بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ با ۷۳۶٬۲۲۴ نفر جمعیت، ارومیه دهمین شهر پرجمعیت ایران و دومین شهر پرجمعیت منطقهٔ شمال غرب ایران است. ارومیه به دلایل وجود اقوام و ادیان و مذاهب گوناگون، همواره بستر ستیزهای قومیتی بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
سرهنگ میهن اوضاع ارومیه را در اوایل دههٔ ۱۳۲۰ خورشیدی این گونه توصیف می کند:
«. . . سه قسمت عمدهٔ کرد آثوری و عجم ( منظور از عجم ساکنین شهر و رعایای شیعه مذهب ترک زبان هستند ) . . . این سه طبقه بر اثر پیشینه خصومت آمیز خونینی که از دیر زمانی با هم دارند کاملاً مخالف یکدیگر بوده، یگانه آمال و آرزوی آنان نابود ساختن و انتقام جویی از دشمنان خود می باشد…»
در اوایل دورهٔ اسلامی کردها و مسیحیان ساکنان منطقه ارومیه را تشکیل می دادند. اما به مرور در دوره های بعدی ترک ها به جمعیت ارومیه اضافه شدند و در دورهٔ ترکان غزنوی سپس ترکان سلجوقی ارومیه دارای جمعیت بالایی از ترکان شد.
در یک سند دست اول مربوط به سدهٔ ۱۲ق/۱۸م که عثمانی ها از مردم ارومیه مالیات می گرفتند، از مجموع ۱۵۰۶ مؤدی مالیاتی شهر ارومیه، ۱۴۵۳ مؤدی تُرک و ترکمن - که ۱۱۰ نفر از آنان کوچنده و ۱۳۴۳ نفر آنان یکجانشین بودند - ، ۳۱ مؤدی کُرد، ۱۵ نفر یهودی، سه نفر مسیحی و چهار نفر بدون دین عنوان شده اند.
طبق یک مطالعه از ترکیب قومی خانوارهای نمونه و مورد بررسی در سطح شهر ارومیه که حدود سال ۱۳۷۹ انجام گرفت، ترک زبانان ۸۵٫۷ درصد خانوارهای نمونه را به خود اختصاص داده و کردزبانان حدود ۱۰٫۵ درصد بوده اند. در این آمارگیری نمونه ای درصد آشوری ها، فارس زبان ها و ارمنی ها در شهر ارومیه به ترتیب ۱٫۷، ۱٫۶ و ۰٫۵ بود.
طبق آمار منتشره در سال ۱۳۷۶ هجری شمسی ۶۳ درصد شهرستان ارومیه را مسلمانان شیعه دوازده امامی، ۳۶ درصد را مسلمانان سنی شافعی و حنفی و همچنین یک درصد را مسیحیان آشوری و ارمنی تشکیل می دادند.
از هزارهٔ سوم تا ابتدای هزارهٔ اول پیش از میلاد اطلاعی از اقوام استان آذربایجان غربی موجود نیست؛ البته به جز اطلاعات پراکنده ای که از لولوبی ها و گوتی ها در دست است.
پارسواها، بییانیا، هوری ها، نایری ها، موصا صیری ها، آشوری ها و ماناها، اقوام ساکن در جلگه ارومیه را در هزارهٔ اول پیش از میلاد تشکیل می دادند.
در سالنامه های آشوری آمده است که منطقهٔ شمالی دریاچهٔ ارومیه در دست اورارتو بوده و جنوب آن در دست ماننا و ارومیه نیز یک منطقهٔ چند قومیتی بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
سرهنگ میهن اوضاع ارومیه را در اوایل دههٔ ۱۳۲۰ خورشیدی این گونه توصیف می کند:
«. . . سه قسمت عمدهٔ کرد آثوری و عجم ( منظور از عجم ساکنین شهر و رعایای شیعه مذهب ترک زبان هستند ) . . . این سه طبقه بر اثر پیشینه خصومت آمیز خونینی که از دیر زمانی با هم دارند کاملاً مخالف یکدیگر بوده، یگانه آمال و آرزوی آنان نابود ساختن و انتقام جویی از دشمنان خود می باشد…»
در اوایل دورهٔ اسلامی کردها و مسیحیان ساکنان منطقه ارومیه را تشکیل می دادند. اما به مرور در دوره های بعدی ترک ها به جمعیت ارومیه اضافه شدند و در دورهٔ ترکان غزنوی سپس ترکان سلجوقی ارومیه دارای جمعیت بالایی از ترکان شد.
در یک سند دست اول مربوط به سدهٔ ۱۲ق/۱۸م که عثمانی ها از مردم ارومیه مالیات می گرفتند، از مجموع ۱۵۰۶ مؤدی مالیاتی شهر ارومیه، ۱۴۵۳ مؤدی تُرک و ترکمن - که ۱۱۰ نفر از آنان کوچنده و ۱۳۴۳ نفر آنان یکجانشین بودند - ، ۳۱ مؤدی کُرد، ۱۵ نفر یهودی، سه نفر مسیحی و چهار نفر بدون دین عنوان شده اند.
طبق یک مطالعه از ترکیب قومی خانوارهای نمونه و مورد بررسی در سطح شهر ارومیه که حدود سال ۱۳۷۹ انجام گرفت، ترک زبانان ۸۵٫۷ درصد خانوارهای نمونه را به خود اختصاص داده و کردزبانان حدود ۱۰٫۵ درصد بوده اند. در این آمارگیری نمونه ای درصد آشوری ها، فارس زبان ها و ارمنی ها در شهر ارومیه به ترتیب ۱٫۷، ۱٫۶ و ۰٫۵ بود.
طبق آمار منتشره در سال ۱۳۷۶ هجری شمسی ۶۳ درصد شهرستان ارومیه را مسلمانان شیعه دوازده امامی، ۳۶ درصد را مسلمانان سنی شافعی و حنفی و همچنین یک درصد را مسیحیان آشوری و ارمنی تشکیل می دادند.
از هزارهٔ سوم تا ابتدای هزارهٔ اول پیش از میلاد اطلاعی از اقوام استان آذربایجان غربی موجود نیست؛ البته به جز اطلاعات پراکنده ای که از لولوبی ها و گوتی ها در دست است.
پارسواها، بییانیا، هوری ها، نایری ها، موصا صیری ها، آشوری ها و ماناها، اقوام ساکن در جلگه ارومیه را در هزارهٔ اول پیش از میلاد تشکیل می دادند.
در سالنامه های آشوری آمده است که منطقهٔ شمالی دریاچهٔ ارومیه در دست اورارتو بوده و جنوب آن در دست ماننا و ارومیه نیز یک منطقهٔ چند قومیتی بوده است.
