برای دیگر کاربردها محاصره هرات ( ابهام زدایی ) را ببینید.
جدایی امیرنشین هرات از ایران یا مسئلهٔ هرات از مهم ترین فرازهای تاریخ دوسدهٔ اخیر کشورهای ایران و افغانستان است. پافشاری ایران بر تملک ولایت هرات دو بار مورد اعتراض و هجوم دولت بریتانیا قرار گرفته است که در نهایت موجب جدایی هرات از ایران شد.
... [مشاهده متن کامل]
ساکنان اصلی آسیای میانه از مردم ایرانی تبار سَکا بودند. مردمان ترک تبار از سده پنجم به این سو آغاز به نفوذ و کوچ در منطقه کردند. بخش های بزرگی از مناطق جنوبی قزاقستان امروزی ( در حدود ۶۰۰ هزار کیلومتر مربع ) به همراه تمامی ازبکستان و ترکمنستان امروزی ( با مجموع حدود ۹۰۰ هزار کیلومتر مربع ) از اراضی ایران افشاری تا اواسط قرن هجدهم میلادی ( مرگ نادرشاه در سال ۱۷۴۷ میلادی ) بخشی از ایران بود. با مرگ نادرشاه، با ضعف دولت ایران، بدون اینکه قراردادی به طور رسمی بسته شود حدود ۱٫۵ میلیون کیلومتر مربع از اراضی ایران در آسیای میانه به تدریج از کنترل ایران خارج شد. ضمن این که این واقعه، در عمل سبب شد تا امپراتوری درانی ایجاد شود و کشوری به نام افغانستان موجودیت پیدا کند. ایران تا عهدنامه پاریس ۱۸۵۷ چنین کشوری را به رسمیت نمی شناخت و آن را بخشی از ایران می دانست هر چند تنها بر بخش های غربی آن ( در حدود ۱۶۵ هزار کیلومتر مربع از غرب افغانستان یعنی ولایت هرات تاریخی ) تسلط داشت. باید توجه داشت که بر اساس متون و نقشه های قدیمی، منظور از ولایت هرات که در ۱۸۵۷ از ایران جدا شد ( شکل گیری افغانستان ) نه ولایت هرات امروزی بلکه منطقه ای به گستردگی چهار ولایت امروزی افغانستان بود که شامل چهار ولایت هرات، ولایت بادغیس، ولایت فراه و ولایت نیمروز امروزی و در حدود یک چهارم مساحت افغانستان امروزی است.
در سدهٔ ۱۶م هرات تحت کنترل ایران صفوی قرار گرفت. در دوران صفوی هرات مهم ترین شهر و مرکز خراسان محسوب می شد. شاه عباس یکم در این شهر به دنیا آمد و تا پیش از به سلطنت رسیدن در این شهر زندگی می کرد.
هرات همواره مورد طمع شیبک خان و ازبک ها بود؛ حتی چندبار این شهر به دست ازبک ها افتاد. اما سلطهٔ ازبک ها بر این شهر کوتاه مدت بود و آن ها از ضعف حاکمان محلی صفوی در دوران سلطنت شاه تهماسب یکم و محمد خدابنده و اوایل سلطنت شاه عباس یکم استفاده کرده و هر بار برای مدت کوتاهی این شهر را در اشغال داشتند. گفتنی است پس از سرنگونی صفویان، هرات مدتی در اشغال طایفهٔ ابدالی بود که به دست نادرشاه افتاد. پس از مرگ نادر، افغان ها بر هرات مسلط شدند. در دوران معروف به بازی بزرگ مأموران بریتانیایی در هرات فعال بودند و از جدایی هرات از حکومت ایران پشتیبانی می کردند.
جدایی امیرنشین هرات از ایران یا مسئلهٔ هرات از مهم ترین فرازهای تاریخ دوسدهٔ اخیر کشورهای ایران و افغانستان است. پافشاری ایران بر تملک ولایت هرات دو بار مورد اعتراض و هجوم دولت بریتانیا قرار گرفته است که در نهایت موجب جدایی هرات از ایران شد.
... [مشاهده متن کامل]
ساکنان اصلی آسیای میانه از مردم ایرانی تبار سَکا بودند. مردمان ترک تبار از سده پنجم به این سو آغاز به نفوذ و کوچ در منطقه کردند. بخش های بزرگی از مناطق جنوبی قزاقستان امروزی ( در حدود ۶۰۰ هزار کیلومتر مربع ) به همراه تمامی ازبکستان و ترکمنستان امروزی ( با مجموع حدود ۹۰۰ هزار کیلومتر مربع ) از اراضی ایران افشاری تا اواسط قرن هجدهم میلادی ( مرگ نادرشاه در سال ۱۷۴۷ میلادی ) بخشی از ایران بود. با مرگ نادرشاه، با ضعف دولت ایران، بدون اینکه قراردادی به طور رسمی بسته شود حدود ۱٫۵ میلیون کیلومتر مربع از اراضی ایران در آسیای میانه به تدریج از کنترل ایران خارج شد. ضمن این که این واقعه، در عمل سبب شد تا امپراتوری درانی ایجاد شود و کشوری به نام افغانستان موجودیت پیدا کند. ایران تا عهدنامه پاریس ۱۸۵۷ چنین کشوری را به رسمیت نمی شناخت و آن را بخشی از ایران می دانست هر چند تنها بر بخش های غربی آن ( در حدود ۱۶۵ هزار کیلومتر مربع از غرب افغانستان یعنی ولایت هرات تاریخی ) تسلط داشت. باید توجه داشت که بر اساس متون و نقشه های قدیمی، منظور از ولایت هرات که در ۱۸۵۷ از ایران جدا شد ( شکل گیری افغانستان ) نه ولایت هرات امروزی بلکه منطقه ای به گستردگی چهار ولایت امروزی افغانستان بود که شامل چهار ولایت هرات، ولایت بادغیس، ولایت فراه و ولایت نیمروز امروزی و در حدود یک چهارم مساحت افغانستان امروزی است.
در سدهٔ ۱۶م هرات تحت کنترل ایران صفوی قرار گرفت. در دوران صفوی هرات مهم ترین شهر و مرکز خراسان محسوب می شد. شاه عباس یکم در این شهر به دنیا آمد و تا پیش از به سلطنت رسیدن در این شهر زندگی می کرد.
هرات همواره مورد طمع شیبک خان و ازبک ها بود؛ حتی چندبار این شهر به دست ازبک ها افتاد. اما سلطهٔ ازبک ها بر این شهر کوتاه مدت بود و آن ها از ضعف حاکمان محلی صفوی در دوران سلطنت شاه تهماسب یکم و محمد خدابنده و اوایل سلطنت شاه عباس یکم استفاده کرده و هر بار برای مدت کوتاهی این شهر را در اشغال داشتند. گفتنی است پس از سرنگونی صفویان، هرات مدتی در اشغال طایفهٔ ابدالی بود که به دست نادرشاه افتاد. پس از مرگ نادر، افغان ها بر هرات مسلط شدند. در دوران معروف به بازی بزرگ مأموران بریتانیایی در هرات فعال بودند و از جدایی هرات از حکومت ایران پشتیبانی می کردند.
