جان اندرسون (1947- ) (John Anderson)(با نام کامل: جان رابرت اندرسون) روان شناس امریکایی، زادۀ ونکوور، بریتیش کلمبیا، کاناداکهدر بخش فقیرنشین شهر ونکوور بزرگ شد.در 1968 مدرک کارشناسی را از دانشگاه بریتیش کلمبیا و دکترا را در 1972 از دانشگاه استنفورد دریافت کرد. او پس از دریافت دکترا،استادیار دانشگاه ییل شد. یک سال در آن دانشگاهماند و دروس مرتبط با روان شناسىِ شناختى را در مقطع لیسانس و فوق لیسانس تدریس کرد.در طول این مدت، علاقه اش به ساختارها و فرآیندهاى شناختى گسترش یافت.
اندرسون به درکارتباط بین زبان و تفکر نیز علاقه خاصى داشت و هنگامى که کرسى دکترى دانشگاه استنفورد به او پیشنهاد شد، فرصتى براى ادامۀ تحقیقات در این زمینه برایش فراهم آمد. سپس به دانشگاه میشیگان انتقال یافت. در سومین سال حضورش در دانشگاه میشیگان، علاقه اش به زبان و یادگیرى به مراتب بیشتر شد و در آن هنگام بود که الگوى شبیه سازى کامپیوترى از اکتساب زبان را طراحى کرد.ارتباطش با جیمزگرینو که بر روى یادگیرى و استدلال کار مى کرد، سبب شد که او به کاربرد روان شناسى شناختى در آموزش علاقه مند شود.
در همان دانشگاه میشیگان بود که او با همسرش آشنا شد که دانشجوى کارشناسىبود. آن دو در ١٩٧٣ با هم ازدواج کردند و پس از آن،همکارى فکرى نزدیکى با یکدیگر داشتند.
اندرسونآزمایشاتى انجام داد که منجر به شکل گیرى نظریۀ ACT (کنترل انطباقیِتفکر)شد. او از اصطلاح "معمارى شناختى" استفاده کرد که به طرح و سازماندهى ذهن اشاره دارد و در کتاب معمارى شناختی (1983)، نظریۀACT را به طور کامل شرح داده است.
اندرسوندر استفاده از رایانه ها برای مدل سازی معماری ذهن انسان پیشگام است، رویکردی که به "تحلیل منطقی" معروف است.تحلیل منطقى مبتنى بر این ایده است که براى درکتفکر انسان، ضرورتى براى طرح یک نظریه از مکانیسم هاى آن وجود ندارد . در عوض، ضرورى است که هنگام مواجهۀ فرد براى حل یک مسئلهساختار احتمال درکشود. اندرسون به طرح یک نظریۀجدید از یادگیرى فرایندى پرداخت که تحلیلمنطقى را در آن ادغام کرد.نظریۀACT-R بر اهمیت تمرین در یادگیرىِ مؤلفه هاى هر نوع مهارتى تأکید کرد وتمرکزاصلى نظریه بر این است که به منظور یادگیرى یک مهارت پیچیده، باید در هر مؤلفه به طور مجزا مسلط شده باشیم.
او همچنین درگیر مطالعات تجربی دقیقی است و با استفاده از فن آوری اف .ام .آر.آی (نوعی روش تصویربرداری درام.آر.آی)تلاش می کند حمایت مالیِ تجربی از مدل های نظری اش را فراهم سازد.
اندرسون نویسنده یا نویسندۀ همکار بیش از ۳۲۰ مقالۀ مجلات و فصول کتاب است. او همچنین نویسنده، نویسندۀ همکار یا سردبیر شش کتاب بسیار تاثیرگذار نیز هست. اندرسون جوایز و مدارج افتخاری بسیاری دریافت کرده است. در سال ۲۰۱۶، آکادمی ملی علوم ایالات متحده، جایزۀ معتبر اتکینسون را به ویاهدا کرد. اوهمچنین برندهٔ مدالبنجامین فرانکلین شده است.
در حال حاضر، دردانشگاه کارنگی ملون استاد روان شناسی و علوم کامپیوتر است.
از دیگرآثار اوست:زبان، حافظه و اندیشه(۱۹۷۶)؛شخصیت سازش پذیرفکر(۱۹۹۰)؛یادگیری و حافظه: رویکرد یکپارچه(۲۰۰۰)؛چگونه ذهن انسان در جهان فیزیکی رخ می دهد؟(۲۰۰۷)؛ روان شناسی شناختی و پیامدهای آن (۲۰۱۴).
منابع:
https://en.wikipedia.org/wiki/John_Robert_Anderson_(psychologist)
http://act-r.psy.cmu.edu/peoplepages/ja/
https://www.cmu.edu/dietrich/psychology/people/core-training-faculty/anderson-john.html
https://www.apa.org/science/about/psa/2011/01/john-anderson
https://www.amazon.com/John-R.-Anderson/e/B001HD37D6