ارباب جمشید جمشیدیان، معروف به ارباب جمشید ( زادهٔ ۱۲۲۹ خورشیدی در یزد - درگذشته ۱۶ دی ماه ۱۳۱۱ خورشیدی در تهران ) از بازرگانان و ثروتمندان و ملاکان مشهور زرتشتی در عصر قاجاریه، و نخستین نمایندهٔ زرتشتیان در مجلس شورای ملی بود. هرچند او در مجلس اول رسماً از نمایندگان صنف تجار تهران بود نه نماینده زرتشتیان. ارباب جمشید همچنین از بنیان گذاران بانک ملی ایران به شمار می آید. مراودات او با دربار قاجاریه، کارهای عام المنفعهٔ او و همچنین تأثیرگذاری او در روند منجر به پیروزی انقلاب مشروطیت در تاریخ معاصر ایران مشهور است. وی سرانجام بر اثر رقابت با بانک های بزرگ خارجی در دوران خویش ورشکست گردید و با فقر و فلاکت از دنیا رفت. خیابان و محله ای به نام او هنوز هم در تهران مشهور است.
... [مشاهده متن کامل]
ارباب جمشید جمشیدیان در سال ۱۲۲۹ خورشیدی ( معادل با ۱۲۶۷ هجری قمری ) در شهر یزد و در خانواده ای زرتشتی به دنیا آمد. پدرش، بهمن، او را در سن یازده سالگی برای کار در تجارتخانه ارباب رستم دینیار به او سپرد و تا سن بیست سالگی در آنجا مشغول به کار بود. وی سپس برای خودش تجارتخانه کوچکی در بروجرد و سپس در بندرعباس ایجاد نمود و به تجارت لباس و پارچه و منسوجات و … مشغول گردید. پس از مهاجرت به تهران در سال ۱۲۹۰ هجری قمری، در سرای مشیرخلوت مشغول به فعالیت شد. در تهران وی علاوه بر کار خود، به کشاورزی، تجارت و صرافی و سپس به بانکداری پرداخت و در ۳۵ سالگی شعبه های متعدد صرافی خود را در بازار تهران دایر کرد. بدین ترتیب او به تدریج از تُجّار عمده و معروف بازار تهران شد و موفق گردید تا شعبه هایی از تجارتخانه خود ( تجارتخانه جمشیدیان ) را در بیش از ۱۲ شهر کشور دایر کند و بعدها شعبه هایی از این تجارتخانه را در بغداد، بمبئی، کلکته و پاریس نیز تأسیس نمود. وی همچنین در پی گسترش دامنه فعالیت های تجاری خود، در ۱۳۱۱ بانک جمشیدی را نیز تأسیس نمود.
ارباب جمشید در سالهای ۱۳۰۸ و ۱۳۰۹ هجری قمری به عنوان تاجر معتبر با ناصرالدین شاه قاجار ارتباط پیدا کرده و به دربار او راه یافت. از آن زمان تا پایان حکومت قاجار وی با دربار قاجاریه مراوده داشت و در دربار مظفرالدین شاه نیز وی منشأ خدمات بسیاری به شاه و درباریان بود. از جمله جمشیدآباد ( جمالزاده کنونی ) را که از جمله املاک شخصی وی بود، به عنوان تفرجگاه در اختیار شاه و اهالی حرمش می نهاد و هرگاه شاه به آنجا می رفت ارباب جمشید به وی سینی اشرفی تقدیم می کرد. در نتیجه همین قبیل خدمات، مظفرالدین شاه در سال ۱۳۲۱ه. ق وی را به لقب رئیس التجاری و دریافت نشان و جبّه و شال سرفراز کرد. وی در صرافی خود به امور مالی درباریان و دولتمردان نیز می پرداخت و با بسیاری از آنها، از جمله با میرزا علی اصغر خان اتابک اعظم ( معروف به امین السلطان ) ، دوستی داشت. بسیاری از رجال آن زمان، به ویژه حاکمان یزد و کرمان، از او وام می گرفتند و چون مدیون او بودند به وضع زرتشتیان آن شهرها رسیدگی می کردند، حتی شخص محمدعلی شاه و خانواده اش نیز از تجارتخانه جمشیدیان مبالغی قرض می گرفتند که بازپرداخت آن برعهده عده ای از تجار و ملاکین می افتاد!. ارباب جمشید، همچنین در سال ۱۳۲۶ه. ق از طرف محمدعلی شاه قاجار به ریاست مخزن دولتی منصوب گردید. در این زمان او لباس قشون، اعم از قزاقخانه و سربازخانه، را تأمین می کرد.
