جشن های ایرانی

پیشنهاد کاربران

جشن های ایرانی به جشن هایی ملی و مردمی گفته می شود که دارای ریشه تاریخی ایرانی اند و از دوران باستان تا به امروز رسیده اند. برخی از این جشن ها کم وبیش زنده اند.
جشن های زنده به جشن هایی گویندد که بنا به سنت تاریخی در میان مردم رایج است ( مانند جشن نوروز ) . جشن های فراموش شده آنهاست که بنا به سنت تاریخی برگزار نمی شوند ( مانند جشن بهاربد ) ، اما ممکن است کوشش هایی برای احیا برخی از آنها رواج داشته باشد ( مانند جشن اسفندگان ) .
...
[مشاهده متن کامل]

جشن های حکومتی ( مثل جشن سالگرد های انقلاب ها، پیروزی ها و جز آن ) و جشن های دینی ( مثل عید غدیر مسلمانان، سدره پوشی و شاه ورهرام زرتشتیان، و مولودی ارامنه ) بنا به عرف نویسندگان و پژوهشگران جزو جشن های ایرانی به حساب نمی آیند. برگزار شدن یک جشن توسط پیروان ادیان و اقوام گوناگون دال بر انتساب آن جشن به آن دین یا قوم نیست. برای مثال برگزار شدن جشن نوروز توسط مسلمانان و زرتشتیان دلیل بر اسلامی بودن یا زرتشتی بودن آن جشن نیست.
شکل تاریخی برگزاری جشن ها ( چنانکه در متون و منابع آمده است ) با شکل فعلی و رایج برگزاری هر جشن، دو موضوع متفاوت است که همواره شبیه یکدیگر نیستند.
چکیده
در بخش نخست این مقاله که با اقتباس از کتاب «راهنمای زمان جشن های ملی ایران» و مطابقت با نظر استادان ایران شناس و تقویم گوگل برای جشن های ایرانی نوشته شده به ویژگی های عمومی جشن های ایرانی اشاره می شود.
در بخش دوم، نام و زمان جشن ها و گردهمایی ها بر اساس گاهشماری ملی ایران آورده می شود. نگاهی گذرا به این بخش نشان می دهد که شمار جشن های ایرانی بسیار بیشتر از تعداد متداولِ شناخته شده فعلی آن است. کوشش شده تا در این بخش به بیشتر جشن های شناخته شده و یا فراموش شده ای که در متون و منابع ایرانی به آنها اشاره رفته و همچنین پاره ای جشن های قومی یا محلی پرداخته شود.
برای برگزاری جشن های قومی در بسیاری از نواحی از تقویم های محلی و بومی استفاده می شود. به این روش تا جایی که منحصراً میان اقوام و اقلیت ها تداول داشته باشد، ایرادی وارد نیست، اما استفاده از تقویم های محلی و قومی برای برگزاری جشن ها در سطح ملی به نظر استادان ایران شناس نادرست است. و آنان تأکید دارند که زمان درست جشن های ملی می باید بر اساس گاهشماری ملی باشد ( بنگرید به تقویم گوگل برای جشن های ایرانی ) . موبد کورش نیکنام نیز برگزاری جشن ها با استفاده از گاهشماری های سنتی با ماه های 30 روزه را بی توجهی به دانش نجوم و دستاوردهای خیام و موجب ناهماهنگی در جشن ها دانسته و لزوم توجه به گاهشماری ملی و رسمی با ماه های 31 روزه را یادآور شده است.
جشن ها و فاصله های میان آنها در متون کهن ایرانی دارای تعریف و اندازه های مشخصی است که به مانند دانه های یک زنجیر در پیوستگی کامل با یکدیگر هستند. تغییر جای یکی از آنها، موجب گسست کل این رشته خواهد شد. چنانکه در منابع ایرانی آمده است، جشن سده پس از ۴۰ روز از شب یلدا یا چله، و پس از ۱۰۰ روز از اول آبان قرار دارد. همچنین جشن سده، پیش از ۲۵ روز از جشن اسفندگان است. این اندازه ها و فاصله های تعریف شده در متون و منابع کهن ایرانی، تنها با گاهشماری ایرانی با ماه های سی و یک روزه ( مبدأ هجری خورشیدی فعلی ) که بزرگترین دستاورد دانش گاهشماری در جهان است، مطابق است. و
در بخش سوم به جشن هایی پرداخته می شود که در سرشت خود هیچگاه در روز خاصی تثبیت نمی شوند و با توجه به روزِ هفته، رویدادهای کیهانی و طبیعی، و یا رخدادهایی در زندگی زراعی، نظم و قاعده ویژه خود را دارند.
محتویات
ویژگی های عمومی جشن های ایرانی
بررسی جشن های ایرانی و زمان برگزاری آنها نشاندهنده ویژگی هایی مشترک در میان همه آنهاست. نخست اینکه تقریباً همگی در پیوند با پدیده های طبیعی و کیهانی و اقلیمی هستندمنبع و به همین دلیل کوشش شده است تا زمان برگزاری آنها هر چه بیشتر با تقویم طبیعی منطبق باشد.
دوم اینکه تقریباً هیچکدام برگرفته از دستورهای دینی نیستندمنبع. با اینکه همواره پیروان ادیان گوناگون تلاش کرده اند که برخی از آنها را مراسم دینی خود معرفی کنند؛ اما نمی توان آنها را متعلق به هیچ دینی دانست. اما برخی کسان تلاش می کنند تا این جشن ها را در پیوند مستقیم با ادیان بدانند. .
سومین ویژگی گردهمایی ها و مراسم ایرانی در این است که با سرور و شادی همراه هستند و غم و اشک و گریه در آنها جایی ندارد. حتی مراسم عید «بمو» در میان مانویان که اتفاقاً همزمان با روز جانباختن مانی بوده، همراه با سرود و شادی برگزار می شده است.
چهارمین ویژگی جشن ها و مراسم ایرانی در احترام و پاسداشت همه مظاهر طبیعت است. در هیچکدام آیین های ایرانی اثری از خشونت و بدرفتاری نسبت به گیاهان و حیوانات دیده نمی شود. بلکه حتی با آیین هایی همراه است که به انگیزه پاکیزگی و پاسداری از محیط زیست برگزار می شود.
ویژگی پنجم، پیوند ناگسستنی جشن های ایرانی با آتش است. حتی اگر آن جشن پیوند چندانی با آتش نداشته باشد، اما عموماً اخگری کوچک به آن رسمیت و تقدسی بیشتر می بخشد.
ششمین ویژگی عمومی جشن ها و مراسم ایرانی چنین است که با زادروز یا سالمرگ کسی در پیوند نیست و آنگونه که از متون کهن همچون شاهنامه بر می آید، برای ایرانیان زادروز کسی اهمیتی فراوان نداشته و به ندرت آنرا ثبت می کرده اندمنبع؛ چرا که هر کسی در روزی زایش یافته و در روزی در می گذرد. آنچه برای ایرانیان با ارزش بوده و آنرا ثبت کرده و گاه جشن می گرفته اند، «انجام کاری بزرگ» بوده است که نمونه های آنرا در شاهنامه فردوسی می بینیم. می دانیم که فردوسی نیز تنها به ثبت زمانِ پایانِ کار بزرگ خود که همانا «سرایش شاهنامه» باشد، بسنده کرده و از یادآوری صریح زادروز خود خودداری کرده است.
هفتمین ویژگی های عمومی در گستردگی مراسم است. ایرانیان جشن ها و آیین های میهنی خود را به گونه ای یکپارچه و با همبستگی و همزیستی شگفت انگیز . . .

بپرس