جانوران آسیا. جانِوَرانِ آسیا
جانِوَرانِ آسیا Asian fauna موقعیت جغرافیایی آسیا و ارتباط آن با اروپا، و در گذشتة نه چندان دور با افریقا، امریکای شمالی و استرالیا، فرصت کافی برای تشکیل اجتماعات گیاهی و جانوری فراهم کرده است. فون آسیا شامل گونه هایی با شباهت نزدیک به قاره های همسایه است. نمونه هایی از این شباهت ها عبارت اند از گوسفند وحشی که در هر دو قارة آسیا و امریکای شمالی یافت می شود، گوزن شمالی بزرگ، سیاه گوش، گرگ، و دلة امریکایی که در اروپا، آسیا، و کانادا یافت می شوند، مورچه خوار فلس دار و شبه میمون ها، همچنین، یوزپلنگ، پلنگ، و شیر که در آسیا و افریقا یافت می شود. بنابراین، فون آسیا بسیار متنوع است. این قاره از نظر پوشش گیاهی به خوبی مطالعه شده است و تقریباً می توان قاره را به مناطق گیاهی متفاوت تقسیم بندی کرد. شمالی ترین ناحیه، توندرا، پوشش گیاهی کوتاه و پراکنده ای دارد و بخش زیرین خاک آن دایم یخ زده است (یخ بندان دائم). اغلب جانوران فقط به صورت فصلی در توندرا زندگی می کنند و با نزدیک شدن زمستان به جنوب می روند. گوزن شمالی از معدود ساکنان دایم توندراست. جانور سم دار بزرگ اصلی توندرا گوزن شمالی بزرگ (اِلک) است. گوشت خواران توندرا عبارت اند از خرس قهوه ای، گرگ، دلة امریکایی، و روباه قطبی، همچنین سمور. جوندگان این منطقه شامل موش مهاجر و سنجاب پرنده اند. از بین پرندگان، جغد برفی و یک نوع باقرقره از ساکنان دایم اند. دسته های عظیم حشراتی که در طول تابستان کوتاه تولیدمثل می کنند، بسیاری از پرندگان مهاجر فصلی را جلب می کنند. توندرا به تایگا می پیوندد که کمربندی جنگلی متشکل از مخروطیان است که در طول قاره کشیده شده است و بزرگ ترین جنگل پیوستة جهان را تشکیل می دهد. با نزدیک شدن به ساحل اقیانوس آرام، تایگا در مقایسه با جنگل های درختان پهن برگ اروپا تغییر می کند و به ترکیبی از درختان برگ ریز تبدیل می شود. از بین جانوران این ناحیه برخی شبیه جانوران اروپا و برخی دیگر شبیه جانوران نواحی دیگر آسیایند. این جانوران عبارت اند از: چند گونه گوزن، از جمله گوزن قرمز و گوزن کوچک و بز آهوی آسیایی، از آهو ـ بُزان، خرس، پلنگ، و حتی نوعی میمون (مَکَک ژاپنی)، ببر بزرگ ترین و قوی ترین گوشت خوار زنده ای است که احتمالاً از این ناحیه منشأ گرفته و بعدها در شمال و غرب پخش شده است. در استپ جنوب توندرا، جنگل جای خود را به استپ بدون درخت می دهد که معادل اوراسیایی چمن زار و دشت است و در برخی نواحی به بیابان می رسد. ویژگی آب و هوایی استپ عبارت است از: زمستان فوق العاده سرد و تابستان بسیار گرم. بسیاری از گونه ها با ییلاق و قشلاق کردن متوالی به این مشکل ناشی از تنوع آب و هوایی فائق آمده اند. جوندگان حفار نظیر موش خرمای کوهی، موش مهاجر، و موش برای حفظ زیستگاه و به منزلة شکار اصلی پستان داران و پرندگان شکارچی، پستان دارانی کلیدی اند. زمانی استپ جایگاه گله های بی شمار علف خواران گروهی، شامل الاغ وحشی، اسب وحشی، شتر وحشی، بز کوهی سیگا، و غزال غبعب دار بود، اما بر اثر استفادة روزافزون