[ویکی فقه] یکی مواردی که دانشمندان اسلامی در آن مورد بحث و تحقیق کرده اند باد می باشد و در این باره آرای متفاوتی دارند.
کلیات و نظرِ دانشمندان مسلمان درباره آن، نقاط کم فشار جو را در جهت عکس گردش عقربه های ساعت و مراکز پرفشار را در جهت گردش عقربه های ساعت دور می زنند. دانشمندان مسلمان به این نکات پی برده و برای بادها تعریفی شبیه به تعاریف امروزی بیان کرده بودند؛ چنانکه مسعودی می گوید که باد عبارت است از «حرکت هوا و تموّج آن» اخوان الصفا نیز در رساله چهارم راجع به اجسام و طبیعیات گفته اند که : «باد عبارت است از تموّج هوا و حرکت آن در جهت های ششگانه».«ریح» (باد) مفرد مؤنث است و جمع آن «ریاح» است و استعمال آن در قرآن کریم به صورت مفرد برای بلایا و بدیهی است، اما به صورت جمع در مورد خیر و خوبی آمده است. مثلاً بادی که به صورت مفرد به کار رفته، به عنوان باد «عقیم» (بی خیر و برکت) یا باد «صرصر» (سخت) وصف شده است. اما ریاح (بادها) پیشاپیش رحمت خدا (مراد باران است) به بشارت فرستاده می شوند. روایت شده که هرگاه باد شدّت پیدا می کرد حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم می فرمودند: «پروردگارا، آن را ریاح قرار بده و ریح قرار مده».
نسبت وزش باد و مقدار جریان هوای بالا رونده
دانشمندان مسلمان از دیرباز نسبت مستقیم میان وزش بادهای روزانه و مقدار جریان های هوایی بالارونده و پایین رونده ای را که خود به میانگین گرمای سطح زمین بستگی دارد شناخته بودند. مثلاً یکی از دلایل وزش بادها به نظر اخوان الصفا چنین است: بالا رفتن بخار از سطح دریاها و صحراهای خشک و اراضی بی آب بر اثر حرارت، سبب برخاستنِ بخار مرطوب از دریاها و گرد و غبار خشک از دشت ها و اراضی بی آب می شود و درنتیجه هوا به هر طرف رانده و جا برای هر دو نوع بخارِ بالارونده باز می شود؛ حال اگر گرد و غبار خشک بیش تر باشد، باد پدید می آید. زیرا این اجزای خشک، بعد از آن که به کره نسیم می رسد و خنک می شود و کره زمهریر مانع بالاتر رفتن آن ها می شود، به پایین برمی گردد و هوا را به جهات چهارگانه می راند که از آن بادهای گوناگون حاصل می آید. دانشمندان مسلمان همچنین نقش باران را در پایین آوردن دمای سطح زمین و افزودن نیروی جریان های هوایی بالارونده و پایین رونده، که سبب نقصان سرعت بادها و آرامش آن ها در سطح زمین می شود، دریافته بودند. مرزوقی گفته است: کمترین مقدار باد بعد از باران است، زیرا زمین بر اثر باران مرطوب می شود؛ بنابراین بخار خشک، که ایجادکننده باد است، از آن برنمی خیزد، و نیز آرامش بادها هنگام ریزش باران و پایان آن است. نظر مرزوقی تماماً با مفاهیم جدیدی که برای تبادل انرژی میان سطح زمین و طبقه هوای پایینی مجاور زمین و حرکت سطحی بادها بیان شده، سازگار است.
انواع باد ها از نظر بزرگان
...
کلیات و نظرِ دانشمندان مسلمان درباره آن، نقاط کم فشار جو را در جهت عکس گردش عقربه های ساعت و مراکز پرفشار را در جهت گردش عقربه های ساعت دور می زنند. دانشمندان مسلمان به این نکات پی برده و برای بادها تعریفی شبیه به تعاریف امروزی بیان کرده بودند؛ چنانکه مسعودی می گوید که باد عبارت است از «حرکت هوا و تموّج آن» اخوان الصفا نیز در رساله چهارم راجع به اجسام و طبیعیات گفته اند که : «باد عبارت است از تموّج هوا و حرکت آن در جهت های ششگانه».«ریح» (باد) مفرد مؤنث است و جمع آن «ریاح» است و استعمال آن در قرآن کریم به صورت مفرد برای بلایا و بدیهی است، اما به صورت جمع در مورد خیر و خوبی آمده است. مثلاً بادی که به صورت مفرد به کار رفته، به عنوان باد «عقیم» (بی خیر و برکت) یا باد «صرصر» (سخت) وصف شده است. اما ریاح (بادها) پیشاپیش رحمت خدا (مراد باران است) به بشارت فرستاده می شوند. روایت شده که هرگاه باد شدّت پیدا می کرد حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم می فرمودند: «پروردگارا، آن را ریاح قرار بده و ریح قرار مده».
نسبت وزش باد و مقدار جریان هوای بالا رونده
دانشمندان مسلمان از دیرباز نسبت مستقیم میان وزش بادهای روزانه و مقدار جریان های هوایی بالارونده و پایین رونده ای را که خود به میانگین گرمای سطح زمین بستگی دارد شناخته بودند. مثلاً یکی از دلایل وزش بادها به نظر اخوان الصفا چنین است: بالا رفتن بخار از سطح دریاها و صحراهای خشک و اراضی بی آب بر اثر حرارت، سبب برخاستنِ بخار مرطوب از دریاها و گرد و غبار خشک از دشت ها و اراضی بی آب می شود و درنتیجه هوا به هر طرف رانده و جا برای هر دو نوع بخارِ بالارونده باز می شود؛ حال اگر گرد و غبار خشک بیش تر باشد، باد پدید می آید. زیرا این اجزای خشک، بعد از آن که به کره نسیم می رسد و خنک می شود و کره زمهریر مانع بالاتر رفتن آن ها می شود، به پایین برمی گردد و هوا را به جهات چهارگانه می راند که از آن بادهای گوناگون حاصل می آید. دانشمندان مسلمان همچنین نقش باران را در پایین آوردن دمای سطح زمین و افزودن نیروی جریان های هوایی بالارونده و پایین رونده، که سبب نقصان سرعت بادها و آرامش آن ها در سطح زمین می شود، دریافته بودند. مرزوقی گفته است: کمترین مقدار باد بعد از باران است، زیرا زمین بر اثر باران مرطوب می شود؛ بنابراین بخار خشک، که ایجادکننده باد است، از آن برنمی خیزد، و نیز آرامش بادها هنگام ریزش باران و پایان آن است. نظر مرزوقی تماماً با مفاهیم جدیدی که برای تبادل انرژی میان سطح زمین و طبقه هوای پایینی مجاور زمین و حرکت سطحی بادها بیان شده، سازگار است.
انواع باد ها از نظر بزرگان
...
wikifeqh: هوا