جایزه ادبی پروین اعتصامی

مسابقه ای ادبی مختص بانوان که به صورت دوسالانه، توسط نهادهایی چون "خانه_کتاب_ایران" و بعدتر "بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان" برگزار شده است. این جایزه که نخستین دوره اش در سال 1383 برگزار شده در بخش های شعر، ادبیات داستانی (شامل داستان بلند و کوتاه)، ادبیات نمایشی (نمایش نامه)، پژوهش های ادبی، ادبیات کودکان (داستان و شعر) و ترجمه (آثاری ادبی که به فارسی ترجمه شده اند) به کتاب هایی که طی دوسال قبل از فراخوان مسابقه منتشر شده اعطا می شود. در اساسنامه ی جایزه ی ادبی پروین اعتصامی که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده به چنین اهدافی اشاره شده است: بزرگداشت مقام و شخصیت شاعر نامدار ایران پروین اعتصامی، رشد و اعتلای خلاقیت ها و آفرینش های ادبی بانوان، ترویج و تقویت زبان فارسی در خارج از کشور، ایجاد پیوند بین ادبیات ملل به ویژه در حوزه جهان اسلام، معرفی چهره های شاخص زنان ادیب و پژوهنده و تقدیر از زنان در عرصه ی زبان و ادب فارسی.
در این مسابقه تمامی آثار رسیده در ابتدا توسط یک هیأت سه نفره (در هر بخش) که توسط هیأت­ علمی انتخاب شده بررسی و با اجماع، 5 اثر (کتاب) در هر حوزه به عنوان نامزد دریافت جایزه انتخاب و در رسانه های جمعی معرفی می شوند. در مرحله ی دوم یک هیات انتخاب متشکل از هیأت داوران آن بخش، دبیر علمی یا نماینده ی وی، و یک نفر از اعضای هیأت ­ علمی کتاب برگزیده را تعیین و به دبیرخانه معرفی می کنند. در این مسابقه در هربخش تنها به یک نفر جایزه ای که شامل 12 سکه ی بهار آزادی، لوح و تندیس جایزه است تعلق می گیرد و در مواردی به اثری که مورد تقدیر قرار گرفته 4 سکه داده می شود.
برگزیدگان و تقدیرشدگان دوره اول (1383):
ادبیات داستانی (چنار دالتی: منصوره شریف زاده)؛ ادبیات نمایشی (زنان مهتابی، مردان آفتابی: چیستا یثربی)؛ شعر بزرگسال (آثار فرشته_ساری و نغمه رضایی)؛ پژوهش ادبی (۲۰ سال با طنز: رویا صدر)؛ پایان نامه (نرجس افشاری)؛ ادبیات کودک و نوجوان (فریبا کلهر، فروزنده خداجو، سوسن طاقدیس، افسانه شعبان نژاد و عرفان نظرآهاری).
برگزیدگان و تقدیرشدگان دوره دوم (1385):
ترجمه (بهت و لرزه: اثر املی نوتومب- ترجمه موگه رازانی)؛ پژوهش ادبی (داغ گل سرخ: کتایون_مزداپور- امام حسین (ع) در شعر معاصر عربی: انسیه خزاعی)؛ پایان نامه (بررسی و ویرایش و نگارش و نقد آن در فارسی: آتوما فروهی)؛ داستان کودک (قدم یازدهم: سوسن طاقدیس- دو فسقلی: زهره پریرخ- یک نقاشی: اکرم قاسم پور)؛ داستان نوجوان (کسی که موهایم را شانه زد: مژگان کلهر- خانواده آقای چرخشی: طاهره ایبد- عکس چندم بابام: عذرا جوزدانی).
