جانوران امریکای جنوبی

جانوران اِمریکای جنوبی South American fauna
قبل از بالا آمدن باریکة پاناما و ایجاد پل خشکی بین امریکای شمالی و جنوبی، این دو بخش میلیون ها سال از یکدیگر جدا بودند. جدایی طولانی، امکان تکامل جانوران قدیمی امریکای جنوبی را، بدون رقابت، فراهم آورد. این امر همچنین تنوع فوق العادة جانوران امریکای جنوبی را نیز توجیه می کند. هرچند بسیاری از گونه های باستانی به سبب عدم توانایی رقابت با گونه های مهاجر شمالی یا به سبب انقراض وسیع پلیوستوسن از میان رفتند؛ برخی دیگر به حیات خود ادامه دادند. بازمانده ها عبارت اند از برخی از کیسه داران، که به جز امریکای جنوبی فقط در قارة استرالیا یافت می شوند؛ و بی دندانیان، شامل تنبل ها، آرمادیلوها، و مورچه خوارها. بسیاری از گونه ها، چه گونه های باستانی و چه گونه های معاصر، به حد غیرمعمول تنوع یافته اند. این موضوع مخصوصاً در مورد جوندگان، خفاش ها، نخستیان و بسیاری از پرندگان، ماهی ها، و بی مهرگان صادق است. این گروه ها انشعابات سازشی و همگرایی های تکاملی را چنان نشان می دهند که مشابه آن در هیچ کجا دیده نمی شود. نتیجة آن فراوانی نابرابر در انواع حیات این ناحیه است. عامل دیگری که اجازة تنوع زیستی استثنایی را می دهد، استقرار عوارض جغرافیایی به شکلی ویژه است که در آن جنگل های پرآب استوایی، توندرای آلپی، علف زارهای پست، جلگه های مرتفع و سرد، بیابان های سوزان، و رشته کوه های پوشیده از برف در نزدیکی هم قرار گرفته اند. پستانداران این منطقه عبارت اند از کاپی بارا، بزرگ ترین جوندة زنده؛ سه گونه خوک خرطوم دار که نزدیک ترین خویشاوندان شان در آسیای جنوب شرقی یافت می شوند؛ ویکونا (شتر بی کوهان)؛ لامای وحشیِ گواناکو، از اخلاف شترهای قدیمی در دنیای جدید، خویشاوندان این شترهای بی کوهان با نام لاما و آلپاکا کاملاً اهلی شده اند. نخستیان، که تمام آن ها درخت زی اند عبارت اند از: میمون های زوزه کش پر سر و صدا، میمون های عنکبوتی پابلند، و مارموسِت کوچک و میمون های دندان گرازی. همچنین میمون شب، با نام علمی Aotus Trivirgatus، تنها میمون حقیقتاً شب زی است. تخصص یافتن برای زندگی بر روی درخت در بسیاری از گونه ها با تکامل دم گیرنده مشخص می شود که به مثابه دست و پای پنجم و پنجه عمل می کند. این تنها نخستیان نیستند که دم گیرنده دارند؛ کینکاجو یکی از دو گوشت خواری است که دارای دم گیرنده است؛ به علاوه یک نوع تَشی با دم گیرنده نیز وجود دارد. پنج گونة خانواده تنبل منحصربه امریکای جنوبی اند؛ این جانوران آن چنان برای زندگی، به صورت آویزان و سر و ته بر روی درختان سازش یافته اند که راه رفتن روی زمین برای آن ها تقریباً غیرممکن است. در ۱۹۹۹ گونة جدیدی از جوندگان در استان توکومان آرژانتین کشف شد. این گونه با طول ۷ سانتی متر، کوچک ترین موش علف زار از جنس Akodon (آکودون) است، که جانورانی زمین زی اند و از دانه و میوة گیاهان و نیز از بی مهرگان تغذیه می کنند. نام علمی این گونة تازه کشف شده Akodon aliquantulus است. خفاش های خون آشام، تنها پستانداران انگل دنیا، در گستره ای از مکزیک تا آرژانتین یافت می شوند. پستانداران شکارچی عبارت اند از: روباه خاکستری، گرگ یال دارِ ساکن در علف زارهای معتدله، شیر کوهی، گربة دشتی و جگوار. آمازون رودخانه ای عظیم و با حرکت آهسته است که به همراه سرشاخه هایش دارای تنوع جانوران آبی پیچیده ای است. ماهی ها گروهی از انواع بسیار تخصص یافته اند که در بین آن ها ماهی الکتریکی، ماهی شش دار، ماهی های کوچک پیرانا، و بزرگ ترین ماهی شکارچی آب شیرین، آراپایمای