جبل طارق

[ویکی فقه] جبل طارِق، تنگه ای در مغرب دریای مدیترانه، همچنین شبه جزیره، صخره و شهری بندری در جنوب اندلس می باشد.
تنگه جبل طارق، تقریباً از َ۴۸ ۳۵ تا َ۵ ۳۶ عرض شمالی و از َ۲۰ ۵ تا َ۲ ۶ طول غربی قرار دارد و دریای مدیترانه را در مشرق به اقیانوس اطلس شمالی در مغرب متصل می کند و کوتاه ترین فاصله میان قاره اروپا و افریقاست. همچنین به سبب واقع شدن منتهی الیه جنوبی اسپانیا (در شبه جزیره ایبری) در شمال و شمال غربی افریقا در جنوب این تنگه و نیز به سبب این که از مهم ترین راههای آبیِ دنیا شمرده می شود، اهمیت سوق الجیشی فراوانی دارد. قسمت عمده سواحل تنگه، در شمال متعلق به اسپانیا و در جنوب متعلق به مراکش است. شبه جزیره جبل طارق در شمال شرقی تنگه، متعلق به انگلستان و سواحل جنوب شرقی تنگه، که شهر سَبته در آن قرار دارد، متعلق به اسپانیاست.تنگه جبل طارق حدود هفتاد کیلومتر طول و بین چهارده تا ۴۴ کیلومتر عرض دارد. مشرق تنگه، با بیش از هزار متر عمق، عمیق ترین قسمت آن است. در بعضی قسمتهای کم عرض تنگه، سواحل مقابل دیده می شوند. خلیج جبل طارق در شمال شرقی، رَأس (دماغة) طَرْف الاَغرّ در شمال غربی، رأس اِسْپارْتِل در جنوب غربی، شهرهای جزیرة الخضراء و طَریف در ساحل شمالی و شهر طَنجه در ساحل جنوبی تنگه قرار دارند.تنگة جبل طارق در دورة زمین شناسی پلیوسن (از دوران سوم) تشکیل یافته است. میانگین دمای سالانه در سطح تنگه ْ۱۷ و در عمق آن ْ۵ر۱۳ است. از ۱۳۶۰ ش/ ۱۹۸۰ به بعد، دولتهای اسپانیا و مراکش با تشکیل گروههای ویژه ای، برای طراحی و نصب پل دائمی بر روی تنگة جبل طارق که سالانه پنجاه هزار کشتی از آن عبور می کنند، اقداماتی کرده اند. این تنگه را بُغازسَبْتَه و در منابع اسلامی زُقاق (یا بحرزُقاق به معنای باریکة آبی) نامیده اند. به گفتة ادریسی در سدة ششم، این تنگه میان طریف و قصر مصموده به عرض دوازده میل واقع و دارای جزر در تمام شبانه روز است.
شبه جزیرة جبل طارق
شبه جزیرة جبل طارق، در جنوب شبه جزیرة ایبری و در ساحل جنوبی اسپانیا قرار دارد. دریای مدیترانه در مشرق و خلیج جبل طارق/ آلخثیراس (خلیج جزیرة الخضراء) در مغرب آن است. وسعت آن حدود پنج کیلومتر مربع است و به سبب واقع شدن در کنار تنگة جبل طارق، اهمیت سوق الجیشیِ فوق العاده ای دارد. خلیجهای کوچک قطلان و ساندی در مشرق و خلیجهای اروپا و روزیا در مغرب آن واقع است. گردش آب در سواحل شبه جزیره و سواحل خلیج جبل طارق از دریای مدیترانه به سمت تنگه است. اسپانیا و انگلیس در شمال شبه جزیره، منطقه ای بی طرف (ممنوعه) به مسافت تقریبی یک کیلومتر در جهت شمالی ـ جنوبی (از دو کرانة شرقی ـ غربی) تعیین کردند که مرز اسپانیا در شمال و مرز انگلستان در جنوب آن قرار دارد. در جنوب شبه جزیره، معروف به نوک اروپا (برج ویکتوریا) یک فانوس دریایی هست. قسمتهای شمالی شبه جزیره، به ویژه نزدیک منطقة بی طرف، کم ارتفاع است و به همین سبب از دریای مدیترانه مانند جزیره ای به نظر می رسد.در مشرق شبه جزیره، صخره ای معروف به جبل طارق در جهت شمالی ـ جنوبی، به طول حدود ۶ر۴ کیلومتر و عرض حدود ۲ر۱ کیلومتر قرار دارد و مرتفع ترین نقطة آن در جنوب صخره حدود ۴۲۵ متر است. صخرة جبل طارق در دورة سوم زمین شناسی (از سنگ آهک) تشکیل یافته است. این صخره در جانب شرقی شیب تندی دارد و به شکل دیواره ای نسبتاً عمودی به دریا مشرف است و در مغرب به دامنه های کم ارتفاع تر و سواحل منتهی می شود.