برگزیدگان و تقدیرشدگان دوره سوم (1387):
پژوهش ادبی (از این باغ شرقی: پروین سلاجقه- نظریه ادبیات، متن هایی از فرمالیستهای روس: ترجمه عاطفه طاهایی- شرفنامه منیری: حکیمه دبیران- تذکره الشعرا: فاطمه علاقه)؛ پایان نامه های ادبی (مدرنیسم و پسامدرنیسم در ادبیات داستانی معاصر فارسی: منصوره تدینی)؛ شعر (پیانو: مریم جعفری آذرمانی- به وقت البرز: مهرنوش_قربانعلی- گزیده شعر معاصر ایران: ترجمه فریبا گورگین)؛ داستان (فصل آخر- گیتا_گرکانی)؛ ادبیات نمایشی (مردی برای تمام فصول: اثر رابرت بولت- ترجمه فرزانه طاهری)؛ داستان کودک (365 قصه برای شبهای سال: مژگان شیخی-به سوی زندگی: اثر ماری سابلین روژه- مترجم نیلوفر باقرزاده اکبری)؛ داستان نوجوان (خانوم کوچیک: سهیلا علوی زاده- با کفشهای دیگران راه برو: اثر شارون کریچ- مترجم: کیوان عبیدی آشتیانی)؛ شعر کودک (کفشای پولکی: شکوه قاسم نیا- آی زنگوله آی زنگوله: افسانه شعبان نژاد)؛ شعر نوجوان (دلم برای تو تنگ است: آتوسا صالحی- ستاره ات گم شد: کبرا بابایی).
برگزیدگان و تقدیرشدگان دوره چهارم (1389):
شعر ترجمه (در آئینه رود- شعرهای محمدرضا_شفیعی_کدکنی به ترجمه و نقاشی پری آزرم معتمدی)؛ شعر سنتی (حالا تو: فریبا یوسفی- شاید مرا دوباره به خاطر بیاوری: مژگان عباسلو)؛ شعر نو (خاطرات بی تاویل: شراره کامرانی- سیب حوا: سودابه امینی)؛ شعر کودک (سفید، سیاه، راه راه: شکوه قاسم نیا)؛ شعر نوجوان (برسد به دست تو ای پادشاه جهان: مهدیه نظری)؛ داستان بلند (عشق آبی: مریم مقانی)؛ ترجمه داستان نوجوان (چشم بهشتی: نوشته دیوید آلموند، ترجمه نسرین وکیلی- خفاش کوچولو: نوشته کنت اپل، ترجمه ملیحه محمدی)؛ پژوهش ادبی (تخیل مکالمه ای: نوشته میخاییل_باختین، ترجمه رویا پورآذر)؛ پایان نامه (تحلیل و مقایسه اشعار برجسته عاشورایی فارسی و عربی: نرگس انصاری)؛ شعر کودک (گنجشک پر، جوراب پر: مریم هاشم پور- نی نی: بنفشه رسولیان بروجنی)؛ داستان کودک (خداحافظ راکون پیر: نوشته و تصویرگری کلر ژوبرت- خانم غوله به عروسی می رود: نوشته سرور کتبی- زرد و صورتی: نوشته ویلیام استیگ، ترجمه کلر ژوبرت- ماجراهای پیازچه: نوشته جانی روداری، ترجمه مرضیه شجاعی دیندار لو)؛ داستان نوجوان (طعم تلخ خرما: مهناز فتاحی)؛ شعر نوجوان (من'آدم آهنی شدم: کبرا بابایی).
