[ویکی نور] جغرافیای تاریخی بلخ و جیحون و مضافات بلخ تألیف الهامه مفتاح (1330 ه.ش) درباره آثار تاریخی بلخ و شاعران بلخی و رود جیحون می باشد که به زبان فارسی و در یک جلد نوشته شده است.
در این کتاب سعی شده است تا اطلاعات و معلوماتی جمع آوری گردد که در کتب جغرافی نویسان عرب و ایرانی و در لابلای سطور سفرنامه ها و تواریخ راجع به بلخ و جیحون پراکنده است و از این طریق دست کم کار محققان جغرافیای تاریخی را از جستجو در دریای وسیعی از منابع و ماخذ تاریخی - جغرافیایی آسان نموده است.
چنانچه مؤلف در مقدمه اشاره می دارد، هدف وی از این تألیف نخست شناخت بخشی از مرزهای خراسان بزرگ می باشد. دیگر آنکه همسایگان خود را بشناسیم، زیرا ایرانیان فراوانی که بخش اعظمی از فرهنگ و قومیت ما را دارا می باشند، در این نواحی زندگی می کردند و می کنند.
امروزه، ولایت بلخ استان کوچکی است در شمال افغانستان که در شمال ترکستان با حد فاصل جیحون، در شرق ولایت سمنگان، در غرب ولایت جوزجا، در جنوب ولایت بامیان با کوه های بابا را دارد و قسمتی از قلمرو بلخ در استان های مذکور جای دارد. بلخ در تشکیلات مملکتی امروزه در حکومت کلان و مربوط به ولایت مزار شریف می باشد. به عقیده اکثر مورخان، زرتشت پیغمبر از همین نقطه ظهور کرده و پیدایش سروده های اوستا نیز در خاک باختر صورت گرفته است. این شهر تاریخی و متمدن و معروف دارای آثار باستانی و ابنیه دوره بعد از اسلام بوده که به عنوان یادگاری از عظمت آن هنوز هم موجود است.
مسافت شهر بلخ از مرکز ولایت مزار شریف بیست و دو کیلومتر و از کابل ششصد و چهل و سه کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و یک صد و هشتاد و پنج متر است. نخستین بانی این شهر را بنابر روایات، بن بلاخ بن سامان بن سلام بن حام بن نوح گفته اند. برخی بنای آن را به منوچهر بن ایرج بن فریدوم پیشدادی و برخی به جمشید و گروهی به گشتاب نسبت می دهند که جهت بنای آن ده سال صرف وقت نمود.
در این کتاب سعی شده است تا اطلاعات و معلوماتی جمع آوری گردد که در کتب جغرافی نویسان عرب و ایرانی و در لابلای سطور سفرنامه ها و تواریخ راجع به بلخ و جیحون پراکنده است و از این طریق دست کم کار محققان جغرافیای تاریخی را از جستجو در دریای وسیعی از منابع و ماخذ تاریخی - جغرافیایی آسان نموده است.
چنانچه مؤلف در مقدمه اشاره می دارد، هدف وی از این تألیف نخست شناخت بخشی از مرزهای خراسان بزرگ می باشد. دیگر آنکه همسایگان خود را بشناسیم، زیرا ایرانیان فراوانی که بخش اعظمی از فرهنگ و قومیت ما را دارا می باشند، در این نواحی زندگی می کردند و می کنند.
امروزه، ولایت بلخ استان کوچکی است در شمال افغانستان که در شمال ترکستان با حد فاصل جیحون، در شرق ولایت سمنگان، در غرب ولایت جوزجا، در جنوب ولایت بامیان با کوه های بابا را دارد و قسمتی از قلمرو بلخ در استان های مذکور جای دارد. بلخ در تشکیلات مملکتی امروزه در حکومت کلان و مربوط به ولایت مزار شریف می باشد. به عقیده اکثر مورخان، زرتشت پیغمبر از همین نقطه ظهور کرده و پیدایش سروده های اوستا نیز در خاک باختر صورت گرفته است. این شهر تاریخی و متمدن و معروف دارای آثار باستانی و ابنیه دوره بعد از اسلام بوده که به عنوان یادگاری از عظمت آن هنوز هم موجود است.
مسافت شهر بلخ از مرکز ولایت مزار شریف بیست و دو کیلومتر و از کابل ششصد و چهل و سه کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و یک صد و هشتاد و پنج متر است. نخستین بانی این شهر را بنابر روایات، بن بلاخ بن سامان بن سلام بن حام بن نوح گفته اند. برخی بنای آن را به منوچهر بن ایرج بن فریدوم پیشدادی و برخی به جمشید و گروهی به گشتاب نسبت می دهند که جهت بنای آن ده سال صرف وقت نمود.
wikinoor: جغرافیای_تاریخی_بلخ_و_جیحون_و_مضافات_بلخ