گوشت خوار دیده می شود که تا ۹۰ کیلوگرم وزن دارد. دلفین گوشت خوار رودخانه ای و گاو دریایی (ماناتی)، پستانداران گیاه خوار دریایی اند که به زندگی در آب شیرین سازش یافته اند. مارهای ساکن اطراف و داخل رود عبارت اند از: آناکوندا (نوعی مار بوآ) و انواع مارهای بوآ و خزندة دیگری با نام کایمن (نوعی تمساح) که برای پوستش شکار می شود. در فصل آشیانه سازی، لاک پشت های رودخانه آرائو با نام علمی Podocnemis expansa در امتداد آمازون و اورنوکو تجمع می کنند. در گذشته تعداد آن ها به قدری زیاد بود که راه عبور قایق ها را سد می کردند. اما بر اثر شکار افراد بالغ این نوع برای استفاده از گوشت و تخم های آن ها اکنون جزء گونه های تحت حفاظت اند. در امتداد ساحل غربی، آب های سردِ جریانِ اقیانوسی پرو با آب های غنی از مواد مغذی برآمده از اعماق اقیانوس آرام برخورد می کند. این پدیده شرایط ایده آل پلانکتون ها است که خود غذای دستجات بی پایان ماهی ها، مخصوصاً ماهی های کولی اند، بدین ترتیب این ناحیه به پربارترین منطقة شیلاتی جهان تبدیل شده است. این «سفرة پرنعمت زیستی» فک های دریایی، شیرهای دریایی و دستجات عظیم پرندگان دریایی، ازجمله قره قاز، پلیکان و غازهای شمالی، را تغذیه می کند. یک چهارم کل گونه های پرندگان جهان در امریکای جنوبی یافت می شوند. بسیاری از انواع بومی این پرندگان گونه های مشابهی در سایر قاره ها ندارد. این پرندگان تنوع زیادی دارند. از جمله: ریای فاقد قدرت پرواز که ساکن علف زارهای بدون درخت است و کندر آند، بزرگ ترین پرندة شکاری زنده. در جنگل های بارانی این منطقه، طوطی های دم بلند، توکان ها، و پرندگان شهدخوار، با نام مرغ مگس، زندگی می کنند. بزرگ ترین عقاب جهان، عقاب هارپی، با نام علمی Harpia Harpyja، در نواحی جنگلی دور افتاده زندگی می کند. طعمة این پرنده پستانداران درخت زی، از قبیل تنبل ها و میمون ها، و نیز پرندگان بزرگ اند. به همان نسبت که زندگی جانوری در امریکای جنوبی بسط و توسعه یافته است، استفاده بی حد و مرز از این منطقه نیز مضر بوده است. از میان گونه های دریازی، جمعیت جانوران خزدار به سختی آسیب دیده اند. فک خزدار امریکای جنوبی که زمانی به تعداد میلیونی یافت می شد، بر اثر شکار تقریباً منقرض شده است. اخیراً تمساح امریکایی نیز بر اثر شکار مخفی در شرف انقراض است. استفاده وسیع از علف زارها برای چرای احشام، استفاده از منابع جنگل های بارانی، و فشار بی رحمانة شکار، آثار مهلکی بر جانوران بومی امریکای جنوبی دارد. ۱.Arrau river ۲.Orinoco ۳.Isthmus of Panama ۴.Capybara ۵.Tucuman Province ۶.Argentina ۷.Mexico ۸.Peru ۹.edentates ۱۰.sloths ۱۱.armadillos ۱۲.anteaters ۱۳.rhea ۱۴.condor ۱۵.toucan ۱۶.hummingbird ۱۷.marsupials ۱۸.rodents ۱۹.bats ۲۰.primates ۲۱.spider mondey ۲۲.marmoset ۲۳.birds ۲۴.fishes ۲۵.invertebrates ۲۶.mammals ۲۷.tapir ۲۸.vicuna ۲۹.guanaco ۳۰.Llama ۳۱.Alpaca ۳۲.sea lions ۳۳.cormorantis ۳۴.pelicans ۳۵.boobies ۳۶.howler monkey ۳۷.ramann ۳۸.douroucouli ۳۹.prehensiletail ۴۰.kinkajou ۴۱.carnivores ۴۲.parasitic mammals ۴۳.piranha ۴۴.arapaima ۴۵.carnivorous river dolphin ۴۶.anaconda ۴۷.boa ۴۸.nesting season ۴۹.turles ۵۰.plankton ۵۱.anchouies ۵۲.seals ۵۳.macaw ۵۴.harpy eagle ۵۵.fur-bearing animals ۵۶.fur seals ۵۷.pleistocene ۵۸.porcupine ۵۹.vampire bats ۶۰.predatory mammals ۶۱.grey fox ۶۲.maned wolf ۶۳.mountain lion ۶۴.pampas cat ۶۵.jaguar ۶۶.electricfich ۶۷.lungfih ۶۸.manatee ۶۹.caiman