برگزیدگان و تقدیرشدگان دوره پنجم (1391):
شعر (جمهوری غزل: سیده فاطمه موسوی- آتش نوشته های مداد شمعی: راهله معماریان)؛ ادبیات داستانی (شهریور هزار و سیصد و نمی دانم چند: طلا نژادحسن- رؤیای مادرم: تألیف آلیس_مونرو، ترجمه ترانه_علیدوستی)؛ ادبیات نمایشی (دختران باغهای قالی: هنگامه مفید- فردریک یا تئاتر بولوار: تألیف اریک امانوئل اشمیت، ترجمه شهلا حائری)؛ پژوهش ادبی (نظریه و نقد پسا استعماری: آزاده شاهمیری- محک خسروی: تألیف میرزا خسرو بیگ گرجی، تصحیح فائزه زهرا میرزا)؛ پایان نامه (تحلیل ادبی نگاره های شاهنامه: فاطمه ماهوان)؛ شعر کودک (فقط یک بستنی قیفی: الهام حسینی زاوه- میو میو تشکر: مریم هاشم پور)؛ شعر نوجوان (دفتر گل باز شد: مریم زندی- برو جلو بوق نزن: فاطمه کاوندی)؛ داستان کودک (مجموعه کتابهای نارنجی: 52 قصه برای 52 هفته سال- فریبا کلهر، فروزنده خداجو و سرور کتبی)؛ داستان نوجوان (بازگشت هرداد: فریبا کلهر)؛ داستان ترجمه کودک و نوجوان (سیاه قلب: کورنلیا فونکه، ترجمه کتایون سلطانی)؛ در این دوره از دکتر امیربانو_کریمی به عنوان پیش کسوت برتر تقدیر شد.
برگزیدگان و تقدیرشدگان دوره ششم (1393):
داستان بزرگسال (هزارگره: مریم فردوسی)؛ شعر بزرگسال (جاری تر از ونیز: پونه نیکویی- سکوت گفتنی: سودابه مهیجی)؛ داستان کودک و نوجوان (بهتر از شکلات مجانی: سودابه فرضی پور- من و عجیب و غریب: فروزنده خداجو) شعر کودک و نوجوان (هم روزنامه هم کلوچه: مریم هاشم پور)؛ ترجمه (قطار شبانه لیسبون: مترجم مهشید میرمعزی- وداع با ملکه: مترجم سعیده بوغیری)؛ پژوهش ادبی (حرکت تئاتر به سمت شعر : طلایه رویایی - کارکرد ابهام در فرایند خوانش متن: فروغ صهبا)؛ ادبیات نمایشی (اینگرید برگمن با بوی قورمه سبزی: هاله مشتاقی نیا). بعد از چهاردوره برگزاری جایزه توسط خانه کتاب ایران، از این دوره بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان عهده دار برگزاری مسابقه شد.
برگزیدگان و تقدیرشدگان دوره هفتم (1395):
ادبیات نمایشی (تاج ماه: فریده فرجام- مرده ریگ: تهمینه محمدی)؛ ترجمه (فرهنگ فشرده لغات چینی به انگلیسی: ریحانه وادی دار- ذهن من: آتینا محمدی)؛ پژوهش ادبی (تاریخ شعر زنان از آغاز تا سده هشتم هجری: رقیه کراچی)؛ شعر بزرگسال (دایره: مریم جعفری آذرمانی)؛ داستان بزرگسال (خون مردگی: الهام فلاح)؛ شعر کودک (پرنده باران: مهدیه نظری).
برگزیدگان و تقدیرشدگان دوره هشتم (1397):
پژوهش ادبی (ادبیات بینافرهنگی نویسندگان برون تبار در آلمان: نرجس خدایی- مکتب های ادبی جهان: مریم حسینی)؛ شعر (اگر تو بودی امروز شنبه بود: فریبا شادلو)؛ لیلی آذر: اعظم سعادتمند)؛ ادبیات نمایشی (دور از دسترس اطفال نگهداری شود: فرشته فرشاد)؛ داستان بزرگسال (بگذار تروا بسوزد: آناهیتا آروان)؛ شعر کودک و نوجوان (خداحافظی در خیابان پاییز: مریم اسلامی)؛ داستان کودک و نوجوان (شاخ دماغی ها: سیده عذرا موسوی).
نیز ← جایزه_های_ادبی
منابع:
http://parvin.adabiatirani.com/ http://yon.ir/b5pxK http://yon.ir/X2kDL