جغرافیای قرقیزستان

قرقیزستان کشوری محصور به خشکی در آسیای میانه است. مساحت این کشور ۱۹۹٬۹۵۱ کیلومترمربع، کمی بیشتر از استان کرمان، است. [ ۱] قرقیزستان یکی از کوچک ترین کشورهای آسیای میانه است. بیشترین گسترش خاوری - باختری این کشور ۹۰۰ کیلومتر و بیشترین گسترش شمالی - جنوبی آن ۴۱۰ کیلومتر است.
قرقیزستان در خاور و جنوب خاوری با چین، در شمال با قزاقستان، در باختر با ازبکستان، و در جنوب با تاجیکستان هم مرز است. مرزهای مشترک این کشور با تاجیکستان و ازبکستان در درهٔ فرغانه بسیار پرپیچ وخم است.
ارتفاع میانگین قرقیزستان ۲٬۷۵۰ متر است: بلندترین نقطهٔ آن، قلهٔ جنگش چاقوسو با ۷٬۴۳۹ متر و پایین ترین نقطه اش با ۳۹۴ متر در درهٔ فرغانه نزدیک اوش است. نزدیک به ۹۰٪ گسترهٔ این کشور، ۱٬۵۰۰ متر بالاتر از سطح آب های آزاد است. [ ۲]
قرقیزستان تابستان های معتدل و زمستان های بسیار سخت دارد. میزان بارندگی سالانه بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلی متر است. در رشته کوه فرغانه، این میانگین سالانه ۷۵۰–۱٬۰۰۰ میلی متر افزایش می یابد. جمعیت کشور در منتهی الیه غربی و بخش های شمالی کشور ( دامنه های فرغانه، آبخوان های شمالی کوه های تیان شان، درهٔ چو و سواحل دریاچهٔ ایسیق کول ) متمرکز شده است.
رودخانهٔ نارین، شاخهٔ سیردریا، جریان اصلی رودخانه ای کشور است. در سمت شمال حوضهٔ بزرگ دریاچهٔ ایسیق کول واقع شده است که در ارتفاعی بیش از ۱٬۶۰۰ متر جای گرفته است. این کشور به جز در جلگه های رودخانهٔ نارین از آب و هوای کوهستانی برخوردار است.
قرقیزستان کوهستانی است و ناهمواری هایی زیادی دارد. مهم ترین رشته کوه های آن پامیر - آلای ( آلایسکی ) است ( با ارتفاعات بالاتر از ۴٬۰۰۰ متر ) ، تیان شان که در آن قله های پوبدی، ۷٬۴۳۹ متر ارتفاع، و خان تنگری، ۶٬۹۹۵ متر ارتفاع، و فرغانه قرار دارد ) ، که از جنوب شرقی به شمال غربی از مرکز کشور عبور می کند ) .
بیشتر پهنهٔ قرقیزستان را دو رشته کوه تیان شان و پامیر پوشانده اند که روی هم نزدیک به ۶۵٪ گسترهٔ این کشور را دربرمی گیرد. بخش رشته کوه آلای از تیان شان، کمان جنوب غربی کشور را پوشانده و در خاور، بخش اصلی رشته کوه تیان شان در راستای مرز مشترک قرقیزستان و چین به شرق کشیده شده و تا درون استان خودمختار سین کیانگ چین ادامه می یابد.