جذب سطحی

جذب سطحی (adsorption)
نفوذ گاز یا مایع در سطح جسم دیگر. جسم مذکور اغلب جامد است. نمونۀ جذب سطحی در زغال فعال شده ای اتفاق می افتد که گازها را جذب می کند. این خاصیت ناشی از جذب مولکولی در سطح جسم است و با جذب۱ معمولی فرق دارد. در جذب معمولی از الحاق گاز یا مایع به ساختار اصلی جامد یا مایع محلول یکنواختی حاصل می شود. جذب سطحی چند نوع است. الف ـ لایه های مایع روی مایعات، ازجمله در اسیدهای بلندزنجیره۲ مثلاً اسید سیتریک، CH۳(CH۲)۱۲COOH، روی سطح آب پخش و در آن جذب می شود. بخش قطبیِ COOH ـ از مولکول این اسید وارد آب می شود، در حالی که «دنبالۀ» آب گریز۳ آن روی سطح باقی می ماند. ب ـ گازها و جامدات: جذب سطحی گازها در جامدات شامل دو نوع جذب سطحی فیزیکی۴ و جذب سطحی شیمیایی۵ است. جذب سطحی فیزیکی زمانی اتفاق می افتد که نیروهای فیزیکی، نظیر چگالش، گاز را در جامد نگه دارند. در این موارد گرمای جذب سطحی کمتر از ۴۰ کیلو ژول بر مول است و جذب سطحی فقط در دمای پایین تر از نقطۀ جوش۶ِ مادۀ جذب شونده۷ محسوس است. جذب سطحی فیزیکی بیشتر تابع مادۀ جذب شونده است تا جذب کننده۸، و هیچ گونه انرژی فعال سازی۹ نیز در این فرآیند دخالت ندارد. در جذب شیمیایی عکس این امر صادق است. به طور کلی، پیوندهای شیمیایی۱۰در این فرآیند نقش دارند. گرمای جذب سطحی بیش از ۸۰ کیلو ژول بر مول است. این فرآیند در دمای بالا اتفاق می افتد و مادۀ جذب کننده نیز در این فرآیند اهمیت دارد. همچنین، انرژی فعال سازی ممکن است در این فرآیند دخیل باشد.absorptionlong-chain acidshydrophobicphysical adsorptionchemisorptionboiling pointadsorbateadsorbentactivation energychemical bond