جشن های آتش یک رشته از جشن های آریایی از اقوام هندوایرانی و هند و اروپایی است و منظور از جشن های آتش جشن هایی است که با افروختن آتش جهت سور و سرور و شادمانی آغاز و اعلام می شد. میان رومیان و یونانیان و بعضی از ملل دیگر اروپایی نظایرش با جشن های آتش ایرانی هنوز باقی است.
... [مشاهده متن کامل]
نلسون در کتابی که از جشن های یونانیان باستان نوشته، شرحی از مراسم و آداب این جشن ها را یاد کرده است که در جشن آتش پایکوبی می کردند و باده می نوشیدند و قربانی کرده و در آتش می افکندند. توماس هاید نیز در کتاب تحقیق دربارهٔ دین های ایرانی، دربارهٔ جشن های آتش و همانندی آن با جشن های آتشی که در اروپا شایع بوده، تحقیقاتی کرده و جشن سده را با جشن شب دوازدهم در انگلستان مقایسه کرده است. در این جشن مردم در بلندی کوه ها و بام ها آتش افروخته و پایان شدت سرما و نزدیکی بهار را جشن می گرفتند و جشن همراه با شادی و پایکوبی فراوان بود. این جشن نمونه جشن های آتش همراه با آداب و رسومی بود که در مقایسهٔ اقوال کسانی چون ابوریحان بیرونی و زکریای قزوینی و خلف تبریزی را به یاد می آورد که بعضی حیوانات را از ددان و زهر داران در آتش می سوزاندند.
در غالب این جشن های آتش که در میان اقوام و ملل اروپا شایع بود تصاویری از دیوان و عناصر شر و فساد را نقاشی یا تندیس کرده و در آتش می افکندند بدین کنایت و تمثیل که نیروی اهریمنی و شیطانی بکاهد و نابود شود. در یونان باستان قربانی می کردند و قسمت هایی از قربانی را در آتش می سوزاندند. بر سر تیر و نیزه کهنه های آغشته به نفت و غیرو مایعات سوختنی بسته و در آسمان رها می کردند.
کریستن سن در کتاب «نخستین انسان و نخستین شهریار» در روایات داستانی ایرانی بسیاری از این داستان ها را در تطبیق و شواهد ارائه داده است. رقص و شادی بر گرد آتش مراسم همگانی و اشتراکی اصل شادمانی و سرور همراه با باده نوشی، پشته های بزرگ هیمه و آتش در بلندی ها آتش بازی و راندن جانوران موذی در آتش از موارد اشتراک این جشن ها بوده است.
ابوریحان بیرونی به رسمی اشاره می کند که برای ما تا اندازه ای شگفت است «سده آبان روز است از بهمن ماه و آن روز دهم بود و اندر شبش که میان روز دهم است و میان روز یازدهم آتش ها زنند و و برگرد آن شراب خورند و لهو و شادی کنند و نیز گروهی از آن بگذرند تا به سوزانیدن جانوران بپردازند. »
... [مشاهده متن کامل]
نلسون در کتابی که از جشن های یونانیان باستان نوشته، شرحی از مراسم و آداب این جشن ها را یاد کرده است که در جشن آتش پایکوبی می کردند و باده می نوشیدند و قربانی کرده و در آتش می افکندند. توماس هاید نیز در کتاب تحقیق دربارهٔ دین های ایرانی، دربارهٔ جشن های آتش و همانندی آن با جشن های آتشی که در اروپا شایع بوده، تحقیقاتی کرده و جشن سده را با جشن شب دوازدهم در انگلستان مقایسه کرده است. در این جشن مردم در بلندی کوه ها و بام ها آتش افروخته و پایان شدت سرما و نزدیکی بهار را جشن می گرفتند و جشن همراه با شادی و پایکوبی فراوان بود. این جشن نمونه جشن های آتش همراه با آداب و رسومی بود که در مقایسهٔ اقوال کسانی چون ابوریحان بیرونی و زکریای قزوینی و خلف تبریزی را به یاد می آورد که بعضی حیوانات را از ددان و زهر داران در آتش می سوزاندند.
در غالب این جشن های آتش که در میان اقوام و ملل اروپا شایع بود تصاویری از دیوان و عناصر شر و فساد را نقاشی یا تندیس کرده و در آتش می افکندند بدین کنایت و تمثیل که نیروی اهریمنی و شیطانی بکاهد و نابود شود. در یونان باستان قربانی می کردند و قسمت هایی از قربانی را در آتش می سوزاندند. بر سر تیر و نیزه کهنه های آغشته به نفت و غیرو مایعات سوختنی بسته و در آسمان رها می کردند.
کریستن سن در کتاب «نخستین انسان و نخستین شهریار» در روایات داستانی ایرانی بسیاری از این داستان ها را در تطبیق و شواهد ارائه داده است. رقص و شادی بر گرد آتش مراسم همگانی و اشتراکی اصل شادمانی و سرور همراه با باده نوشی، پشته های بزرگ هیمه و آتش در بلندی ها آتش بازی و راندن جانوران موذی در آتش از موارد اشتراک این جشن ها بوده است.
ابوریحان بیرونی به رسمی اشاره می کند که برای ما تا اندازه ای شگفت است «سده آبان روز است از بهمن ماه و آن روز دهم بود و اندر شبش که میان روز دهم است و میان روز یازدهم آتش ها زنند و و برگرد آن شراب خورند و لهو و شادی کنند و نیز گروهی از آن بگذرند تا به سوزانیدن جانوران بپردازند. »