چوپان ها و احشام اهلی آن ها از علف زارها، گونه های وحشی کم شده و برخی از آن ها تقریباً در مرحلة انقراض اند. دریاچه ها و زمین های نمناک، ویژگی مهم استپ هایند که برای پرندگان وحشی، از نظر تولیدمثل و تجمع، بسیار مهم اند. دریاچه های مرکب مشتمل بر دریاچة بایکال است که قدیمی ترین و عمیق ترین دریاچة دنیا است. آب های این دریاچه شامل فون نامعمول جالبی شامل بیش از بیست گونه ماهی است که در هیچ جای دیگر دنیا یافت نمی شود و گونة منحصر به فردی فُک که یگانه گونة فُک آب شیرین است. فلات مرتفع آسیای مرکزی محل زندگی چندین گونه است که مشخصة آن ها تطابق با آب و هوای سرد است. پستان داران این منطقه عبارت اند از غزال تبت، الاغ وحشی، پلنگ برفی، و شکار اصلیش، گوسفند آبی رنگ. جالب ترین این جانوران گاومیش وحشی و بز کوهی تبت است که همواره در ارتفاعاتی تا ۶۱۰۰ متر بالاتر از سطح دریا زندگی می کنند. این ارتفاع بالاترین ارتفاعی است که پستان داران بزرگ در آن یافت می شوند. گاومیش وحشی یکی از گروه های گوساله های وحشی آسیایی است که در کنام های اکولوژیک متنوعی اشتقاق یافته اند. در کنار گاو شاخ بلند وحشی و گاومیش منقرض شده، این گروه شامل بوفالو، گاو وحشی بانتنگ، نوعی گاو وحشی هند (گاور)، گاو نر جنگلی، دو نوع کوتوله، بوفالوی اندونزی و تاماروی فیلیپین است. حلقة بین گوسالة وحشی و گوسفند وحشی، گوسفند گاو مانند، بز کوهی بزرگ تبت، و گاو مشک دار است. گروه های جالب دیگر شامل آهوی شهر، بز وحشی، بز وحشی تور، گوسفند آبی، بز وحشی مارخور، و گوسفند ارغالی اند. شرقی سیشوان در جنوب چین، جایی که محدودة شرقی فلات تبت به چین می رسد، منطقه استثنایی، و مهمی برای جانورشناسی است. این منطقه ناحیة واسط بین ناحیة پالئارکتیک و اورینتال (شرقی) است و گنجینة تعدادی از گونه های قدیمی، شامل پاندای عظیم الجثه، و گروهی از حشره خوران قدیمی است که با زندگی آبی سازش پیدا کردند، به حدی که پاهای بعضی از آن ها پرده شنا دارد. همچنین، این منطقه احتمالاً خانة اجدادی قرقاول ها است. هیمالیا تقسیم طبیعی نواحی پالئارکتیک و اورینتال است. در جنوب، بسیاری از گونه ها مشابه گونه های افریقایی اند. علف خواران چمن زار، نظیر غزال هندی، و شکارچیانی نظیر شیر، یوزپلنگ، کفتار، و شغال در این منطقه یافت می شوند. جانوران جنگل عبارت اند از فیل و سه گونه کرگدن. کنام مورچه خوار را مورچه خوار پانگولین اشغال کرده است که در افریقا نیز یافت می شود. نخستیان جنگل های گرمسیری آسیا یکی از سه جمعیت اصلی نخستیان جهان را در خود جای می دهد. این جمعیت شامل حدود ۴۵ گونه است که عبارت اند از شبه میمون ها (لوریس و تارسیر)، لنگور برگ خوار، اروانگوتان بورنئو و سوماترا، و گیبون. نهایت اختصاص در میمون بینی پهن دیده می شود که جنگل های گرم را ترک کرده است. این جنگل ها معمولاً زیستگاه نخستیانی بوده است که نیمی از سال را زیر برف می خوابند. همچنین، این ویژگی در میمون خرطوم دار نیز دیده می شود که با زندگی در باتلاق های حرّا سازش یافته و در این مرحله غواص و شناگر شده است.
