۱ جمعیت تهران ۶۶۲۰۴۶۱ تن بود.
در دهه های گذشته، جمعیت خالص افزوده شده به تهران بیش از پنج میلیون نفر است که این پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی گسترده ای داشته است. براساس شش دوره سرشماری انجام شده، جمعیت تهران از سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵ حدود پنج برابر شده است و این رشد در شهرهای اطراف تهران بیشتر از شهر تهران بود؛ به طوری که رشد شهر تهران طی دهه های اخیر کاهش یافته و بر جمعیت پیرامون آن افزوده شده است.
