جلالوندی

جَلالوَندی
جَلالوَندیاز گوش های کُردی. جلالوندی همچون جزیره ای گویشی در میان گیلک های گیل دولاب تالش، در ساحل خزر در روستای جلالوند آلکام قرار دارد. جلالوندها در مهاجرت از بیجار کرمانشاهان در ساحل خزر نزدیک آلکام و نرکنده سکونت کرده اند و گویش خود را تا حدود زیادی نگه داشته اند؛ با این همه کم و بیش تحت تأثیر ترکی و گیلکی و تالشی قرار دارند. مصوت های جلاوندی عبارت اند از مصوت های مرکب /ow/، /aw/، /ay/ و نیم مصوت /w/. صامت ها همانند صامت های فارسی است. تغییرات و تبدیلات آوایی در جلاوندی: تغییر /ab/ به /aw/ دو هجایی شدن واژه های تک هجایی مانند /b/ در جلاوندی عموماً به /w/ تبدیل می شود، مثل خورشید شکل باستانی اش xowar را دارد. گاهی /m/ به /w/ تبدیل می شود: zowa «داماد/زوما»، /r/ به /l/ در balg «برگ». نشانة معرفه پسوند -aka است. پسوند نکره ساز -gi است. نشانة جمع پسوند -gal است. صفت بعد از موصوف می آید. مضاف قبل از مضاف الیه قرار می گیرد. ضمایر منفصل فاعلی در جلاوندی: awana/yuva/ima/awa/. برخی از اعداد در جلاوندی: ye «یک»، du «دو»، yonza «یازده»، donza «دوازده»، sinza «سیزده». شماری از واژگان جلالوندی: hafi «ماهی»، sedi «نردبان»، way «عروس»، kur «پسر»، kirpik «مژه»، dubandi «کفش».