۱. Specie ۲. ۳. Permafrost ۴. ۵. ۶. ۷. Mammals ۸. ۹. Complex lake ۱۰. Primates ۱۱. Prosimians ۱۲. Loris ۱۳. Tarsier ۱۴. Specialization ۱۵. Brown bear ۱۶. Fox ۱۷. Lemmings ۱۸. Flying squirrels ۱۹. Snowy owl ۲۰. Willow ptarmigan ۲۱. Deer ۱۳. Tiger ۱۴. Marmot ۱۵. Mice ۱۶. Wild yak ۱۷. China ۱۸. Palaeoarctic ۱۹. Oriental ۲۰. Himalayas ۲۱. Lion ۲۲. Cheetah ۲۳. Hyena ۲۴. Jackal ۲۵. Elephant ۲۶. Rhinoceros ۲۷. Pangolines ۲۸. Langurs ۲۹. orang-utan
جانِوَرانِ آسیا Asian fauna موقعیت جغرافیایی آسیا و ارتباط آن با اروپا، و در گذشتة نه چندان دور با افریقا، امریکای شمالی و استرالیا، فرصت کافی برای تشکیل اجتماعات گیاهی و جانوری فراهم کرده است. فون آسیا شامل گونه هایی با شباهت نزدیک به قاره های همسایه است. نمونه هایی از این شباهت ها عبارت اند از گوسفند وحشی که در هر دو قارة آسیا و امریکای شمالی یافت می شود، گوزن شمالی بزرگ، سیاه گوش، گرگ، و دلة امریکایی که در اروپا، آسیا، و کانادا یافت می شوند، مورچه خوار فلس دار و شبه میمون ها، همچنین، یوزپلنگ، پلنگ، و شیر که در آسیا و افریقا یافت می شود. بنابراین، فون آسیا بسیار متنوع است. این قاره از نظر پوشش گیاهی به خوبی مطالعه شده است و تقریباً می توان قاره را به مناطق گیاهی متفاوت تقسیم بندی کرد. شمالی ترین ناحیه، توندرا، پوشش گیاهی کوتاه و پراکنده ای دارد و بخش زیرین خاک آن دایم یخ زده است (یخ بندان دائم). اغلب جانوران فقط به صورت فصلی در توندرا زندگی می کنند و با نزدیک شدن زمستان به جنوب می روند. گوزن شمالی از معدود ساکنان دایم توندراست. جانور سم دار بزرگ اصلی توندرا گوزن شمالی بزرگ (اِلک) است. گوشت خواران توندرا عبارت اند از خرس قهوه ای، گرگ، دلة امریکایی، و روباه قطبی، همچنین سمور. جوندگان این منطقه شامل موش مهاجر و سنجاب پرنده اند. از بین پرندگان، جغد برفی و یک نوع باقرقره از ساکنان دایم اند. دسته های عظیم حشراتی که در طول تابستان کوتاه تولیدمثل می کنند، بسیاری از پرندگان مهاجر فصلی را جلب می کنند. توندرا به تایگا می پیوندد که کمربندی جنگلی متشکل از مخروطیان است که در طول قاره کشیده شده است و بزرگ ترین جنگل پیوستة جهان را تشکیل می دهد. با نزدیک شدن به ساحل اقیانوس آرام، تایگا در مقایسه با جنگل های درختان پهن برگ اروپا تغییر می کند و به ترکیبی از درختان برگ ریز تبدیل می شود. از بین جانوران این ناحیه برخی شبیه جانوران اروپا و برخی دیگر شبیه جانوران نواحی دیگر آسیایند. این جانوران عبارت اند از: چند گونه گوزن، از جمله گوزن قرمز و گوزن کوچک و بز آهوی آسیایی، از آهو ـ بُزان، خرس، پلنگ، و حتی نوعی میمون (مَکَک ژاپنی)، ببر بزرگ ترین و قوی ترین گوشت خوار زنده ای است که احتمالاً از این ناحیه منشأ گرفته و بعدها در شمال و غرب پخش شده است. در استپ جنوب توندرا، جنگل جای خود را به استپ بدون درخت می دهد که معادل اوراسیایی چمن زار و دشت است و در برخی نواحی به بیابان می رسد. ویژگی آب و هوایی استپ عبارت است از: زمستان فوق العاده سرد و تابستان بسیار گرم. بسیاری از گونه ها با ییلاق و قشلاق کردن متوالی به این مشکل ناشی از تنوع آب و هوایی فائق آمده اند. جوندگان حفار نظیر موش خرمای کوهی، موش مهاجر، و موش برای حفظ زیستگاه و به منزلة شکار اصلی پستان داران و پرندگان شکارچی، پستان دارانی کلیدی اند. زمانی استپ جایگاه گله های بی شمار علف خواران گروهی، شامل الاغ وحشی، اسب وحشی، شتر وحشی، بز کوهی سیگا، و غزال غبعب دار بود، اما بر اثر استفادة روزافزون چوپان ها و احشام اهلی آن