جامی، عبدالرحمان (خرجرد ۸۱۷ ـ هرات ۸۹۸ق)
جامی، عبدالرحمان
(مشهور به خاتم الشعرا) شاعر، ادیب و عارف ایرانی. در آغاز جوانی با خانواده اش به هرات کوچید و در آن جا نزد مولانا جنید اصولی، مولانا خواجه علی سمرقندی و مولانا شهاب الدین محمد جاجرمی شاگردی کرد. سپس به سمرقند رفت و از قاضی زادۀ رومی درس آموخت. پس از بازگشت به هرات به سیر و سلوک و عرفان روی آورد و به سعدالدین کاشغری، از بزرگان طریقت نقشبندیه، دست ارادت داد و پس از او به ناصرالدین عبیدالله احرار پیوست. جامی با جهان شاه قراقویونلو، اوزون حسن آق قویونلو و یعقوب بیگ آق قویونلو، سلطان محمد فاتح و بایزید اول عثمانی نوشت وخواند داشت و برخی آثارش را به نام ایشان نوشت. نخستین دیوان او، که به تقلید از امیرخسرو دهلوی به سه قسمت تقسیم شده، به ابوسعید گورکانی اهدا شده است. جامی آخرین شاعر بزرگ سبک عراقی به شمار می رود. در غزل و مثنوی پیرو امیرخسرو بود. از او مرثیه ای به مناسبت سال درگذشت فرزندش به جا مانده که در شناخت روحیه و چگونگی نگرش او به جهان اهمیت دارد. مداح خاندان رسالت نیز بود. قدیم ترین کتابی که از او به جا مانده رسالۀ کبیر در فن معماست که آن را به نام ظهیرالدین بابر نوشته است. از آثارش: اشعةاللمعات؛ بهارستان؛ نفحات الانس؛ هفت اورنگ/سبعۀ جامی (مثنوی های سلسلةالذهب، سلامان و ابسال، تحفةالاسرار، سبحةالابرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون، خسرونامۀ اسکندری) (تهران، ۱۳۶۶ش)؛ شواهدالنبوه؛ لوایح؛ لوامع؛ شرح بر الفیه ابن حاجب مشهور به شرح جامی.
جامی، عبدالرحمان
(مشهور به خاتم الشعرا) شاعر، ادیب و عارف ایرانی. در آغاز جوانی با خانواده اش به هرات کوچید و در آن جا نزد مولانا جنید اصولی، مولانا خواجه علی سمرقندی و مولانا شهاب الدین محمد جاجرمی شاگردی کرد. سپس به سمرقند رفت و از قاضی زادۀ رومی درس آموخت. پس از بازگشت به هرات به سیر و سلوک و عرفان روی آورد و به سعدالدین کاشغری، از بزرگان طریقت نقشبندیه، دست ارادت داد و پس از او به ناصرالدین عبیدالله احرار پیوست. جامی با جهان شاه قراقویونلو، اوزون حسن آق قویونلو و یعقوب بیگ آق قویونلو، سلطان محمد فاتح و بایزید اول عثمانی نوشت وخواند داشت و برخی آثارش را به نام ایشان نوشت. نخستین دیوان او، که به تقلید از امیرخسرو دهلوی به سه قسمت تقسیم شده، به ابوسعید گورکانی اهدا شده است. جامی آخرین شاعر بزرگ سبک عراقی به شمار می رود. در غزل و مثنوی پیرو امیرخسرو بود. از او مرثیه ای به مناسبت سال درگذشت فرزندش به جا مانده که در شناخت روحیه و چگونگی نگرش او به جهان اهمیت دارد. مداح خاندان رسالت نیز بود. قدیم ترین کتابی که از او به جا مانده رسالۀ کبیر در فن معماست که آن را به نام ظهیرالدین بابر نوشته است. از آثارش: اشعةاللمعات؛ بهارستان؛ نفحات الانس؛ هفت اورنگ/سبعۀ جامی (مثنوی های سلسلةالذهب، سلامان و ابسال، تحفةالاسرار، سبحةالابرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون، خسرونامۀ اسکندری) (تهران، ۱۳۶۶ش)؛ شواهدالنبوه؛ لوایح؛ لوامع؛ شرح بر الفیه ابن حاجب مشهور به شرح جامی.