جلبک های غلتان

جلبک های غلتان[ ۱] یا ولوُکس ( Volvox ) جزو فرمانرو آغازیان هستند و به یکی از جنس های متعلق به شاخه کلروفیت ها یا همان جلبک های سبز گفته می شوند. سلولهای ولوکس در کلنی هایی تا اندازه ۵۰ هزار سلول زندگی می کنند و اغلب در آب های شیرین یافت می شوند. ولوکس برای اولین بار در دهه ۱۷۰۰ توسط آنتونی وان لیون هوک گزارش و معرفی شد. بررسی ها نشان می دهد زندگی به شکل کلنی ( ساده ترین جانداران پرسلولی ) در ولوکس ها ۲۰۰ میلیون سال پیش تکامل پیدا کرده و به وجود آمده است. [ ۲] ساده ترین نوع زایش: ولووکس
• Class: chlorophyceae
• Order: volvocales, Family: volvocaceae
• Family: sphaerellaceae
• Genus 1: Volvox Linnaeus
• Genus 2 :Pandorina Bory
• Genus 3: Eudorina Ehrenberg
در کتاب تالوفیت ها[ ۳] و نیز در کتاب تالوفیت ها[ ۴] و نیز در رده بندی پایانی کتاب بیولوژی جلبک ها، [ ۵] دو نام خانواده برای ولوکس نوشته شده است.
خانواده غلتان جلبکان ( volvocaceae ) برای ولوکس در نظر گرفته شده است اما در متن کتاب بیولوژی جلبک ها sphaerellaceae، را به عنوان خانواده برای ولوکس در نظر گرفته است. به علاوه در هیچ یک از این سه کتاب نام خانواده sphaerellaceae برای راسته volvocales در رده بندی کلی در نظر گرفته نشده است. این رده بندی ها را در آخر به صورت ضمیمه مشاهده خواهید کرد. از آنجا که شاید دلیلی برای این نوع نامگذاری وجود داشته باشد و نیز جهت امانت داری در متن، نام خانواده sphaerellaceae مطرح شده است .
جلبک های غلتان، Eudorina و Pandorina از نظر ساختار سلولی مشابه هستند و اصطلاحاً آنها را سنوبیوم Coenobium می خوانند. از آن جهت که افراد کنار یکدیگر جمع شده اند حالتی از یک موجود پر سلولی را نشان می دهند. سلول های کلنی در عین حال که به وسیله رابطها و رشته های سیتوپلاسمی با هم مرتبط اند، مستقل از یکدیگر و درنتیجه فاقد تقسیم کار می باشند. این سلولها هر یک ۲ تاژک دارند ( تاژک ها به سمت بیرون از پیکر جاندار قرار میگیرند ) و کلیه سلولهای رویشی متحرک اند؛ لذا توپ ولوکس یک حرکت غلتان و دورانی از خود نشان می دهد. نام ولوکس نیز به معنی غلتان است. در روند تکاملی کلنی متحرک ولوکس، سلولهایی که به شدت شبیه کلامیدوموناس هستند، به هنگام تقسیم سلول تخم حاصل می شوند. اندازه کلنی ولوکس به قطر حدود ۵/ میلی متر می باشد. بیش از ۲۰ گونه از این کلنی شناسایی شده است. تعداد سلولها در گونه های مختلف متفاوت می باشد و بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ متغیر است. سلولها به شکل یک توپ توخالی، به صورت یک لایه در بیرون قرار گرفته اند. درون این توپ خالی از سلول است و معمولاً به وسیله آب یا ماده ژلاتینی پر شده است. کلنی جلبک های غلتان در یک غشاء موسیلاژی که ظاهراً طبیعت پروتئینی و فیبریلی دارد، قرار می گیرد. علاوه بر قشر همگانی، هر کدام از سلول ها نیز دارای یک غلاف انفرادی می باشند. سه جنس مذکور ساکن آب شیرین هستند.