ها از علف زارها، گونه های وحشی کم شده و برخی از آن ها تقریباً در مرحلة انقراض اند. دریاچه ها و زمین های نمناک، ویژگی مهم استپ هایند که برای پرندگان وحشی، از نظر تولیدمثل و تجمع، بسیار مهم اند. دریاچه های مرکب مشتمل بر دریاچة بایکال است که قدیمی ترین و عمیق ترین دریاچة دنیا است. آب های این دریاچه شامل فون نامعمول جالبی شامل بیش از بیست گونه ماهی است که در هیچ جای دیگر دنیا یافت نمی شود و گونة منحصر به فردی فُک که یگانه گونة فُک آب شیرین است. فلات مرتفع آسیای مرکزی محل زندگی چندین گونه است که مشخصة آن ها تطابق با آب و هوای سرد است. پستان داران این منطقه عبارت اند از غزال تبت، الاغ وحشی، پلنگ برفی، و شکار اصلیش، گوسفند آبی رنگ. جالب ترین این جانوران گاومیش وحشی و بز کوهی تبت است که همواره در ارتفاعاتی تا ۶۱۰۰ متر بالاتر از سطح دریا زندگی می کنند. این ارتفاع بالاترین ارتفاعی است که پستان داران بزرگ در آن یافت می شوند. گاومیش وحشی یکی از گروه های گوساله های وحشی آسیایی است که در کنام های اکولوژیک متنوعی اشتقاق یافته اند. در کنار گاو شاخ بلند وحشی و گاومیش منقرض شده، این گروه شامل بوفالو، گاو وحشی بانتنگ، نوعی گاو وحشی هند (گاور)، گاو نر جنگلی، دو نوع کوتوله، بوفالوی اندونزی و تاماروی فیلیپین است. حلقة بین گوسالة وحشی و گوسفند وحشی، گوسفند گاو مانند، بز کوهی بزرگ تبت، و گاو مشک دار است. گروه های جالب دیگر شامل آهوی شهر، بز وحشی، بز وحشی تور، گوسفند آبی، بز وحشی مارخور، و گوسفند ارغالی اند. شرقی سیشوان در جنوب چین، جایی که محدودة شرقی فلات تبت به چین می رسد، منطقه استثنایی، و مهمی برای جانورشناسی است. این منطقه ناحیة واسط بین ناحیة پالئارکتیک و اورینتال (شرقی) است و گنجینة تعدادی از گونه های قدیمی، شامل پاندای عظیم الجثه، و گروهی از حشره خوران قدیمی است که با زندگی آبی سازش پیدا کردند، به حدی که پاهای بعضی از آن ها پرده شنا دارد. همچنین، این منطقه احتمالاً خانة اجدادی قرقاول ها است. هیمالیا تقسیم طبیعی نواحی پالئارکتیک و اورینتال است. در جنوب، بسیاری از گونه ها مشابه گونه های افریقایی اند. علف خواران چمن زار، نظیر غزال هندی، و شکارچیانی نظیر شیر، یوزپلنگ، کفتار، و شغال در این منطقه یافت می شوند. جانوران جنگل عبارت اند از فیل و سه گونه کرگدن. کنام مورچه خوار را مورچه خوار پانگولین اشغال کرده است که در افریقا نیز یافت می شود. نخستیان جنگل های گرمسیری آسیا یکی از سه جمعیت اصلی نخستیان جهان را در خود جای می دهد. این جمعیت شامل حدود ۴۵ گونه است که عبارت اند از شبه میمون ها (لوریس و تارسیر)، لنگور برگ خوار، اروانگوتان بورنئو و سوماترا، و گیبون. نهایت اختصاص در میمون بینی پهن دیده می شود که جنگل های گرم را ترک کرده است. این جنگل ها معمولاً زیستگاه نخستیانی بوده است که نیمی از سال را زیر برف می خوابند. همچنین، این ویژگی در میمون خرطوم دار نیز دیده می شود که با زندگی در باتلاق های حرّا سازش یافته و در این مرحله غواص و شناگر شده است.
۱. Specie ۲. ۳. Permafrost ۴. ۵. ۶. ۷. Mammals ۸. ۹. Complex lake ۱۰. Primates ۱۱. Prosimians ۱۲. Loris ۱۳. Tarsier ۱۴. Specialization ۱۵. Brown bear ۱۶. Fox ۱۷. Lemmings ۱۸. Flying squirrels ۱۹. Snowy owl ۲۰. Willow ptarmigan ۲۱. Deer ۱۳. Tiger ۱۴. Marmot ۱۵. Mice ۱۶. Wild yak ۱۷. China ۱۸. Palaeoarctic ۱۹. Oriental ۲۰. Himalayas ۲۱. Lion ۲۲. Cheetah ۲۳. Hyena ۲۴. Jackal ۲۵. Elephant ۲۶. Rhinoceros ۲۷. Pangolines ۲۸. Langurs ۲۹. orang-utan
wikijoo: جانوران_آسیا