جـِقّه، جـِغّه، پَرَک یا تِل، قطعه ای زینتی، ساخته شده از پر و
گوهر است که از آن بر بالای تاج، کلاه و
دستار شاهان ایران و تعدادی دیگر از فرمانروایان جهان اسلام، ازجمله سلاطین
امپراتوری عثمانی و
ممالیک مصر استفاده می شد. [ ۱] [ ۲]
جقه نادری و جقه های به کاررفته در تاج های
کیانی و پهلوی، مهم ترین جقه های ایرانی حاضر هستند که امروزه بخشی از
جواهرات ملی ایران به شمار می روند. [ ۳]
جقه نماد سرو فروافکنده است و این نماد سرو کشمر است که به دستور خلیفه آن را بریدند و فرو افکندند. روزنامه_ادب |۴۶| سال دویّم بتاریخ بیست و پنجم ربیع الاول ۱۳۲۰ و دویّم ژئون ماه فرانسه ۱۹۰۲ به نقل از منابع قدیمی می نویسد: چون سرو را فرو انداختند به بناها و کاریزهای آن ناحیه خلل عظیم رسید و مرغان مختلفه الالوان که بر آن آشیانه داشتند، از حد و حصر بیرون آمدند چنان که هوا پوشیده گشت و این مرغان به انواع و اصوات مختلفه خود نوحه و زجه می کردند و گاو و گوسفند و حیواناتی که در سایه سرو می آرمیدند، همه ناله و زاری آغاز نهادند چنان که هیچ کس را تاب شنیدن آن ناگواری نبود. مخفی نماناد که قدمای فرس به واسطه احترام سرو مزبور همه جا در نقاشی عمارت و نقش منسوجات و گلدوزی ها و غیرها صورت سروی که نوک مخروطی آن متمایل شده باشد، متداول ساخته اند و به عباره آخری آن را «بته جقه» می گویند؛ زیرا که از قدیم جقه ملوک عجم را به صورت
سرو کاشمر می ساختند و حکمای فرس، سرو را رب النوع حیات دائمه نباتات می شمرند، همچنان که ماهی را رب النوع حیات باقیه حیوانات دانستندی و نشان ملتی بهدینان در همه جا سرو و ماهی بوده است… و گمان بهدینان براین بوده است که سرو و ماهی در نبات و حیوان بدون سبب خارجی زوال نمی یابند. [ نیازمند منبع]
