جایزۀ کتاب سال در ایران
نوعی جایزه که نهادهای گوناگون به افراد حقیقی یا حقوقی که در حوزۀ تألیف، ترجمه، تصحیح و نشر کتاب موفق بوده اند اعطا می کنند. سابقۀ اعطای جایزه و صله به شاعران و نویسندگان، در تاریخ ایران وجود داشته، اما اعطای جایزه به گونه ای سامان مند و سالانه ـ دولتی یا غیردولتی ـ از ابتدای دهۀ ۱۳۳۰ آغاز شده است. در ۱۳۳۲ش به فرمان محمدرضا پهلوی مسابقه ای با عنوان «جایزه سلطنتی کتاب سال» تعیین شد. مسئول برگزاری مسابقه بنیاد پهلوی بود که پیش از آن با نام این مسابقه به منظور تشویق خادمان دانش و فرهنگ ایران، جوایزی به بهترین کتاب ها در سه زمینۀ تألیف، تصنیف، و ترجمه اعطا می کردند. هرساله از ناشران خواسته می شد، در صورت تمایل، پنج نسخه از آثار خود را که در سال قبل برای نخستین بار چاپ و منتشر کرده اند به بخش فرهنگی بنیاد پهلوی ارسال کنند. هیئتی مرکب از استادان دانشگاه و صاحب نظران، بهترین کتاب ها را از این مجموعه انتخاب می کردند. تعداد جوایز هر رشته بدین صورت بود: علوم و فنون ۳ جایزۀ؛ ادبیات دو جایزه؛ علوم انسانی، اجتماعی، و تربیتی دو جایزه؛ ترجمه دو جایزه؛ کودکان و نوجوانان دو جایزه. جایزه شامل «فرمان سلطنتی» و مبالغ نقدی بود که روز اول فروردین هر سال به نویسندگان، مترجمان، و مصنفانِ برنده اعطا می شد. جایزۀ سلطنتی کتاب تا ۱۳۵۷ ادامه داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، طرح «جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی» با هدف ارتقای فرهنگ جامعۀ اسلامی، حفظ استقلال و هویت فرهنگی، حمایت و تشویق مؤلفان، مترجمان و مصححان در ۱۳۶۲ به تصویب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید. هرساله در تابستان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران می خواهد تا در صورت تمایل در سه بخش تألیف، ترجمه، و تصحیح، نسخه ای از کتاب های چاپ اول در سال قبل را به دبیرخانۀ کتاب سال بفرستند. هیئتی از استادان دانشگاه ها و صاحب نظران، با رعایت ضوابطِ ارزشیابی، کار داوری را انجام می دهند و بهترین کتاب ها را انتخاب می کنند. جایزه عبارت است از لوح تقدیر و تعدادی سکه که ریاست جمهوری در یکی از روزهای دهۀ فجر (۱۲ـ۲۲ بهمن) به برندگان اعطا می کند. بنا به تشخیص هیئت داوران آثاری نیز با عنوان «کتاب شایسته»، یا «قابل تقدیر» انتخاب می شوند که در هفتۀ کتاب (آبان ماه) تعداد لوح تقدیر و تعدادی سکه به آن ها تعلق می گیرد. در نخستین دورۀ جایزۀ کتاب سال (۱۳۶۲) به کتاب هایی که از ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۱ برای نخستین بار منتشر شده بودند حق شرکت داده شد. از ۱۳۷۲ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جایزه ای با عنوان «جایزۀ جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» در حوزۀ «مطالعات ایرانی» و «مطالعات اسلامی» برای کتاب هایی که در خارج از ایران چاپ می شوند (به هر زبانی) در نظر گرفته است که همزمان با مراسم جایزۀ کتاب سال به نویسندگان آن کتاب ها اعطا می شود. در ۱۳۷۹ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طرح «معرفی آثار برگزیدۀ ترجمه و تألیف به زبان های غیر فارسی» را به اجرا درآورد. در این طرح کتاب هایی که برای نخستین بار، در سال قبل، به زبان غیر فارسی در ایران تألیف یا ترجمه شده اند انتخاب می شوند و هم زمان با مراسم کتاب سال به آن ها نیز جوایزی اهدا می شود. در بخش غیردولتی از دهۀ ۱۳۳۰ تاکنون جوایز فراوانی به بهترین آثار داده می شد که برخی از آن ها تعطیل شده اند.
