جغجغه مولر

در ژنتیک فرگشتی، جغجغه مولر یا چرخ دنده مولر ( به انگلیسی: Muller's ratchet ) ( نام گذاری شده به نام هرمان جوزف مولر، بر پایهٔ قیاس با اثر جغجغه ای ) ، فرآیندی است که از طریق آن، در غیاب نوترکیبی ( به ویژه در جمعیت غیرجنسی ) ، تجمع جهش های زیان بار برگشت ناپذیر ایجاد می شود. [ ۱] این موضوع به این دلیل رخ می دهد که در نبود نوترکیبی، و با فرض نادر بودن جهش های وارونه، فرزندان حداقل به اندازه والدین خود بار جهشی را تحمل می کنند. [ ۲] مولر این سازوکار را به عنوان یکی از دلایلی که سبب ترجیح تولیدمثل جنسی بر تولیدمثل غیرجنسی شود، پیشنهاد کرد، زیرا ارگانیسم های جنسی از نوترکیبی و در نتیجه حذف جهش های زیان بار سود می برند. تأثیر منفی تجمع جهش های زیان بار برگشت ناپذیر ممکن است در ارگانیسم هایی که در حالی که به صورت غیرجنسی تولیدمثل می کنند، در شکل های دیگر نوترکیبی نیز قرار می گیرند، شایع نباشد. این اثر در مناطقی از ژنوم ارگانیسم های جنسی که دچار نوترکیبی نمی شوند نیز دیده شده است.