جرم دندان

جرم دندان یا تارتار دندانی یا کَلکولوس دندانی ( به انگلیسی: Dental calculus ) تجمع جرم محکم و سخت شدهٔ پلاک های میکروبی است که به دندانها چسبیده اند و با مسواک زدن نیز تمیز نمی شوند. هدف از مسواک زدن حذف لایه میکروبی فوق ( پلاک میکروبی ) است. پلاک میکروبی نه تنها باعث پوسیدگی دندان می شود، بلکه فعالیت میکروبهای موجود در آن باعث آسیب به لثه و ایجاد التهاب در ناحیه لثه ( ژنژیویت ) نیز خواهد شد. اگر شخصی خوب مسواک نزند، پلاکهای میکروبی کاملاً حذف نمی شوند و به تدریج بر ضخامت آنها افزوده می شود، پلاکهای میکروبی ضخیم شده، تحت تأثیر کلسیم بزاقی می توانند به مواد معدنی موجود در دندان اتصال شیمیایی پیدا کنند. این فرایند منجر به تشکیل جرم می شود. یعنی یک جسم سخت غیر از دندان در کنار دندان تشکیل می شود که از طریق کلسیم بزاقی، اتصال ضعیفی به دندان پیدا می کند. اتصال به دندان در حدی قوی نیست که نتوان آن را توسط ابزار دندانپزشکی جدا کرد، اما آن قدر قوی هست که با مسواک زدن یا شستشو قابل پاک شدن نباشد. در زیر این پلاک سخت که با مسواک برداشته نمی شود، میکروب ها همچنان در حال تخریب بافت های دندان و پریودنتال هستند؛ بنابراین، برداشت سریع آن ها توسط دندانپزشک ضروری است. بر خلاف باور عموم، جرمگیری آسیبی به دندان نمیزند. چنانچه آسیبی بر سطح دندان، ریشه و لثه بعد از جرمگیری مشاهده کردید، بقایای تخریب میکروب هاست که در زیر جرم دندان مدت ها مخفی شده بودند. اگر دیر تر جرمگیری کنید آسیب ها وسیع تر خواهد بود. معمولا ادامه فعالیت میکروبی در زیر لثه و عدم جرمگیری متوالی، دندان را به سمت لق شدن سوق می دهد.
جرم گیری دندان یا عمل بروساژ دندان برای دندان هیچ ضرری ندارد چرا که جرم دندان علاوه بر اینکه برای لثه و بافتهای نگهدارنده دندان مضر می باشد بلکه محلی نیز برای تجمع و تکثیر میکروب های پوسیدگی زا است. با عمل بروساژ تعداد این میکروب ها در دهان به مراتب کمتر می شود. [ ۱]