نوعی جایزه که نهادهای گوناگون به افراد حقیقی یا حقوقی که در حوزۀ تألیف، ترجمه، تصحیح و نشر کتاب موفق بوده اند اعطا می کنند. سابقۀ اعطای جایزه و صله به شاعران و نویسندگان، در تاریخ ایران وجود داشته، اما اعطای جایزه به گونه ای سامان مند و سالانه ـ دولتی یا غیردولتی ـ از ابتدای دهۀ ۱۳۳۰ آغاز شده است. در ۱۳۳۲ش به فرمان محمدرضا پهلوی مسابقه ای با عنوان «جایزه سلطنتی کتاب سال» تعیین شد. مسئول برگزاری مسابقه بنیاد پهلوی بود که پیش از آن با نام این مسابقه به منظور تشویق خادمان دانش و فرهنگ ایران، جوایزی به بهترین کتاب ها در سه زمینۀ تألیف، تصنیف، و ترجمه اعطا می کردند. هرساله از ناشران خواسته می شد، در صورت تمایل، پنج نسخه از آثار خود را که در سال قبل برای نخستین بار چاپ و منتشر کرده اند به بخش فرهنگی بنیاد پهلوی ارسال کنند. هیئتی مرکب از استادان دانشگاه و صاحب نظران، بهترین کتاب ها را از این مجموعه انتخاب می کردند. تعداد جوایز هر رشته بدین صورت بود: علوم و فنون ۳ جایزۀ؛ ادبیات دو جایزه؛ علوم انسانی، اجتماعی، و تربیتی دو جایزه؛ ترجمه دو جایزه؛ کودکان و نوجوانان دو جایزه. جایزه شامل «فرمان سلطنتی» و مبالغ نقدی بود که روز اول فروردین هر سال به نویسندگان، مترجمان، و مصنفانِ برنده اعطا می شد. جایزۀ سلطنتی کتاب تا ۱۳۵۷ ادامه داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، طرح «جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی» با هدف ارتقای فرهنگ جامعۀ اسلامی، حفظ استقلال و هویت فرهنگی، حمایت و تشویق مؤلفان، مترجمان و مصححان در ۱۳۶۲ به تصویب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید. هرساله در تابستان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران می خواهد تا در صورت تمایل در سه بخش تألیف، ترجمه، و تصحیح، نسخه ای از کتاب های چاپ اول در سال قبل را به دبیرخانۀ کتاب سال بفرستند. هیئتی از استادان دانشگاه ها و صاحب نظران، با رعایت ضوابطِ ارزشیابی، کار داوری را انجام می دهند و بهترین کتاب ها را انتخاب می کنند. جایزه عبارت است از لوح تقدیر و تعدادی سکه که ریاست جمهوری در یکی از روزهای دهۀ فجر (۱۲ـ۲۲ بهمن) به برندگان اعطا می کند. بنا به تشخیص هیئت داوران آثاری نیز با عنوان «کتاب شایسته»، یا «قابل تقدیر» انتخاب می شوند که در هفتۀ کتاب (آبان ماه) تعداد لوح تقدیر و تعدادی سکه به آن ها تعلق می گیرد. در نخستین دورۀ جایزۀ کتاب سال (۱۳۶۲) به کتاب هایی که از ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۱ برای نخستین بار منتشر شده بودند حق شرکت داده شد. از ۱۳۷۲ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جایزه ای با عنوان «جایزۀ جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» در حوزۀ «مطالعات ایرانی» و «مطالعات اسلامی» برای کتاب هایی که در خارج از ایران چاپ می شوند (به هر زبانی) در نظر گرفته است که همزمان با مراسم جایزۀ کتاب سال به نویسندگان آن کتاب ها اعطا می شود. در ۱۳۷۹ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طرح «معرفی آثار برگزیدۀ ترجمه و تألیف به زبان های غیر فارسی» را به اجرا درآورد. در این طرح کتاب هایی که برای نخستین بار، در سال قبل، به زبان غیر فارسی در ایران تألیف یا ترجمه شده اند انتخاب می شوند و هم زمان با مراسم کتاب سال به آن ها نیز جوایزی اهدا می شود. در بخش غیردولتی از دهۀ ۱۳۳۰ تاکنون جوایز فراوانی به بهترین آثار داده می شد که برخی از آن ها تعطیل شده اند.
wikijoo: جایزه_کتاب_سال_در_ایران