جُرجانی، شرفُ الدّین علی (استرآباد ۷۴۰ـ شیراز ۸۱۶ق)
(یا: شریف جرجانی؛ میر سید شریف جرجانی و معروف به «محقق شریف») فیلسوف، متکلم، ادیب و فقیه حنفی. پس از تحصیل دانش های رایج عصر خود به تدریس پرداخت. در ۷۷۹ق، وقتی شاه شجاع به استرآباد مسافرت کرد با معرفی سعدالدین تفتازانی با جرجانی و جایگاه علمی او آشنا شد و وی را با خود به شیراز برد و به تدریس گماشت و از این زمان به عنوان یکی از ناقلان و واسطه های علوم عقلی در قرن هشتم شناخته شد. در ۷۹۰ق، تیمور لنگ وی را به سمرقند فرستاد و با درگذشت تیمور دوباره به شیراز بازگشت (۸۰۷ق) و در اواخر عمر با ترک علوم ظاهری به طریقت نقشبندیه دل بست. جرجانی از شاگردان قطب الدین رازی در علوم عقلی و خواجه علاءالدین عطار نقشبند در طریقت است. سید محمد نوربخش، قوام الدین کربالی، محیی الدین گوشکناری، ابن ابی جمهور احسایی و جلال الدین دوانی از شاگردان اویند و بنابه پاره ای روایات خواجه حافظ شیرازی از درس او بهره می برده است. جرجانی اگرچه در بحث بر متکلم معاصر خود، سعدالدین تفتازانی، فائق می آمده، ولی گویی اسلوب نگارش او به اندازۀ تفتازانی مورد توجه قرار نگرفته و در میان آثار وی ـ که در حدود پنجاه اثر گزارش شده ـ چند رسالۀ کوتاه جنبۀ درسی و آموزشی دارد، همچون کبری و صغری هردو در منطق؛ صرف میر در علم صرف. از دیگر آثارش: شرح المواقف یکی از بزرگ ترین دایرة المعارف های کلامی که همواره مورد حاشیه و تعلیقه بوده، و در مباحث امامت آن گرایش های شیعی نشان داده؛ شرح گیپایی یا شرح فارسی کافیۀ ابن حاجب؛ الترجمان فی لغات القرآن؛ التعریفات، رساله ای کوتاه و مورد توجه در اصطلاح شناسی علوم؛ فن المعما و اصوله به فارسی؛ رسالةالوجود؛ حواشی بر کشاف زمخشری، شرح مطوّل تفتازانی، و مفتاح العلوم سکاکی.
(یا: شریف جرجانی؛ میر سید شریف جرجانی و معروف به «محقق شریف») فیلسوف، متکلم، ادیب و فقیه حنفی. پس از تحصیل دانش های رایج عصر خود به تدریس پرداخت. در ۷۷۹ق، وقتی شاه شجاع به استرآباد مسافرت کرد با معرفی سعدالدین تفتازانی با جرجانی و جایگاه علمی او آشنا شد و وی را با خود به شیراز برد و به تدریس گماشت و از این زمان به عنوان یکی از ناقلان و واسطه های علوم عقلی در قرن هشتم شناخته شد. در ۷۹۰ق، تیمور لنگ وی را به سمرقند فرستاد و با درگذشت تیمور دوباره به شیراز بازگشت (۸۰۷ق) و در اواخر عمر با ترک علوم ظاهری به طریقت نقشبندیه دل بست. جرجانی از شاگردان قطب الدین رازی در علوم عقلی و خواجه علاءالدین عطار نقشبند در طریقت است. سید محمد نوربخش، قوام الدین کربالی، محیی الدین گوشکناری، ابن ابی جمهور احسایی و جلال الدین دوانی از شاگردان اویند و بنابه پاره ای روایات خواجه حافظ شیرازی از درس او بهره می برده است. جرجانی اگرچه در بحث بر متکلم معاصر خود، سعدالدین تفتازانی، فائق می آمده، ولی گویی اسلوب نگارش او به اندازۀ تفتازانی مورد توجه قرار نگرفته و در میان آثار وی ـ که در حدود پنجاه اثر گزارش شده ـ چند رسالۀ کوتاه جنبۀ درسی و آموزشی دارد، همچون کبری و صغری هردو در منطق؛ صرف میر در علم صرف. از دیگر آثارش: شرح المواقف یکی از بزرگ ترین دایرة المعارف های کلامی که همواره مورد حاشیه و تعلیقه بوده، و در مباحث امامت آن گرایش های شیعی نشان داده؛ شرح گیپایی یا شرح فارسی کافیۀ ابن حاجب؛ الترجمان فی لغات القرآن؛ التعریفات، رساله ای کوتاه و مورد توجه در اصطلاح شناسی علوم؛ فن المعما و اصوله به فارسی؛ رسالةالوجود؛ حواشی بر کشاف زمخشری، شرح مطوّل تفتازانی، و مفتاح العلوم سکاکی.