جامو و کشمیر

[ویکی فقه] جامو و کَشمیر، ایالتی مسلمان نشین در شمال هند است.
این ایالت از شمال به کشور افغانستان ، از شمال شرقی و مشرق به کشور چین (مناطق سین کیانگ و تبت)، از جنوب به ایالات هیماچال پرادِش و پنجاب هند، و از مغرب به کشور پاکستان محدود می شود. جامو و کشمیر میان َ۱۷ ۳۲ تا َ۶ ۳۷ عرض شمالی و َ۲۶ ۷۳ تا َ۳۰ ۸۰ طول شرقی واقع است. وسعت تقریبی آن ۲۳۰، ۲۲۲ کیلومتر مربع است. این ایالت به سبب واقع شدن در شمالی ترین قسمت هند، به سَرْتاجِ هند معروف و به سبب تفاوتهای اقلیمی، دارای دو مرکز تابستانی (شهر سرینگر) و زمستانی (شهر قلعه ای جامو) است. از لحاظ سیاسی، جامو و کشمیر دارای شش «قسمت» است: گلگت به مرکزیت شهری به همین نام در شمال؛ بَلْتِسْتان به مرکزیت شهر سکردو در جنوبِ گلگت؛ لداخ، که وسیع ترین قسمت است، به مرکزیت شهر لی/ له/ لیه در مشرق، کشمیر یا درة کشمیر به مرکزیت شهر سرینگر در مغرب، پونْچ، که کوچک ترین قسمت است، به مرکزیت شهری به همین نام در جنوب کشمیر، و جامو به مرکزیت جامو در جنوب.در تقسیم بندی دیگری، این ایالت مشتمل بر چهارده واحد سیاسی است، از جمله: کشمیر شمالی به مرکزیت شهر بارامولا در شمال و شمال غربی سرینگر ، کشمیر جنوبی به مرکزیت سرینگر، مظفرآباد به مرکزیت شهر مظفرآباد در مغرب ایالت، ادم پور به مرکزیت شهر ادم پور میان جامو و لداخ، میرپور به مرکزیت شهر میرپور در شمال غربی جامو، و جامو به مرکزیت شهر جامو.
منازعه میان هند و پاکستان و چین
بر سرِ قسمتهایی از جامو و کشمیر، میان هند و پاکستان و چین منازعه است. به دنبال تصرف شمال شرقی لداخ، حد فاصل مشرق گذرگاه قراقروم (در شمال) و شمال گ ذرگاه لنک (در مشرق) معروف به منطقة چانگ تانگ ، به دست نیروهای چینی، این منطقه از ۱۳۴۱ ش/ ۱۹۶۲ در اختیار دولت چین قرار گرفت. مناطق کوهستانی مغرب ایالت، واحد سیاسی مستقلی میان مرز شرقی پاکستان و هند، به نام «کشمیر آزاد» به مرکزیت شهر مظفرآباد ، را تشکیل می دهد که شامل نواحی اداری کوتلی، میرپور، باغ، مظفرآباد و پونچ است. این واحد سیاسی و نیز گلگت و بلتستان را دولت پاکستان اداره می کند و بقیة ایالت جامو و کشمیر در جنوب و مشرق خط آتش بس در اختیار دولت هند قرار دارد. علاوه بر آن، بخشی از مشرق گلگت و بلتستان را نیز دولت پاکستان در اختیار چین قرار داده است و بدین ترتیب محدودة تحت اختیار چین در مشرق ایالت، از شمال کشمیر (جنوب گذرگاه خونجراب) آغاز می شود و پس از عبور از نزدیکی یخچالهای طبیعی سیاچن، تا جنوب گذرگاه رزنگ، امتداد می یابد .
جامو و کشمیر بخشی از فلات پامیر
جامو و کشمیر بخشی از جنوب فلات مرتفع و کوهستانی پامیر ، در مغرب فلات تبت است و برخی از قله های آن جزو بلندترین قله های جهان اند. با این حال اختلاف ارتفاع در ایالت زیاد است، به طوری که در مقابلِ قله هایی با بیش از هشت هزار متر ارتفاع در شمال و شمال شرقی ایالت، قسمتهایی در جنوب غربی کمتر از پانصد متر ارتفاع دارند. از لحاظ طبیعی این ایالت را می توان از جنوب به شمال به شش منطقة مجزا تقسیم کرد: دشتهای جنوبی معروف به دشتهای اندروه و بجوات، که ادامة دشت پنجاب در قسمت جامو هستند، ارتفاعات سیوالیکس در شمال جامو؛ رشته کوههای هیمالیای متوسط که با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی امتداد دارند؛ درة کشمیر که در حوضة آبریز رود جهلم میان رشته کوههای هیمالیای متوسط و بزرگ واقع است، رشته کوههای هیمالیای بزرگ که یخچالهای طبیعی و قله های بلند دارند، و فلات مرتفع لداخ که معمولاً سرد و خشک است. رشته کوههای پیرپنجال در جنوب ایالت، دئوسای و زاسکار/ زانسکار در قسمت میانی و راکاپوشی و سلتورو در شمال (همه با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی) از مهم ترین رشته کوههای ایالت اند و قله های گادوین اوستن (ک ۲) به ارتفاع ۸۶۱۱ متر دومین قله بلند جهان ، گاشربروم به ارتفاع ۸۰۶۸ متر و ماشربروم به ارتفاع ۷۸۲۱ متر (هر سه در شمال بلتستان) از معروف ترین قله های ایالت جامو و کشمیر به شمار می روند. علاوه بر اینها، یخچالهای طبیعی مانند بالتورو/ بالترو، چشمه های آب معدنی، از جمله چشمه ای در نزدیکیِ شهر شگر (در شمال سکردو)، و قله هایی با ارتفاع بیش از شش هزار متر در این ایالت بسیار است (بنگاه گلگت و جامو و کشمیر).
دریاچه دال
...