شهر بندری جبل طارق
شهر بندری جبل طارق، در دامنه و ساحل غربی صخرة جبل طارق به صورت شمالی ـ جنوبی قرار دارد. این شهر را انگلیسیها ساختند. نام آن از نام طارق بن زیاد که در سال ۹۲ برای فتح اندلس در آن جا اردو زده بود، گرفته شده است. میانگین حداکثر دمای شهر در تابستانها ْ۲۹ و میانگین حداقل آن در زمستانها ْ۱۳ است. شهر جزیرة الخضراء در مغرب و شهر سبته در جنوب (در شمال غربی افریقا) قرار دارد. با شهر لالینا ی اسپانیا (در ایالت قادس/ کادیث نزدیک مرز) از طریق راه زمینی مرتبط است. شهر جبل طارق دارای فرودگاه بین المللی است و بیش تر با شهرهای لندن و مادرید ارتباط دارد. این شهر، به سبب نداشتن زمینهای کشاورزی، مواد غذایی را وارد می کند. جبل طارق بندری معتبر نیز شمرده می شود و در شمال و جنوب آن، دو اسکله برای پهلوگیری کشتیها احداث شده است. بازار شهر در شمال آن واقع است. جبل طارق علاوه بر درآمد مالیات از کشتیها، صنعت گردشگریِ پر رونقی دارد. قسمتهای شرقی شهر تقریباً به صورت پلکانی با خیابانهای کم عرض، در دامنه ای پر شیب ساخته شده است. مکانهای مهم شهر عبارت اند از: قلعة مشهور آن (الحصن العربی یا قلعه مغربیه) در شمال شبه جزیره، نزدیک ساحل غربی؛ موزه و باغهایی در مرکز شهر؛ محل (استخر) جمع آوری آب باران (برای تأمین آب آشامیدنی) در مشرق شهر، در دامنة صخره. مسجد بزرگی که ملک فهدبن عبدالعزیز در ۱۳۷۶ ش/ ۱۹۹۷ در جبل طارق ساخت، در نوک اروپا واقع است.جمعیت این شهر در سرشماری دهة ۱۳۷۰ ش /۱۹۹۰، حدود سی هزار تن بوده است. بیشترِ اهالی، اسپانیایی، ایتالیایی، پرتغالی و نظامیان انگلیسی هستند. زبان محاوره اسپانیایی و زبان علمی در آموزشگاهها انگلیسی است.
آثار دیدنی شهر
...

جَبَل طارِق (Gibraltar)
جَبَل طارِق
(یا: جبل الطارق) سرزمینی وابسته به بریتانیا، واقع در پیشرفتگی سنگلاخ و باریکی در نوک جنوبی اسپانیا، با۶.۵ کیلومتر مربع مساحت و ۲۷,۹۲۸ نفر جمعیت (۲۰۰۶). صخرۀ جبل طارق با کوه آخو، نزدیک سئوتا (سبته)، در آن سوی تنگۀ جبل طارق یکی از ستون های هرکول را در ساحل افریقای شمالی تشکیل می دهد. مرکز ترانزیت واردات و صادرات کالاهاست. در ۷۱۱م مورها این استحکامات را تصرّف و در ۱۴۶۲م آن را به اسپانیا واگذار کردند. در ۱۷۰۴ جورج روک، دریاسالار انگلیسی، آن را از اسپانیا گرفت و برطبق پیمان اوترخت (۱۷۱۳) به بریتانیا واگذار کرد. همه پرسی ۱۹۶۷ حاکی از ارادۀ مردم در وابسته ماندن به انگلستان بود، اما اسپانیا همچنان مدعی مالکیت بر آن است و از ۱۹۶۹ تا ۱۹۸۵ مرزهای آن را بست. در ۱۹۸۹، دولت انگلستان اعلام کرد که تعداد پادگان نظامی خود را به نصف کاهش می دهد. در ۱۹۹۱ سربازان نیروی زمینی از این منطقه خارج شدند، اما نیروی هوایی و دریایی باقی مانده اند. یک پایگاه دریایی و هوایی استراتژیکی و نیز مقر زیرزمینی و مرکز مخابراتی ناتو در جبل طارق قرار دارند؛ چندین حفره و راهرو در دلِ سنگ ها احداث شده که طویل ترین آن ها ۷۰ متر است. فرماندار دارای اختیارات اجرایی است و شورای جبل طارق با او رایزنی می کند و مجلسی منتخب نیز دارد. زبان رایج در این منطقه انگلیسی است و ارز آن اسکناس های خاص منطقه و سکه های انگلیسی است. دین اکثریت مردم این منطقه کاتولیک است.