... [مشاهده متن کامل]
ارباب جمشید جمشیدیان در سال ۱۲۲۹ خورشیدی ( معادل با ۱۲۶۷ هجری قمری ) در شهر یزد و در خانواده ای زرتشتی به دنیا آمد. پدرش، بهمن، او را در سن یازده سالگی برای کار در تجارتخانه ارباب رستم دینیار به او سپرد و تا سن بیست سالگی در آنجا مشغول به کار بود. وی سپس برای خودش تجارتخانه کوچکی در بروجرد و سپس در بندرعباس ایجاد نمود و به تجارت لباس و پارچه و منسوجات و … مشغول گردید. پس از مهاجرت به تهران در سال ۱۲۹۰ هجری قمری، در سرای مشیرخلوت مشغول به فعالیت شد. در تهران وی علاوه بر کار خود، به کشاورزی، تجارت و صرافی و سپس به بانکداری پرداخت و در ۳۵ سالگی شعبه های متعدد صرافی خود را در بازار تهران دایر کرد. بدین ترتیب او به تدریج از تُجّار عمده و معروف بازار تهران شد و موفق گردید تا شعبه هایی از تجارتخانه خود ( تجارتخانه جمشیدیان ) را در بیش از ۱۲ شهر کشور دایر کند و بعدها شعبه هایی از این تجارتخانه را در بغداد، بمبئی، کلکته و پاریس نیز تأسیس نمود. وی همچنین در پی گسترش دامنه فعالیت های تجاری خود، در ۱۳۱۱ بانک جمشیدی را نیز تأسیس نمود.
ارباب جمشید در سالهای ۱۳۰۸ و ۱۳۰۹ هجری قمری به عنوان تاجر معتبر با ناصرالدین شاه قاجار ارتباط پیدا کرده و به دربار او راه یافت. از آن زمان تا پایان حکومت قاجار وی با دربار قاجاریه مراوده داشت و در دربار مظفرالدین شاه نیز وی منشأ خدمات بسیاری به شاه و درباریان بود. از جمله جمشیدآباد ( جمالزاده کنونی ) را که از جمله املاک شخصی وی بود، به عنوان تفرجگاه در اختیار شاه و اهالی حرمش می نهاد و هرگاه شاه به آنجا می رفت ارباب جمشید به وی سینی اشرفی تقدیم می کرد. در نتیجه همین قبیل خدمات، مظفرالدین شاه در سال ۱۳۲۱ه. ق وی را به لقب رئیس التجاری و دریافت نشان و جبّه و شال سرفراز کرد. وی در صرافی خود به امور مالی درباریان و دولتمردان نیز می پرداخت و با بسیاری از آنها، از جمله با میرزا علی اصغر خان اتابک اعظم ( معروف به امین السلطان ) ، دوستی داشت. بسیاری از رجال آن زمان، به ویژه حاکمان یزد و کرمان، از او وام می گرفتند و چون مدیون او بودند به وضع زرتشتیان آن شهرها رسیدگی می کردند، حتی شخص محمدعلی شاه و خانواده اش نیز از تجارتخانه جمشیدیان مبالغی قرض می گرفتند که بازپرداخت آن برعهده عده ای از تجار و ملاکین می افتاد!. ارباب جمشید، همچنین در سال ۱۳۲۶ه. ق از طرف محمدعلی شاه قاجار به ریاست مخزن دولتی منصوب گردید. در این زمان او لباس قشون، اعم از قزاقخانه و سربازخانه، را تأمین می کرد.
