جغرافیای تاریخی ایران بررسی تاریخی جغرافیای سرزمین ایران می باشد.
جغرافیای تاریخی، رشته ای از جغرافیاست که اوضاع طبیعی، اقتصادی، انسانی و سیاسی را با توجه به گذر تاریخی بررسی می کند.
شامل دوره های تاریخی مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان است.
... [مشاهده متن کامل]
سرزمین مادها شامل: ماد کوچک ( آذربایجان ) و ماد بزرگ ( شامل کرمانشاهان وری وکردستان وهمدان]] و ، شمال آن رودخانه ارس، شرق ابواب خزر، غرب کوههای زاگرس و جنوب آن کویر و محدوده اصفهان بود.
در دوره هخامنشیان سرزمین ایران از شرق رود سیحون، غرب دریای اژه، شمال دریای خزر و دریای سیاه و کوههای قفقاز و از جنوب به دریای عمان و خلیج فارس منتهی می شد. بعضی از ایالتهای آن: ایالت نیمه جنوبی پارس با مرکز پارسه، ایالت جنوب غربی شوش با مرکز شهر شوش، ایالت ماد در شمال غرب با شهر مهم اکباتان ( همدان ) ، ایالت هیرکانی یا گرگان در محدوده شمال و ساحل دریای خزر و شهر مهم آن هیرکانا یا جرجان ( گرگان ) ، ایالت پارت یا خراسان و قومس ( سمنان ) امروزی، ایالت زرنگ، نیمروز، سکستان یا سیستان در جنوب شرق، ایالت کرمانیا در ساحل خلیج فارس، ایالت گدروزیا ( بلوچستان ) در مشرق کرمان و جنوب سیستان.
در زمان اشکانیان محدوده ایران از جانب غرب به رودخانه فرات منتهی گردید. قبل از آن سلوکیان هشتاد سال بر قلمرو ایران فرمانروایی داشتند و پایتخت آن ها سلوکیه بر کرانه رود دجله بود. قلمرو پارتها یا اشکانیان ۷۲ بخش بود. ملاک آن ها در تقسیم بندی برای اداره کشور شهرها بودند که خودمختاری نسبی داشتند. از پایتختها آن به ارشک، صددروازه، هگمتانه، تیسفون و دیگر شهرها مهم آن به نسا، تاپه، دارابگرد، گور ( فیروزآباد ) می توان اشاره کرد.
در زمان ساسانیان ایران دارای چهار ایالت بزرگ شامل: ایالت شمالی ( اپاختر ) ، ایالت جنوبی ( نیمروز ) ، ایالت شرقی ( خراسان ) ، ایالت غربی ( خوروران ) و ماوراء النهر، قسمتهایی از افغانستان، بین النهرین و آسیای صغیر هم جزء این ایالتها بود. و تصمیم گیری حکومتی متمرکز بود. از شهرهای مهم آن جندی شاپور، بیشاپور، شاپورخواست، تیسفون بود.
ایران در زمان پس از اسلام به نه منطقه یا ایالت تقسیم می شده است.
آذربایجان و ارمینه و اران به نام سرزمین آتروپاتکان منتسب به آتروپات از حاکمان ماد در آنجاست که در مقابل سلوکیان مقاومت کرد. عرب آنرا آذربیجان نامیده است. آتور یا آذر ( آتش ) ، پات ( پاییدن ) ، کان ( پسوند مکان ) می باشد. امروزه همان استانهای شمال غربی ایران ( آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل ) است که در دوره فتحعلی شاه ( معاهده ترکمنچای و گلستان ) قسمتی از آن جدا شد.
جغرافیای تاریخی، رشته ای از جغرافیاست که اوضاع طبیعی، اقتصادی، انسانی و سیاسی را با توجه به گذر تاریخی بررسی می کند.
شامل دوره های تاریخی مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان است.
... [مشاهده متن کامل]
سرزمین مادها شامل: ماد کوچک ( آذربایجان ) و ماد بزرگ ( شامل کرمانشاهان وری وکردستان وهمدان]] و ، شمال آن رودخانه ارس، شرق ابواب خزر، غرب کوههای زاگرس و جنوب آن کویر و محدوده اصفهان بود.
در دوره هخامنشیان سرزمین ایران از شرق رود سیحون، غرب دریای اژه، شمال دریای خزر و دریای سیاه و کوههای قفقاز و از جنوب به دریای عمان و خلیج فارس منتهی می شد. بعضی از ایالتهای آن: ایالت نیمه جنوبی پارس با مرکز پارسه، ایالت جنوب غربی شوش با مرکز شهر شوش، ایالت ماد در شمال غرب با شهر مهم اکباتان ( همدان ) ، ایالت هیرکانی یا گرگان در محدوده شمال و ساحل دریای خزر و شهر مهم آن هیرکانا یا جرجان ( گرگان ) ، ایالت پارت یا خراسان و قومس ( سمنان ) امروزی، ایالت زرنگ، نیمروز، سکستان یا سیستان در جنوب شرق، ایالت کرمانیا در ساحل خلیج فارس، ایالت گدروزیا ( بلوچستان ) در مشرق کرمان و جنوب سیستان.
در زمان اشکانیان محدوده ایران از جانب غرب به رودخانه فرات منتهی گردید. قبل از آن سلوکیان هشتاد سال بر قلمرو ایران فرمانروایی داشتند و پایتخت آن ها سلوکیه بر کرانه رود دجله بود. قلمرو پارتها یا اشکانیان ۷۲ بخش بود. ملاک آن ها در تقسیم بندی برای اداره کشور شهرها بودند که خودمختاری نسبی داشتند. از پایتختها آن به ارشک، صددروازه، هگمتانه، تیسفون و دیگر شهرها مهم آن به نسا، تاپه، دارابگرد، گور ( فیروزآباد ) می توان اشاره کرد.
در زمان ساسانیان ایران دارای چهار ایالت بزرگ شامل: ایالت شمالی ( اپاختر ) ، ایالت جنوبی ( نیمروز ) ، ایالت شرقی ( خراسان ) ، ایالت غربی ( خوروران ) و ماوراء النهر، قسمتهایی از افغانستان، بین النهرین و آسیای صغیر هم جزء این ایالتها بود. و تصمیم گیری حکومتی متمرکز بود. از شهرهای مهم آن جندی شاپور، بیشاپور، شاپورخواست، تیسفون بود.
ایران در زمان پس از اسلام به نه منطقه یا ایالت تقسیم می شده است.
آذربایجان و ارمینه و اران به نام سرزمین آتروپاتکان منتسب به آتروپات از حاکمان ماد در آنجاست که در مقابل سلوکیان مقاومت کرد. عرب آنرا آذربیجان نامیده است. آتور یا آذر ( آتش ) ، پات ( پاییدن ) ، کان ( پسوند مکان ) می باشد. امروزه همان استانهای شمال غربی ایران ( آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل ) است که در دوره فتحعلی شاه ( معاهده ترکمنچای و گلستان ) قسمتی از آن جدا شد.
